RADA
Sprzedając środki trwałe, które wcześniej podlegały aktualizacji, należy wartość wynikającą z aktualizacji wyksięgować z konta „Kapitał z aktualizacji wyceny” i przeksięgować na konto „Kapitał zapasowy” lub inne kapitały o podobnym charakterze. Dalsze księgowania związane ze sprzedażą i rozchodem środka trwałego należy ująć w ewidencji księgowej na zasadach ogólnych.
UZASADNIENIE
W wyniku ustawowego przeszacowania wartości środków trwałych, które miało miejsce 1 stycznia 1995 r., powstała różnica w wartości netto tych środków trwałych, którą należało zaewidencjonować na koncie zespołu 8 „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny”. Wartości wynikających z aktualizacji środków trwałych nie można przeznaczyć do podziału. Dopiero w momencie sprzedaży, likwidacji czy jakiegokolwiek innego rozchodu zaktualizowanego środka trwałego wartość znajdująca się na koncie „Kapitał z aktualizacji wyceny” zostaje przeniesiona na kapitał zapasowy lub na inny kapitał o podobnym charakterze.
W przypadku m.in. sprzedaży środka trwałego kapitał z aktualizacji środka trwałego należy przenieść na kapitał zapasowy lub inny o podobnym charakterze. W ustawie nie jest określone, w jaki sposób wartość przeniesiona na kapitał zapasowy może być wykorzystana. Wiedząc jednak, że powstały w ten sposób kapitał zapasowy nie ma charakteru wynikowego, trzeba zwrócić uwagę na ograniczenia prawne lub inne wpływające na zdolność jednostki gospodarczej do podziału tego kapitału lub wykorzystania go w inny sposób. Kodeks spółek handlowych pozwala na wypłatę dywidendy tylko ze środków zgromadzonych na kapitale zapasowym, które pochodzą z zysku zatrzymanego z lat ubiegłych.
Przykład
Spółka wykazuje w swoich księgach rachunkowych środek trwały o wartości początkowej po aktualizacji 150 000 zł. Kapitał z aktualizacji wyceny wynosi 40 000 zł. Jednostka sprzedała środek trwały za kwotę 200 000 zł (zwolniony z VAT).
Wariant I
Środek został całkowicie zamortyzowany.
Ewidencja księgowa
1. Sprzedaż środka trwałego udokumentowana fakturą:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 200 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 200 000
2. Wyksięgowanie sprzedanego środka trwałego z ewidencji:
Wn „Umorzenie środków trwałych” 150 000
Ma „Środki trwałe” 150 000
3. Przeksięgowanie wartości wynikającej z aktualizacji na kapitał zapasowy:
Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 40 000
Ma „Kapitał zapasowy” 40 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wariant II
Środek został częściowo zamortyzowany.
Ewidencja księgowa
Wartość początkowa (po aktualizacji) - 150 000 zł, dotychczasowe umorzenie - 130 000 zł.
1. Sprzedaż środka trwałego udokumentowana fakturą:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 200 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 200 000
2. Wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji:
a) dotychczasowe umorzenie
Wn „Umorzenie środków trwałych” 130 000
Ma „Środki trwałe” 130 000
b) nadwyżka wartości początkowej nad odpisami amortyzacyjnymi
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 20 000
Ma „Środki trwałe” 20 000
3. Przeksięgowanie wartości wynikającej z aktualizacji na kapitał zapasowy:
Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 40 000
Ma „Kapitał zapasowy” 40 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wynik na sprzedaży środka trwałego należy wykazać w bilansie per saldo jako „Zysk/strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych”.
Fragment rachunku zysków i strat (dla wariantu II)
• wariant kalkulacyjny
H. Pozostałe przychody operacyjne
I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 180 000 zł
• wariant porównawczy
D. Pozostałe przychody operacyjne
I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 180 000 zł
• art. 31 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393
• art. 192, art. 348 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 86, poz. 524
Joanna Gawrońska
biegły rewident