RADA
Jeśli liczba osób zgłoszonych przez pracodawcę do ubezpieczenia chorobowego przekracza 20, to spółka jest zobowiązana do wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Do ewidencji zasiłku służą konta rozrachunkowe „Rozrachunki z ZUS” oraz „Rozrachunki z pracownikami”.
UZASADNIENIE
Obowiązek ustalania prawa do zasiłku macierzyńskiego, ustalania wysokości należnego świadczenia oraz jego wypłaty dla wybranych płatników składek na ubezpieczenia chorobowe wynika z zapisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Do naliczania i wypłaty zasiłków macierzyńskich zobowiązani są ci płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego zgłosili do ubezpieczenia ponad 20 osób. Dla płatników, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia, obowiązek określa się na podstawie liczby ubezpieczonych w pierwszym miesiącu, w którym dokonali zgłoszenia. Dlatego nie jest istotne, ile osób wykonuje pracę na rzecz zakładu, ale ile zgłoszono do ubezpieczenia chorobowego.
Osoby przebywające na urlopach macierzyńskich podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składek stanowi kwota zasiłku.
UWAGA!
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są finansowane z budżetu państwa. Pracodawca wykazuje je w odpowiedniej deklaracji, ale ich nie opłaca.
Zasiłek macierzyński również jest finansowany ze środków budżetu państwa. Dlatego pracodawca, który zobowiązany jest do jego wypłaty, pomniejsza zobowiązanie wobec ZUS o wartość wypłaconego zasiłku.
Przykład
Pracownica przebywa na urlopie macierzyńskim. Do ustalenia prawa do zasiłku macierzyńskiego oraz jego wypłaty zobowiązany jest zakład pracy.
Założenia
1. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego - 1500 zł.
2. Naliczona kwota zasiłku - 1500 zł.
3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - 1500 zł.
4. Kwota składki na ubezpieczenia społeczne - 487,80 zł (nie podlega księgowaniu).
5. Podatek dochodowy - 237 zł.
6. Kwota do wypłaty - 1263 zł.
7. Kwota do rozliczenia w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne (pomniejszająca zobowiązanie spółki wobec ZUS) - 1500 zł.
Ewidencja księgowa
1. Naliczenie zasiłku:
Wn „Rozrachunki z ZUS” 1 500
Ma „Rozrachunki z pracownikami” 1 500
- w analityce „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
2. Naliczenie podatku dochodowego:
Wn „Rozrachunki z pracownikami” 237
- w analityce „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
Ma „Rozrachunki z US” 237
3. Wypłata zasiłku:
Wn „Rozrachunki z pracownikami” 1 263
- w analityce „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
Ma „Rachunek bankowy” 1 263
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
W świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasiłki macierzyńskie są przychodami z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu. Przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy nie ustala się w tym przypadku kosztów uzyskania przychodów.
Jeżeli osobę uposażoną łączy z zakładem pracy stosunek pracy, to płatnikiem podatku dochodowego na podstawie art. 31 updof jest zakład pracy. Jeśli osobę uposażoną łączył z płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne stosunek cywilnoprawny, płatnikiem podatku jest osoba uposażona. W takim przypadku zakład pracy zobowiązany jest do sporządzenia informacji określonej w art. 42a updof.
Potwierdzenie tego stanowiska można znaleźć w interpretacji Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego z 5 czerwca 2007 r., sygn. 1472/DPC/415-48/07/PK:
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się m.in. zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładają obowiązków płatnika na podmioty wypłacające takie zasiłki, z jednym wyjątkiem. Wyjątek ten jest zawarty w art. 31 ww. ustawy, zgodnie z którym osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy. W przedmiotowym stanie faktycznym spółka nie jest zakładem pracy dla osób otrzymujących zasiłki, lecz łączą ją z nimi umowy zlecenia. Dochody z tytułu umów zleceń stanowią, zgodnie z art. 13 pkt 8 ww. ustawy, dochody z działalności wykonywanej osobiście. Z tytułu wypłacania tych dochodów na wypłacających ciążą obowiązki płatnika wskazane w art. 41 ust. 1 tej ustawy. Jednakże przepis ten obejmuje jedynie dochody z działalności wykonywanej osobiście, lecz nie obejmuje dochodów w postaci zasiłków z ubezpieczenia społecznego, które stanowią dochody z tzw. innych źródeł. Zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Informacja, o której mowa w tym przepisie, została ustalona na formularzu PIT-8C.
Reasumując, na spółce nie ciążą obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłacania zleceniobiorcom zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego i ma ona obowiązek wykazać te dochody na informacji wg wzoru PIT-8C. W związku z tym nieprawidłowe jest stanowisko spółki, iż może ona pobierać podatek od tych dochodów i że może ona wykazywać je w informacjach PIT-11 czy PIT-11/8B.
Przykład 2
Osoba zatrudniona na umowę zlecenia przebywa na urlopie macierzyńskim. Do ustalenia prawa do zasiłku macierzyńskiego oraz jego wypłaty zobowiązany jest zakład pracy.
1. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego - 1500 zł.
2. Naliczona kwota zasiłku - 1500 zł.
3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - 1500 zł.
4. Kwota składki na ubezpieczenia społeczne - 487,80 zł (nie podlega księgowaniu).
5. Kwota do wypłaty - 1500 zł.
6. Kwota do rozliczenia w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne (pomniejszająca zobowiązanie spółki wobec ZUS) - 1500 zł.
Ewidencja księgowa
1. Naliczenie zasiłku:
Wn „Rozrachunki z ZUS” 1 500
Ma „Rozrachunki z pracownikami” 1 500
- w analityce „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
2. Wypłata zasiłku:
Wn „Rozrachunki z pracownikami” 1 500
- w analityce „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
Ma „Rachunek bankowy” 1 500
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 29-31, art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 792
• art. 9 ust. 6, art. 11, art. 12, art. 16 ust. 8, art. 18 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 Nr 115, poz. 793
• art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 177, poz. 1208
• art. 20 ust. 1, art. 31 i 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
Joanna Dyczkowska
dyrektor biura rachunkowego