RADA
Wypłacona przez spółkę rekompensata z tytułu kradzieży i uszkodzenia przewożonego towaru jest pośrednio związana z działalnością spółki. Dlatego należy ją zaliczyć w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
UZASADNIENIE
Spółka, której celem działalności jest świadczenie usług transportowych, odpowiada za przewożony towar oraz za szkody w nim wyrządzone. W przypadku przewozów krajowych do umów przewozu zawieranych z przewoźnikami zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego oraz przepisy ustawy - Prawo przewozowe.
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Ponadto w umowie można zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kary umownej).
Należy przy tym pamiętać, że wysokość odszkodowania zautratę towaru nie może przewyższać wartości, którą należy ustalić na podstawie:
• ceny wskazanej w rachunku dostawcy lub sprzedawcy albo
• ceny wynikającej z cennika obowiązującego w dniu nadania przesyłki do przewozu bądź
• wartości rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie ich nadania.
W razie uszkodzenia towaru odszkodowanie należy ustalić w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu wartości. Wysokość odszkodowania nie może jednak przewyższać kwoty odszkodowania przysługującej za:
• utratę całej przesyłki, jeżeli doznała ona obniżenia wartości wskutek uszkodzenia,
• ubytek tej części przesyłki, która doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia.
Z powodu kradzieży zleceniodawca może wystąpić do firmy transportowej z roszczeniem o zwrot równowartości skradzionego towaru. Powinien on wystawić notę obciążeniową dla przewoźnika na kwotę np. równą wartości towaru wykazanej na fakturze. Zapłata za powstałe straty i uszkodzenia w towarze nie stanowi dla spółki kosztu podstawowej działalności, dlatego jego wartość należy zaliczyć w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
Przykład
Spółka prowadząca działalność transportową została obciążona przez klienta za uszkodzony i skradziony podczas transportu towar. Wartość odszkodowania wynosi 20 000 zł.
1. Otrzymanie noty obciążeniowej za uszkodzone i skradzione towary podczas wykonywania usługi - 20 000 zł:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 20 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000
Ewidencja pozabilansowa
Wn „Koszty NKUP” 20 000
2. Zapłata odszkodowania za skradzione i uszkodzone towary:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000
Ma „Rachunek bankowy” 20 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zgodnie z przepisami podatkowymi kary umowne i odszkodowania z tytułu:
• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług
- nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Jednak organy podatkowe różnie interpretują możliwość zaliczania do kosztów podatkowych wydatków poniesionych na zapłatę odszkodowań czy kar umownych w związku z kradzieżą przewożonego towaru. W interpretacjach korzystnych dla podatnika urzędy skarbowe uznają, że przepisy podatkowe wyłączają z kosztów odszkodowania otrzymane z tytułu wadliwie wykonanej usługi i nie dotyczą one odszkodowań wynikających z niewykonania usługi w ogóle.
Jako przykład prezentujemy interpretację z 19 stycznia 2006 r. Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, nr 1472/ROP1/423-335/10/06/PK:
(...) Jeżeli wystąpi trwała niemożność w wykonaniu usługi przewozu, która uniemożliwia dostarczenie umówionej przesyłki, nie będzie miał zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy.
W takiej sytuacji nie dojdzie bowiem do wykonania usługi. Przy czym należy pamiętać, że wydatek związany z odszkodowaniem z tytułu niewykonania umowy przewozu może stanowić koszt uzyskania przychodu, jeżeli jednocześnie spełnione są przesłanki art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tzn. jego poniesienie miało wpływ na możliwość powstania przychodu i było związane z działalnością Spółki. Należy również podkreślić, iż organy podatkowe nie są uprawnione do interpretowania przepisów prawa cywilnego, wobec czego nie są zobowiązane do analizowania każdorazowo, czy usługa nie została wykonana, czy została wykonana z wadami. W swoich postanowieniach z dnia 10.11.2005 r. odniósł się do sytuacji, gdy nie istnieje wątpliwość, że Podatnik nie mógł wykonać usługi przewozu z uwagi na to, iż pożar czy kradzież spowodowały, że przestał istnieć przedmiot umowy, powodując całkowitą niemożność jej wykonania.
Możliwe są również inne przyczyny, gdy nie dojdzie do wykonania umowy. Natomiast generalnie przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie miał zastosowanie, gdy umowa przewozu zostanie wykonana, ale po jej wykonaniu Spółka będzie musiała zapłacić karę lub odszkodowanie z tytułu wadliwego wykonania usługi. (...)
Odmienną interpretację na ten temat wydała m.in. Izba Skarbowa w Opolu, w odpowiedzi nr PDI/415-32/WJ/03 z 6 stycznia 2004 r., uznając, że zapłacona kwota odpowiadająca równowartości utraconego towaru z tytułu niewykonania usługi na rzecz zleceniodawcy nie stanowi kosztów uzyskania przychodu.
Aby uniknąć nieprawidłowości, spółka powinna wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji do właściwego urzędu skarbowego.
• art. 471, art. 483 ust. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557
• art. 80 i 81 ustawy z 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935
• art. 12 ust. 3, art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Justyna Tarantowicz
księgowa