Rachunkowość małych stowarzyszeń
Jest ona zalecana dla niewielkich organizacji, dla których prowadzenie „pełnej” księgowości byłoby nadmiernie obciążające i zwykle niekonieczne. Wybierając uproszczoną formę księgowania, stowarzyszenie nie musi sporządzać rocznego sprawozdania finansowego, a tym samym nie jest zobowiązane do stosowania obszernych i skomplikowanych reguł zawartych w ustawie o rachunkowości.
Księgowość uproszczona stowarzyszenia - warunki
Aby stowarzyszenie mogło prowadzić uproszczoną ewidencję, powinno spełniać następujące warunki:
- prowadzić działalność w sferze zadań publicznych (ich katalog jest wskazany w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie),
- nie prowadzić działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców,
- nie posiadać statusu organizacji pożytku publicznego,
- osiągać przychody wyłącznie z:
- działalności nieodpłatnej pożytku publicznego z tytułu składek członkowskich, darowizn, zapisów, spadków, dotacji, subwencji, przychodów pochodzących z ofiarności publicznej,
- działalności odpłatnej pożytku publicznego z tytułu sprzedaży towarów i usług,
- tytułu sprzedaży, najmu lub dzierżawy składników majątkowych,
- tytułu odsetek od środków pieniężnych na rachunkach bankowych lub rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością, w tym także odsetek od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach,
- w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przychody osiągnięte wyłącznie z tytułu działalności publicznej nie mogą przekroczyć 100.000 zł.
Decyzję w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów powinien podjąć organ zatwierdzający (w rozumieniu przepisów o rachunkowości).
Rachunkowość stowarzyszenia - istotny wybór i zgłoszenie
Co istotne, stowarzyszenie, które spełnia powyższe warunki może wybrać, czy woli prowadzić uproszczoną ewidencję czy księgi rachunkowe. Musi jednak podjąć w tej sprawie decyzję, a jeśli tego nie zrobi, jest zobowiązane prowadzić księgi rachunkowe. Kiedy stowarzyszenie podejmie decyzję o prowadzeniu uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, musi w odpowiednim terminie poinformować o tym fakcie właściwy urząd skarbowy. Ma na to czas do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczyna prowadzenie ewidencji. W przypadku stowarzyszeń rozpoczynających dopiero działalność, zgłoszenia należy dokonać w terminie 30 dni od momentu rozpoczęcia działalności. Informacje o wyborze formy księgowania trzeba złożyć u naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
Obowiązek powiadomienia skarbówki dotyczy również kolejnych lat. Stowarzyszenie powinno poinformować naczelnika urzędu skarbowego w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o:
1) rezygnacji z prowadzenia tej ewidencji;
2) niespełnianiu warunków, o których była mowa powyżej.
Obowiązki sprawozdawcze przy uproszczonej księgowości
Prowadząc uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów stowarzyszenie nie musi sporządzać sprawozdania finansowego, ale powinno złożyć do urzędu skarbowego deklarację CIT-8 i rozliczyć się na jej podstawie z podatku dochodowego od osób prawnych. Taka ewidencja zawiera przychody określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, w rozbiciu na:
- przychody z działalności nieodpłatnej pożytku publicznego,
- przychody z działalności odpłatnej pożytku publicznego z tytułu sprzedaży towarów i usług oraz
- pozostałe przychody.
Koszty z kolei dzielą się na: koszty uzyskania przychodów oraz koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Dodatkowo stowarzyszenie musi wypełniać zestawienie przepływów finansowych[3], które zawiera dane o przychodach i kosztach ich uzyskania oraz innych dochodach i wydatkach, pozwalających na prawidłowe rozliczenie się z podatku dochodowego od osób prawnych.
Stowarzyszenie, oprócz zestawienia przychodów i kosztów oraz zestawienia przepływów finansowych, musi prowadzić także:
- karty przychodów pracowników (jeśli kogoś zatrudnia),
- wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, związanych z prowadzoną działalnością.
Podsumowanie
Mniejsze stowarzyszenia, które nie dysponują wysokimi kwotami i działają na niewielką skalę, powinny poważnie rozważyć decyzję o prowadzeniu uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. W porównaniu z pełną księgowością, to duża oszczędność czasu i kosztów.
Piotr Kowalski
Właściciel Kancelarii Rachunkowej Leganti
__________________
[1] Zgodnie z Ustawą z 29.09.1994 r. o rachunkowości.
[2] Zgodnie z ustawą z 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów z 22.10.2018 r. w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
[3] Zgodnie z załącznikiem nr 2 do Rozporządzenia Ministra Finansów z 22.10.2018 r. w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.