Obowiązek comiesięcznych wpłat na PFRON dotyczy pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, którzy nie osiągają wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
W księgach rachunkowych zarachowanie obowiązkowej wpłaty na PFRON odbywa się na koncie zespołu 4 „Podatki i opłaty”, w korespondencji z kontem rozrachunkowym „Rozrachunki publicznoprawne - PFRON”. Natomiast uregulowanie zobowiązania należy ująć zapisem Wn „Rozrachunki publicznoprawne - PFRON”, Ma „Rachunek bankowy”.
Podmioty, których mogą dotyczyć wpłaty na Fundusz, mają obowiązek samodzielnie ustalić wysokość wpłaty, jak również złożyć deklarację (odpowiednio: DEK-I-0, DEK-I-a, DEK-I-b, DEK-II, DEK-W, a po zakończeniu roku - deklarację DEK-R.) w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiły okoliczności zobowiązujące do dokonania wpłat i złożenia deklaracji.
Aby dowiedzieć się, czy pracodawca podlega wpłacie na PFRON, należy ustalić stan zatrudnienia ogółem w przeliczeniu na etaty. Stan ten powinien być ustalony w wysokości przeciętnej miesięcznej. Stan zatrudnienia ogółem stanowi sumę stanu zatrudnienia osób niebędących osobami niepełnosprawnymi i stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Pod uwagę pracodawca powinien brać wyłącznie pracowników w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy.
Pracownikiem jest więc osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie uważa się za pracowników osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa o dzieło, umowa zlecenie).
Ponadto do liczby pracowników uwzględnianych przy ustalaniu obowiązku wpłat na PFRON nie wlicza się, jeśli nie są to osoby niepełnosprawne, osób:
• zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
• przebywających na urlopach wychowawczych,
• nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
• będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
• nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
• przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.
Przykład 1
Pracodawca zatrudnia 10 osób na pełny etat, 10 osób na 1/2 etatu (w tym trzy osoby niepełnosprawne) oraz 16 pracowników na 1/4 etatu.
W zakładzie pracy jest zatem zatrudnionych 36 osób. W przeliczeniu na pełne etaty wielkość zatrudnienia wynosi jednak 19 pracowników, co oznacza, że u tego pracodawcy nie powstaje obowiązek dokonywania wpłat na PFRON.
10 + (10 : 2) + (16 : 4) = 19 osób
Jak ustalić wysokość wpłat na PFRON
Wysokość przekazywanej na PFRON kwoty stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Oblicza się ją według wzoru:
Kz = 0,4065 × Pw × (Zo × 0,06 - Zn)
gdzie:
Kz - kwota zobowiązania,
0,4065 - wskaźnik określony w art. 21 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
Pw - przeciętne miesięczne wynagrodzenie,
Zo - zatrudnienie ogółem,
Zn - rzeczywista liczba zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych.
Wyliczając zobowiązanie na rzecz PFRON, należy zastosować przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Opublikowaną wartość wynagrodzenia stosujemy do wyliczenia zobowiązania, począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia jej przez Prezesa GUS. Komunikat publikowany jest w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Wyliczając wpłaty na PFRON za sierpień 2008 r., należy przyjąć kwotę 2983,98 zł.
Wpłaty na PFRON nie mogą być zaliczone przez pracodawcę do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym wpływają na zwiększenie dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Przykład 2
Na 1 sierpnia 2008 r. pracodawca zatrudnia 100 osób w przeliczeniu na pełny etat, w tym dwie osoby niepełnosprawne. Ustalenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych: 100 osób × 6% = 6 osób.
Oznacza to, że przy zatrudnieniu 100 osób w przeliczeniu na pełny etat wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 6, dlatego przy obliczaniu należnej wpłaty trzeba uwzględnić różnicę między obliczonym wskaźnikiem a liczbą osób niepełnosprawnych zatrudnionych w jednostce: 6 osób - 2 osoby = 4.
Obliczenie należnej wpłaty: Kz = 0,4065 × 2983,98 zł × (100 × 0,06 - 2) = 4851,95 zł.
(Obliczenie można również przeprowadzić, podstawiając do wzoru następujące dane: Kz = 0,4065 × 2983,98 zł × 4 osoby = 4851,95 zł).
Składka na rzecz PFRON za sierpień 2008 r. przy takim stanie zatrudnienia wyniesie 4851,95 zł.
