rada
Weksel jest bezwarunkową obietnicą zapłaty określonej w nim kwoty pieniędzy przez jego wystawcę. Dlatego wystawienie weksla oznacza powstanie zobowiązań pod rygorem prawa wekslowego. Ewidencjonuje się go na koncie „Pozostałe rozrachunki”, w analityce jako zobowiązania wekslowe. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w księgach rachunkowych zarówno u jego wystawcy, jak i u remitenta. Weksel własny in blanco do momentu wystąpienia okoliczności, dla których wystawiono go jako formę zabezpieczenia, pozostaje u wystawcy jedynie w ewidencji pozabilansowej.
uzasadnienie
Weksel to papier wartościowy o dokładnie określonej przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego u podpisującego. Weksel jako wymiennik często jest wykorzystywany w obrocie gospodarczym, co oznacza, że przez jego wystawienie i wydanie można otrzymać w zamian za towar - usługę lub pieniądze. W odpowiedniej formie weksel może również służyć jako zabezpieczenie wierzytelności.
Jakie są obowiązkowe elementy weksla
Zgodnie z art. 101 prawa wekslowego weksel własny powinien zawierać:
l nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
l przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
l oznaczenie terminu płatności,
l oznaczenie miejsca płatności,
l nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; jeżeli remitentem ma być osoba prawna lub spółka osobowa prawa handlowego, należy podać nazwę przedsiębiorstwa lub firmę,
l oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,
l podpis wystawcy weksla; jeżeli wystawcą weksla jest osoba prawna, to podpis powinna złożyć osoba uprawniona do reprezentacji danej jednostki.
Weksel własny w księgach rachunkowych
Zgodnie z art. 101 ustawy - Prawo wekslowe weksel własny jest papierem wartościowym sporządzanym w formie określonej w tym przepisie. Zawiera pisemne, bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia określonej sumy pieniężnej przez wystawcę na rzecz osoby, która weksel posiada.
W przypadku zapłaty za transakcję gospodarczą wekslem należy pamiętać, że jest to sformalizowany zapis długu podlegający prawu wekslowemu, co musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w księgach rachunkowych.
Ewidencja księgowa pokrycia zobowiązania wekslem własnym
1. Kwota zobowiązania:
Wn „Rozrachunki z dostawcami”
Ma „Pozostałe rozrachunki”
2. Dyskonto (nadwyżka sumy wekslowej nad zobowiązaniem):
Wn „Koszty finansowe” lub „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”
Ma „Pozostałe rozrachunki”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 1
Spółka kupiła do biura 25 drukarek laserowych w cenie 13 000 zł za sztukę. Wartość zakupu wynosi 325 000 zł brutto, z odroczonym o trzy miesiące terminem płatności. Dostawca zażądał od odbiorcy wystawienia weksla na kwotę 330 000 zł. Odbiorca zgodził się na te warunki i wystawił weksel dla dostawcy.
Ewidencja w księgach rachunkowych odbiorcy - wystawcy weksla
1. Zakup drukarek:
Wn„Środki trwałe”
- w analityce „Drukarki” 325 000
Ma„Rozliczenie zakupu” 325 000
2. Otrzymanie faktury za drukarki:
Wn„Rozliczenie zakupu” 325 000
Ma„Rozrachunki z dostawcami” 325 000
3. Wystawienie weksla:
Wn„Rozrachunki z dostawcami” 325 000
Wn„Koszty finansowe” 5 000
Ma„Pozostałe rozrachunki” 330 000
4. Wykup weksla:
Wn„Pozostałe rozrachunki” 330 000
Ma„Rachunek bankowy” 330 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewidencja wekslowa w księgach rachunkowych dostawcy
1. Sprzedaż towarów:
Wn„Rozrachunki z odbiorcami” 325 000
Ma„Przychody ze sprzedaży” 325 000
2. Otrzymanie weksla:
Wn„Inne środki pieniężne” 330 000
- w analityce „Weksel”
Ma„Przychody finansowe” 5 000
Ma„Rozrachunki z odbiorcami” 325 000
3. Wykup weksla przez odbiorcę - wystawcę weksla:
Wn„Rachunek bankowy” 330 000
Ma„Inne środki pieniężne” 330 000
- w analityce „Weksel”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Weksel in blanco w księgach rachunkowych
Na zabezpieczenie wierzytelności może być złożony weksel własny in blanco, tj. weksel niewypełniony w chwili wystawienia. Wierzyciel wypełni go, gdy powstanie zobowiązanie zabezpieczone wekslem, np. gdy kontrahent nie zapłaci za dostarczony towar. Jest to weksel (zwany również gwarancyjnym), któremu brak istotnych elementów określonych w art. 101 prawa wekslowego.
