RADA
Zarówno koszty, jak i ewentualne przychody powstałe w wyniku likwidacji środka trwałego powinny być odnoszone na pozostałe koszty operacyjne lub pozostałe przychody operacyjne. Szczegóły dotyczące przeprowadzenia likwidacji - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
W procesie likwidacji środka trwałego w praktyce zawsze występują dwa zdarzenia:
1. Postawienie środka trwałego w stan likwidacji - na podstawie decyzji kierownika jednostki o jego nieprzydatności.
2. Fizyczna likwidacja środka trwałego.
Postawienie środka trwałego w stan likwidacji
Postawienie środka trwałego w stan likwidacji powinno być prawidłowo udokumentowane. Najczęściej jest to wewnętrzny dokument „LT - Likwidacja środka trwałego”, wystawiony z datą faktycznego postawienia środka trwałego w stan likwidacji. Może to być również inny dokument stosowany przez podmiot gospodarczy w takich przypadkach. Dokument ten stanowi podstawę do wyksięgowania środka trwałego z ewidencji bilansowej, a także do ujęcia tego środka w ewidencji pozabilansowej aż do momentu jego fizycznej likwidacji (np.: złomowania, wywiezienia na wysypisko, utylizacji, rozbiórki itp.). Ujmuje się go w ewidencji pozabilansowej w wartości początkowej na koncie, np. 090 „Środki trwałe w likwidacji” (Wn). Po całkowitym zakończeniu likwidacji środka trwałego zostaje on wyksięgowany z konta 090 „Środki trwałe w likwidacji” (Ma).
Oryginał dokumentu LT przechowywany jest przez dział księgowości. Kopię z kolei powinien posiadać dział, w którym dany środek trwały był użytkowany.
Sam fakt postawienia środka trwałego w stan likwidacji nie rodzi skutków podatkowych - ani w VAT, ani w podatku dochodowym.
Likwidacja środka trwałego
Dokonanie fizycznej likwidacji środka trwałego powinno zostać każdorazowo potwierdzone protokołem likwidacji tego środka trwałego. Protokół ten sporządzany jest na wniosek komisji likwidacyjnej potwierdzony decyzją kierownika jednostki. Powinien być sporządzony w trzech egzemplarzach - oryginał dla księgowości, pierwsza kopia dla pracownika odpowiedzialnego za gospodarowanie środkami trwałymi w jednostce, druga kopia dla działu, w którym środek trwały był użytkowany. Protokół likwidacji środka trwałego powinien być sporządzony i podpisany przez komisję likwidacyjną w dniu dokonania likwidacji.
Protokół likwidacji środka trwałego powinien zawierać co najmniej:
• miejsce i datę sporządzenia,
• numer kolejny protokołu,
• imiona i nazwiska osób wchodzących w skład komisji likwidacyjnej,
• nazwę likwidowanego środka trwałego,
• numer inwentarzowy środka trwałego,
• sposób likwidacji środka trwałego,
• nazwę i adres jednostki lub pieczątkę jednostki,
• podpisy członków komisji likwidacyjnej,
• załączniki (np. wniosek komisji likwidacyjnej, decyzja kierownika jednostki).
Likwidacja środków trwałych nie powoduje skutków w podatku od towarów i usług, nawet jeżeli nastąpi w tzw. okresie korekty. Takie stanowisko potwierdzają też organy podatkowe. Przykładowo: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 lutego 2009 r. (nr IPPP2/443-1737/08-2/Asi) stwierdził:
(...) w przepisach art. 91 ww. ustawy stanowiącego o korektach utrata lub zużycie środków trwałych nie zostały wymienione jako przesłanki powodujące obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego. Podkreślenia wymaga również, że dla celów dowodowych fakt zużycia środka trwałego powinien być przez podatnika należycie udokumentowany.
W związku z powyższym, w opinii tut. Organu Wnioskodawca powinien zaprzestać dokonywania korekty podatku VAT naliczonego począwszy od roku następującego po roku, w którym nastąpiło wykreślenie środka trwałego z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych z powodu jego likwidacji. (...)
Straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Tak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 6 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 6 updop. Natomiast kosztem podatkowym będą straty związane z likwidacją środka trwałego, powstałe z innych przyczyn niż zmiana rodzaju działalności.
Ewidencja księgowa
1. Dowód LT - wyksięgowanie z ewidencji bilansowej środka trwałego:
• wartość początkowa
Ma konto 010 „Środki trwałe”
• dotychczasowe umorzenie
Wn konto 070 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”
• w części nieumorzonej (wartość netto)
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
2. Koszt usług obcych związanych z likwidacją środka trwałego (dla uproszczenia pominięto pozostałe księgowania związane z otrzymaniem faktury):
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu”
3. Odzyski z likwidacji:
• jednostka prowadzi ewidencję materiałów w toku składowania
Wn konto 310 „Materiały”
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”
• jednostka nie prowadzi ewidencji materiałów w toku składowania
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
• art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278
• art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 75, poz. 473
• art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 75, poz. 473
Jolanta Oleńska
ekonomista, księgowy