Ewidencja księgowa
1. Zarachowanie należnych wpłat na PFRON za sierpień 2008 r.:
Wn „Podatki i opłaty” 4 851,95
- w analityce „PFRON”
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 4 851,95
- w analityce „Rozrachunki z PFRON”
2. Uregulowanie zobowiązania wobec PFRON:
Wn „Rozrachunki publicznoprawne” 4 851,95
- w analityce „Rozrachunki z PFRON”
Ma „Rachunek bankowy” 4 851,95
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Dofinansowanie wynagrodzeń i składek ZUS
Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne może ubiegać się o otrzymanie dofinansowania ich wynagrodzeń lub o refundację składek ZUS.
Dofinansowanie wynagrodzeń przysługuje wtedy, gdy zatrudnione osoby niepełnosprawne nie osiągnęły wieku emerytalnego i zostały ujęte w ewidencji prowadzonej przez PFRON.
O dofinansowanie wynagrodzeń może ubiegać się:
• pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej,
• pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny etat i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,
• pracodawca zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy do 25 pracowników.
Dofinansowanie nie przysługuje pracodawcom zatrudniającym w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy co najmniej 25 pracowników i nieosiągającym wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% (a więc zobowiązanym do wpłat na Fundusz) oraz mającym zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu.
Tabela 1. Wysokość dofinansowania
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Od 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie za pracę - będące podstawą obliczenia kwoty dofinansowania wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej - wynosi 1126 zł.
Otrzymane dofinansowanie może zmniejszać koszty wynagrodzeń lub być wykazane jako „Pozostałe przychody operacyjne”.
Przykład 3
Spółka będąca zakładem pracy chronionej złożyła wniosek o dofinansowanie wynagrodzeń. Zgodnie z zasadami rachunkowości jednostka ewidencjonuje wpływ środków dofinansowania z PFRON jako zmniejszenie kosztów wynagrodzeń. Minimalne wynagrodzenie będące podstawą obliczenia kwoty dofinansowania wynosi 1126 zł. Spółka zatrudnia 50 pracowników, w tym:
• ośmiu pracowników zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności - każdy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1600 zł,
• sześciu pracowników zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - każdy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1700 zł,
• dwóch pracowników zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności o wynagrodzeniu 1800 zł na osobę.
Łączne wynagrodzenie brutto w danym miesiącu wyniosło 95 000 zł, w tym 26 600 zł wynagrodzenie pracowników niepełnosprawnych.
Tabela 2. Wartość przysługującego dofinansowania
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewidencja księgowa
1. Lista płac - łączne wynagrodzenie brutto - 95 000 zł:
Wn „Koszty według rodzajów” 95 000
- w analityce „Wynagrodzenia”
Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 95 000
2. Zarachowanie należności z tytułu dofinansowania wynagrodzenia osób niepełnosprawnych ze środków PFRON na podstawie złożonego wniosku - 20 268 zł:
Wn „Rozrachunki publicznoprawne” 20 268
- w analityce „PFRON”
Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 20 268
3. Wpływ środków pieniężnych z dofinansowania na rachunek bankowy spółki:
Wn „Rachunek bankowy” 20 268
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 20 268
- w analityce „PFRON”
4. Rozliczenie dofinansowania (zapis równoległy do poz. 3)
Wn „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 20 268
Ma „Koszty według rodzajów” 20 268
- w analityce „Wynagrodzenia
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przedsiębiorcy zatrudniający niepełnosprawnych pracowników mogą również wnioskować o refundację opłat poniesionych na ubezpieczenia społeczne. Warunkiem jest terminowe opłacanie składek na ubezpieczenie, rejestracja w PFRON (o ile pracodawca nie widnieje w wykazie prowadzonym przez Fundusz) oraz składanie w wymaganym terminie stosownych dokumentów (wniosek o refundację oraz informacje o podstawach wymiaru na ubezpieczenia społeczne, składkach na te ubezpieczenia i o stopniu niepełnosprawności).
Co to jest wskaźnik zatrudnienia
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest to przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i powinna wynosić 6%. Wskaźnik ten może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Rodzaje tych schorzeń zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Dla niektórych jednostek wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest niższy niż 6%. Dotyczy to państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych, dla których wskaźnik ten wynosi 2%.
• art. 21, art. 22, art. 25a-25d, art. 26a-26d ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92
• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 6 czerwca 2003 r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz - Dz.U. Nr 105, poz. 989
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania - Dz.U. Nr 124, poz. 820; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 125, poz. 1162
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 12 maja 2008 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2008 r. - M. P. Nr 39, poz. 348
Katarzyna Domżała
księgowa z licencją MF