Weksel ten nie posiada na przykład:
l sumy wekslowej,
l terminu płatności,
l miejsca płatności.
Na wekslu własnym in blanco powinien znajdować się co najmniej podpis wystawcy złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
Głównym przeznaczeniem weksla in blanco jest zabezpieczenie udzielonego kredytu przy sprzedaży na raty, kredycie bankowym oraz zabezpieczenie wierzytelności mogących powstać w przyszłości. Poza tym weksel własny in blanco musi zawierać upoważnienie dla odbiorcy, czyli kredytodawcy, do jego wypełnienia przez wpisanie na nim przede wszystkim:
l kwoty, na jaką opiewa zabezpieczona wierzytelność - jako sumy wekslowej,
l dnia wymagalności zabezpieczonej wierzytelności - jako terminu płatności weksla.
Weksel in blanco pozostaje u wystawcy w ewidencji pozabilansowej do momentu wystąpienia okoliczności, dla powstania których go wystawiono. Ewidencja pozabilansowa prowadzona jest zazwyczaj w formie rejestru zawierającego dane umożliwiające identyfikację poszczególnych wierzycieli i wydanych im weksli in blanco.
W ewidencji bilansowej zapisy wystąpią u wystawcy weksla dopiero wtedy, gdy nie ureguluje on w terminie przewidzianym umową (porozumieniem wekslowym) zobowiązania zagwarantowanego wekslem.
Przykład 2
Spółka zaciągnęła kredyt bankowy na 200 000 zł. Jako zabezpieczenia spłaty kredytu bank zażądał od spółki wystawienia weksla własnego in blanco na kwotę 250 000 zł.
Wariant 1 - kredyt zostanie spłacony
1. Zaciągnięcie kredytu bankowego zabezpieczonego wekslem własnym in blanco:
Wn„Rachunek bankowy” 200 000
Ma„Kredyty bankowe” 200 000
- ewidencja pozabilansowa
Zaksięgowanie weksla w ewidencji pozabilansowej
Ma„Zobowiązania warunkowe” 250 000
2. Spłata kredytu:
Wn„Kredyty bankowe” 200 000
Ma„Rachunek bankowy” 200 000
- ewidencja pozabilansowa
Wyksięgowanie weksla in blanco z ewidencji pozabilansowej
Wn„Zobowiązania warunkowe” 250 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wariant 2 - kredyt nie zostanie spłacony
1. Zaciągnięcie kredytu bankowego zabezpieczonego wekslem własnym in blanco:
Wn„Rachunek bankowy” 200 000
Ma„Kredyty bankowe” 200 000
- ewidencja pozabilansowa
Zaksięgowanie weksla w ewidencji pozabilansowej
Ma„Zobowiązania warunkowe” 250 000
2. Opóźnienie płatności - zawiadomienie o rozpoczęciu procesu egzekucyjnego weksla:
Wn„Koszty finansowe” 250 000
Ma„Pozostałe rozrachunki” 250 000
- ewidencja pozabilansowa
Wyksięgowanie weksla in blanco z ewidencji pozabilansowej
Wn„Zobowiązania warunkowe” 250 000
3. Wyegzekwowanie płatności przez bank:
Wn„Pozostałe rozrachunki” 250 000
Ma„Rachunek bankowy” 250 000
4. Wyksięgowanie kredytu bankowego:
Wn„Kredyt bankowy” 200 000
Ma„Przychody finansowe” 200 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
l art. 101 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe - Dz.U. Nr 37, poz. 282; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 37, poz. 501
l art. 3 ust. 1 pkt 28 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Justyna Grywińska
księgowa z licencją MF, doradca podatkowy, właścicielka biura księgowego