Jednostki gospodarcze (osoby prawne i osoby fizyczne) mogą otrzymać na podstawie decyzji gminy prawo wieczystego użytkowania gruntu. Gdy prawo użytkowania gruntu jednostka otrzymuje nieodpłatnie, należy je ująć w księgach według wartości godziwej zgodnie z zasadami określonymi w art. 41 ustawy o rachunkowości. Otrzymane prawo wieczystego użytkowania stanowi środek trwały, który ujmuje się drugostronnie w pasywach bilansu w pozycji „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych. Ustawa nie przewiduje możliwości rozliczenia skutków finansowych wprowadzenia prawa do ksiąg z kapitałami (funduszami) zapasowymi lub rezerwowymi jednostek.
Wartość początkową prawa wieczystego użytkowania gruntów ustala się w jego wartości godziwej, w szczególności jako:
• wartość rynkową tego prawa, jeśli jednostka dysponuje takimi informacjami,
• wartość ustaloną przez rzeczoznawcę,
• wartość wynikającą z relacji do wartości gruntu określonej w ostatnio otrzymanej przez jednostki decyzji ustalającej opłatę roczną za użytkowanie wieczyste gruntów.
Przykład 1
Przedsiębiorstwo „Z” otrzymało nieodpłatnie od Skarbu Państwa prawo wieczystego użytkowania gruntu o wartości rynkowej 200 000 zł. Jednostka jest zwolniona z pierwszej opłaty i opłat rocznych. Stopa amortyzacyjna dla tego prawa została określona na poziomie 2,5%.
Ustalenie rocznej amortyzacji: 200 000 x 2,5% = 5000 zł.
Otrzymane nieodpłatnie prawo jest ewidencjonowane jako rozliczenia międzyokresowe bierne przychodów, następnie przeksięgowywane stopniowo do pozostałych przychodów operacyjnych, równolegle do odpisów amortyzacyjnych.
Ewidencja księgowa
1. Ujęcie prawa wieczystego użytkowania gruntu:
Wn „Środki trwałe” (w analityce PWUG) 200 000
Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 200 000
2. Amortyzacja:
Wn „Amortyzacja” 5 000
Ma „Odpisy umorzeniowe środków trwałych” 5 000
3. Przeksięgowanie w przychody do wysokości amortyzacji:
Wn „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 5 000
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 5 000
Uzyskując prawo wieczystego użytkowania gruntu oddanego przez gminę lub Skarb Państwa, musimy wnieść pierwszą opłatę (jednorazowo lub w oprocentowanych ratach). Następnie uiszczane są opłaty roczne. Te ostatnie są wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego. Co roku - do 31 marca za dany rok z góry. Opłaty za użytkowanie gruntu są traktowane jako koszty okresu (obciążają koszty w momencie ich poniesienia).
Pełna treść artykułu w Biuletynie Głównego Księgowego nr 16, data wydania 15 sierpnia 2012 r.
Zamów prenumeratę Biuletynu Głównego Księgowego >>