RADA
Odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy należy dokonywać metodą liniową, zaliczając je do pozostałych kosztów operacyjnych. W prawie podatkowym okres amortyzacji nie może być krótszy niż pięć lat, natomiast w prawie bilansowym - nie dłuższy niż pięć lat i tylko w uzasadnionych przypadkach okres ten można wydłużyć. Przepisy prawa podatkowego nie zezwalają w przypadku WNiP na zmianę planu amortyzacji oraz na zastosowanie indywidualnych stawek.
UZASADNIENIE
Wartość firmy jest zaliczana do wartości niematerialnych i prawnych. Stanowi ona różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto. Wykazywana jest w aktywach spółki, na którą przeszedł majątek połączonych spółek lub spółki powstałej w wyniku połączenia.
Od wartości firmy jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w okresie nie dłuższym niż pięć lat. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki może wydłużyć ten okres do lat 20. Informację o wydłużeniu okresu amortyzacji należy podać w informacji dodatkowej wraz z uzasadnieniem. Ustawa o rachunkowości przewiduje dla wartości firmy liniową metodę amortyzacji i nie zezwala na jej zmianę. Zmianie może ulec jedynie stawka. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, co może powodować odpowiednią korektę odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w następnych latach obrotowych. Należy przy tym pamiętać, aby w sprawozdaniu finansowym jednostki za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian.
Z kolei według prawa podatkowego wartość firmy podlega amortyzacji, jeżeli powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze kupna, przyjęcia do odpłatnego korzystania w leasing finansowy, wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji.
Jeśli wartość firmy powstała w inny sposób, wówczas nie podlega ona amortyzacji.
Ponadto ustawodawca określił, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie może być krótszy niż 60 miesięcy. Przepisy podatkowe nie pozwalają na zastosowanie indywidualnych stawek dla wartości niematerialnych i prawnych. Amortyzacji można dokonywać wyłącznie z zastosowaniem metody liniowej. Oznacza to, że odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej w równych ratach co miesiąc, co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego. Stawka ustalona na cały okres amortyzacji nie może być ani podwyższana, ani obniżana w czasie całego okresu amortyzacji. Stawki amortyzacyjne dla poszczególnych wartości niematerialnych i prawnych należy ustalić na cały okres amortyzacji jeszcze przed rozpoczęciem dokonywania odpisów. Przepisy prawa podatkowego nie pozwalają więc na zmianę raz przyjętego planu amortyzacji. Podatnicy wybierają jedną z metod amortyzacji i stosują ją do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji.
Przyjmując odmienne stawki amortyzacji dla celów bilansowych i podatkowych, należy pamiętać, żeby o różnicę w wysokości kosztów skorygować wynik podatkowy.
Przykład
Spółka XYZ nabyła przedsiębiorstwo ZZZ od Skarbu Państwa. Cena przejęcia wynikająca z umowy sprzedaży jest wyższa od przejętych aktywów netto. Różnica ta wynosi 10 000 000 zł. Kierownik jednostki podjął decyzję o wydłużeniu okresu amortyzacji do 10 lat, odpowiednio to uzasadniając. Dla celów podatkowych przyjęto pięcioletni okres amortyzacji.
Ewidencja księgowa
1. Ewidencja wartości firmy:
Wn „Wartości niematerialne i prawne” 10 000 000,00
- w analityce „Wartość firmy ZZZ”
Ma „Pozostałe rozrachunki” 10 000 000,00
2. Naliczenie i zaksięgowanie odpisu amortyzacyjnego za jeden miesiąc. Miesięczny odpis amortyzacyjny dla celów bilansowych: 10 000 000 zł : 10 lat : 12 miesięcy = 83 333,33 zł. Miesięczny odpis amortyzacyjny dla celów podatkowych: 10 000 000 zł : 5 lat : 12 miesięcy) = 166 666,66 zł.
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 83 333,33
Ma „Umorzenie WNiP” 83 333,33
- w analityce „Wartość firmy”
Ewidencja pozabilansowa
Wn „Zwiększenie kosztów podatkowych” 83 333,33
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewidencja pozabilansowa
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
UWAGA
Do amortyzacji wartości firmy nie można zastosować również preferencyjnych zasad dotyczących jednorazowej amortyzacji. Jednorazowy odpis amortyzacyjny ma zastosowanie jedynie do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8.
• art. 16b ust. 2, art. 16c pkt 4, art. 16g ust. 2, art. 16h ust. 2, art. 16m ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
• art. 5, art. 8, art. 33 ust. 4, art. 44b ust.10 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393
Maryla Piotrowska
główna księgowa z licencją MF