W przypadku pominięcia obrotu magazynowego zakup i sprzedaż towarów należy ewidencjonować na koncie „Rozliczenie zakupu” w zespole 3. Fakturę VAT należy wystawić w momencie wydania towaru z magazynu, nie później jednak niż siódmego dnia od daty wydania towaru. Jednak w przypadku obrotu towarowego prawidłowa identyfikacja daty sprzedaży zależy od warunków dostawy towaru.
Z pytania wynika, że spółka jest pośrednikiem w transakcji sprzedaży, a dostarczany odbiorcy towar nie wpływa do jej magazynu. Obrót towarowy z pominięciem magazynu nosi miano obrotu tranzytowego. W konstrukcji tej oprócz bezpośredniego dostawcy często będącego producentem towaru i ostatecznego odbiorcy występuje jeszcze trzeci podmiot, którego można określić jako pośrednika.
Obrotu tranzytowego nie należy mylić z tranzytem, który oznacza przewóz towarów z jednego kraju do drugiego.
W praktyce wyróżnia się dwie formy obrotu tranzytowego:
- obrót tranzytowy rozliczany,
- obrót tranzytowy organizowany.
Schemat 1. Obrót tranzytowy rozliczany
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Schemat 2. Obrót tranzytowy organizowany
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
W przypadku obrotu tranzytowego, w którym uczestniczy kilka podmiotów, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednemu z tych podmiotów. Jeżeli dostawa towaru powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru.
Aby prawidłowo zidentyfikować datę wydania towaru odbiorcy, należy wziąć pod uwagę warunki dostawy, tzn. czy dostawca ma obowiązek transportu towaru, czy też odbiorca odbiera towar osobiście. Jeżeli dostawca jest zobowiązany do dostarczenia towaru odbiorcy i jest to warunek zakupu, obowiązek podatkowy powstaje w momencie dostarczenia towaru do odbiorcy we wskazane miejsce. Jeśli odbiorca towar odbiera osobiście, momentem powstania obowiązku podatkowego jest wydanie towaru z magazynu.
Schemat 3. Identyfikacja daty wydania towaru
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład
Spółka Y jest pośrednikiem w obrocie tranzytowym rozliczanym.
30 sierpnia 2008 r. spółka X będąca odbiorcą zamówiła 20 000 szt. bloczków betonowych (VAT 22 proc.).
Dostawca (spółka Z) ma obowiązek dostarczenia towaru na plac składowy spółki X. Fakturę dla odbiorcy (spółki X) za towar wystawi spółka Y (pośrednik).
31 sierpnia 2008 r. pobrano towar z magazynu spółki Z (dostawcy).
Do odbiorcy (spółki X) towar dostarczono 1 września 2008 r.
Faktura wystawiona przez spółkę Z dla spółki Y 60 000 netto:
- data sprzedaży towaru - 1.09.2008 r.
- data wystawienia faktury VAT - 1.09.2008 r.
- data otrzymania faktury VAT - 1.09.2008 r.
- data uregulowania zobowiązania spółki Y wobec spółki Z - 1.09.2008 r.
Faktura wystawiona przez spółkę Y dla spółki X 66 000 netto:
- data sprzedaży towaru - 1.09.2008 r.
- data wystawienia faktury VAT - 3.09.2008 r.
- data obowiązku podatkowego w VAT - 3.09.2008 r.
- data uregulowania zobowiązania spółki X wobec spółki Y - 10.09.2008 r.
Ewidencja księgowa w spółce Y
1. Otrzymanie faktury VAT od spółki Z. Wartość netto nabytego towaru (bloczków) wynosi 60 000 zł, VAT 22 proc. - 13 200 zł:
Wn „Towary w drodze” 60 000
Wn „VAT naliczony” 13 200
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 73 200
2. Spłata zobowiązania wobec spółki Z:
Wn „Rozrachunki z dostawcami” 73 200
Ma „Rachunek bankowy” 73 200
3. Wystawienie faktury VAT dla spółki X. Na fakturę składa się wartość towaru w cenie 60 000 zł oraz prowizja za pośrednictwo w transakcji w wysokości 6000 zł.
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 80 520
Ma „Towary w drodze” 60 000
Ma „Przychody ze sprzedaży usług” 6000
Ma „VAT należny” 14 520
4. Otrzymanie należności:
Wn „Rachunek bankowy” 80 520
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 80 520
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Gdyby transakcja miała charakter tranzytu organizowanego, pośrednik wystawiłby fakturę VAT uwzględniającą jedynie jego prowizję. Fakturę za towar wystawiłby dostawca (producent). W zależności od tego, w czyim imieniu działał pośrednik, faktura za prowizję byłoby wystawiona na dostawcę (producenta) lub odbiorcę towaru.
Wystawienie faktury za pośrednictwo w transakcji:
Wn „Rozrachunki z odbiorcami”,
Ma „Przychody ze sprzedaży usług”,
Ma „VAT naliczony”.
Małgorzata Kawczyńska
główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005
Podstawa prawna:
art. 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).