Czy prawo wieczystego użytkowania jest środkiem trwałym
Tak. Prawo wieczystego użytkowania gruntu stanowi środek trwały, lecz nie podlega amortyzacji.
Zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych, prawo wieczystego użytkowania gruntu stanowi środek trwały, lecz nie podlega amortyzacji. W tym zakresie przepisy podatkowe są rozbieżne z przepisami ustawy o rachunkowości - bilansowo dokonuje się bowiem odpisów amortyzacyjnych od prawa wieczystego użytkowania gruntu, przy czym ustawa o rachunkowości pozostawia pewną swobodę wyboru zasad i okresu amortyzacji. To oznacza, że nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntu - niezależnie od faktu, czy nastąpiło odpłatnie czy nieodpłatnie - nie pozwala rozliczyć w koszty podatkowe ani wydatków na nabycie, ani odpisów amortyzacyjnych dokonywanych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości.
Inaczej wygląda kwestia opłat za użytkowanie wieczyste gruntu. Opłaty te (opłata początkowa oraz opłaty roczne) nie stanowią kosztu nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, lecz są rodzajem odpłatności za korzystanie z gruntu. Przepisy podatkowe pozwalają na zaliczanie tych opłat do kosztów podatkowych. Uznać należy, iż koszty te są pośrednio związane z uzyskiwanym przychodem, a zatem należy uznawać je w koszty uzyskania przychodów w chwili poniesienia.
Rozróżnić zatem należy wydatki na nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntu z opłatami za to użytkowanie (w tym opłatą początkową). W piśmiennictwie przyjmuje się, iż wydatek na nabycie prawa użytkowania wieczystego występuje w sytuacji nabycia od poprzedniego użytkownika, na rynku wtórnym; opłata początkowa natomiast występuje w sytuacji ustanowienia prawa użytkowania wieczystego przez właściciela (Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego) na rzecz podatnika. W konsekwencji sposób uzyskania prawa użytkowania wieczystego przesądza o zasadach rozliczenia podatkowego wydatków z tym związanych.
Możliwość rozliczenia w koszty podatkowe wydatków na nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntu pojawia się, gdy zdecydujemy się sprzedać prawo użytkowania wieczystego gruntu. W takiej sytuacji występuje bowiem bezpośredni związek wydatków poniesionych w celu nabycia prawa użytkowania wieczystego gruntu z przychodem uzyskanym z jego sprzedaży. O ile zatem ponieśliśmy wydatki związane z nabyciem prawa wieczystego użytkowania gruntu (zarówno wynagrodzenie na rzecz zbywcy, jak i wydatki uboczne, np. opłaty notarialne), wydatki te będą stanowiły koszt uzyskania przychodów, o ile nie zostały już uprzednio zaliczone do kosztów podatkowych. Momentem rozliczenia tego kosztu będzie dzień rozpoznania podatkowego przychodu z tytułu sprzedaży prawa wieczystego użytkowania gruntu.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 22 ust. 1, art. 22c pkt 1, art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
- Art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 1, art. 16c pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
- Art. 3 ust. 1 pkt 15 lit. a) ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
Grzegorz Kujawski
doradca podatkowy w Spółce Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy