RADA
Do przeliczenia środków walutowych wpłaconych przez wspólników na rachunek walutowy spółki z tytułu podwyższenia kapitału należy zastosować taki sam kurs jak przy wpływie walut z innych tytułów. Jeżeli wkłady wniesiono na rachunek walutowy spółki otwarty w polskim banku, to przeliczenia należy dokonać według kursu faktycznego, czyli takiego, który byłby zastosowany w przypadku kupna waluty przez bank. Jeżeli natomiast środki wpłynęły na rachunek w banku zagranicznym, właściwe będzie zastosowanie średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dzień wpływu środków.
UZASADNIENIE
Bieżąca wycena operacji gospodarczych w walutach obcych powinna być dokonywana zgodnie z zapisami art. 30 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem szczegółowych zapisów polityki rachunkowości spółki w tym zakresie. Określone zasady powinny obowiązywać wszystkie transakcje dokonywane na rachunkach walutowych. Transakcje walutowe, z wyjątkiem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, należy wyceniać po kursie:
• faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
• średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeśli nie jest zasadne zastosowanie kursu faktycznego, a także w przypadku pozostałych operacji.
Jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których Narodowy Bank Polski nie ogłasza kursu, to kurs tych walut należy określić w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany przez NBP.
Za kurs faktycznie zastosowany należy uznać kurs, który byłby faktycznie zastosowany w przypadku zakupu/sprzedaży środków bankowi. Jeżeli bank, z którego usług korzysta podmiot gospodarczy, stosuje w ciągu dnia kilka kursów bądź stosuje kursy negocjowane, sposób przeliczania powinien być szczegółowo opisany w polityce rachunkowości i stosowany do wszystkich transakcji. Kurs średni NBP jest przewidziany dla tych przypadków, gdy nie da się ustalić kursu kupna/sprzedaży banku, np. gdy konto walutowe jest otwarte w banku zagranicznym.
Uchwała w sprawie podwyższenia kapitału może zawierać kwotę w złotych i przewidywać, że jej płatność nastąpi w walucie obcej.
Jeśli w podjętej uchwale wartość, o jaką zostanie podwyższony kapitał, będzie wyrażona w złotówkach, natomiast wpłata nastąpi w walucie obcej, to ze względu na wahania kursów walut powstanie różnica między wartością uchwalonych wkładów a wartością wkładów wniesionych (wpłaconych).
Na podstawie art. 154 § 3 Kodeksu spółek handlowych udziały w spółkach z o.o. nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej, a zatem w przypadku niedopłaty pojawi się konieczność uzupełnienia środków. Nie ma natomiast kodeksowych uregulowań dotyczących postępowania w przypadku powstałej nadpłaty. Nie ma uzasadnienia potraktowanie tak powstałej różnicy jako objęcia udziałów powyżej ich wartości. Należy je raczej potraktować jako zobowiązanie wobec wspólnika. Jeśli wspólnik odda powstałą różnicę do dyspozycji spółki, powstanie dla niej przychód. Te same zasady dotyczą przypadku, gdy uchwała przewiduje wpłatę równowartości kwoty wyrażonej w walucie obcej.
Przykład
20 stycznia 2009 r. wspólnicy spółki z o.o. (osoby zagraniczne) podjęli uchwałę o podwyższeniu kapitału podstawowego. Łączna wartość wpłaty na poczet podwyższonego kapitału wynosi 90 000 zł, z czego na wspólnika A przypada 67 500 zł, a na wspólnika B - 22 500 zł. Spółka posiada rachunek walutowy (waluta euro) w banku jednego z krajów europejskich. Na tenże rachunek z tytułu objętych udziałów wpłynęło:
• 3 lutego 2009 r. - 15 000 euro od wspólnika A. Ustalony na ten dzień kurs średni NBP wynosił 4,4366 PLN/EUR;
• 4 lutego 2009 r. - 5000 euro od wspólnika B. Ustalony na ten dzień kurs średni NBP wynosił 4,5147 PLN/EUR.
Ewidencja księgowa
1. Zaksięgowanie skutków podjętej uchwały:
Wn „Należne wpłaty na poczet kapitału”
- w analityce „Wspólnik A” 67 500,00
- w analityce „Wspólnik B” 22 500,00
Ma „Kapitał rezerwowy” 90 000,00
Pod datą zarejestrowania podwyższenia kapitału w sądzie należy dokonać przeksięgowań z kapitału rezerwowego na kapitał podstawowy.
2. Wpływ należnych środków od wspólnika A. Wniesiony kapitał: 15 000 euro × 4,4366 PLN/EUR = 66 549 zł. Powstała niedopłata w wysokości: 67 500 zł - 66 549 zł = 951 zł
Wn „Rachunek walutowy” 66 549,00
Ma „Należne wpłaty na poczet kapitału” 66 549,00
- w analityce „Wspólnik A”
3. Wpływ należnych środków od wspólnika B. Wniesiony kapitał: 5000 euro × 4,5147 PLN/EUR = 22 573,50 zł. Powstała nadpłata w wysokości: 22 573,50 zł - 22 500 zł = 73,50 zł
Wn „Rachunek walutowy” 22 573,50
Ma „Należne wpłaty na poczet kapitału” 22 573,50
- w analityce „Wspólnik B”
Wspólnik A został zobowiązany przez zarząd do uzupełnienia wkładu w wysokości 951 zł, natomiast wspólnik B przekazał nadpłaconą kwotę do dyspozycji spółki.
4. Przeksięgowanie nadpłaty:
Wn „Należne wpłaty na poczet kapitału” 73,50
- w analityce „Wspólnik B”
Ma „Przychody finansowe” 73,50
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Te same zasady ewidencji i rozliczania dotyczą przypadku, gdy uchwała przewiduje wpłatę równowartości kwoty wyrażonej w walucie obcej.
Przy księgowaniu podwyższenia kapitałów, gdzie płatność nastąpi w walutach obcych, należy zwrócić uwagę na to, że:
• skutki uchwały o dopłatach do kapitału należy ujmować w księgach zgodnie z zasadą memoriału w dacie podjęcia uchwały,
• wycena zdarzenia polegającego na przekazaniu dopłat na rachunek bankowy następuje według kursu faktycznie zastosowanego lub w przypadku jego braku - według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień otrzymania dopłat.
• art. 30 ust. 2 i 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1466
• art. 154 § 3 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 13, poz. 69
Anna Dyczkowska
księgowa z licencją MF