Rada
Sposób ujęcia skutków kontroli podatkowej zależy od tego, czy kwota zaległego podatku wraz z odsetkami jest na tyle istotna, że kwalifikuje się do kategorii błędu podstawowego. Błąd podstawowy wykazuje się na koncie „Zysk/strata z lat ubiegłych”. Jeżeli kwota zaległego podatku nie jest istotna, ewidencjonuje się ją w koszty bieżącego roku.
uzasadnienie
Biorąc pod uwagę fakt, że o tej porze sprawozdanie finansowe powinno być już zatwierdzone należy stwierdzić, że kwota odsetek i opłaty manipulacyjnej powinna być ujęta w księgach rachunkowych 2007 r. w pełnej wysokości, wynikającej z decyzji urzędu skarbowego. Brak zaległości w płatności zobowiązań finansowych traktuje się odrębnie; nie wpływa on na ujęcie zobowiązania z tytułu odsetek.
Wątpliwości powinny powstać przy ustaleniu sposobu ujęcia tych kwot. Z pytania wynika, że została ustalona dość znaczna kwota zaległego podatku dochodowego wraz z odsetkami za nieterminową zapłatę. Dlatego trzeba rozważyć, czy opisane zdarzenia zaksięgować na odpowiednich kontach:
l kosztów roku 2007 czy
l niepodzielonych wyników lat ubiegłych jako skutki błędu podstawowego.
Jeżeli w danym roku obrotowym (lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy) jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu podstawowego, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za ten rok lub lata poprzednie za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1, czyli rzetelnie i jasno przedstawiające sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako „Zysk (strata) z lat ubiegłych”. Gdyby kwota zaległego podatku była istotna, powinna być uznana przez kierownika jednostki za błąd podstawowy.
Ustawa o rachunkowości nie wprowadziła definicji błędu podstawowego, dlatego zgodnie z art. 10 ust. 3 można zastosować postanowienia Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”, dotyczące błędów poprzednich okresów i istotności. Zgodnie z nimi „nieprawidłowości lub pominięcia - są istotne, jeżeli mogą, pojedynczo lub łącznie, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego. Istotność uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub nieprawidłowości ocenianych w kontekście towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym może być wielkość i rodzaj pozycji lub kombinacji obu tych czynników”.
Ocena popełnionego błędu podstawowego należy do kierownika jednostki, gdyż ma charakter subiektywny i zależy od konkretnej sytuacji finansowej i majątkowej jednostki. Przy ustalaniu istotności można posiłkować się metodami stosowanymi przy badaniu sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów, zgodnie z którymi za błąd nieistotny można uznać taki, który przykładowo nie spowoduje zmiany wyniku finansowego do 5%. Często stosuje się ilościowe (ustalone procentowo) poziomy istotności oparte na wielkościach zysku brutto, zysku netto, przychodów ze sprzedaży, sumy bilansowej, sumy aktywów netto (np. 5% zysku brutto czy 1% przychodu ze sprzedaży). Poziom istotności i sposób jego określenia powinny stanowić element zasad (polityki) rachunkowości jednostki.
Biorąc pod uwagę przedstawione zasady, należy stwierdzić, że kwota podatku dochodowego wraz z odsetkami może być ujęta następująco:
l uznanie przez kierownika jednostki za błąd podstawowy:
Wn „Zysk (strata) lat ubiegłych” - kwota wraz z odsetkami do końca 2006 r.
- w analityce „Strata z tytułu zaległego podatku dochodowego”
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym”
l skutki finansowe zdarzenia nieuznane za błąd podstawowy:
Wn „Podatek dochodowy” - kwota zaległego podatku dochodowego
Wn „Koszty finansowe” - kwota odsetek
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym” - kwota podatku wraz z odsetkami
Przykład
W wyniku przeprowadzanej w 2007 r. kontroli podatkowej została stwierdzona niedopłata podatku dochodowego od osób prawnych za 2001 r. Kwota zaległego podatku dochodowego wraz z odsetkami za nieterminową wpłatę, naliczonymi do końca 2006 r., wynosi 5600 zł, w tym kwota zaległego podatku - 4000 zł, odsetki - 1600 zł. Odsetki przypadające na 2007 r. wynoszą 250 zł.
Wariant I
Kwota zaległego podatku dochodowego wraz z odsetkami - zgodnie z polityką rachunkowości jednostki - nie jest istotna.
Ewidencja księgowa
1. Zaksięgowanie podatku zaległego wraz z odsetkami:
Wn „Podatek dochodowy” 4 000
Wn „Koszty finansowe” 1 850
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 5 850
2. Zapłata podatku wraz z odsetkami:
Wn „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 5 850
Ma „Rachunek bankowy” 5 850
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wariant II
Kwota zaległego podatku dochodowego wraz z odsetkami - zgodnie z polityką rachunkowości jednostki - stanowi błąd podstawowy. Spółka spłaci zaległość w 10 ratach.
Ewidencja księgowa
1. Ewidencja błędu podstawowego:
Wn „Zysk (strata) lat ubiegłych” 5 600
- w analityce „Strata z tytułu zaległego podatku dochodowego”
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 5 600
2. Ewidencja odsetek przypadających na 2007 r.:
Wn „Koszty finansowe” 250
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 250
3. Księgowanie zapłaty rat w kolejnych 10 miesiącach:
Wn „Rozrachunki z urzędem skarbowym” 585
Ma „Rachunek bankowy” 585
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
W latach następnych spłata kolejnych rat odsetek nie znajdzie odzwierciedlenia w rachunku zysków i strat. Spowoduje to wyłącznie zmniejszenie środków pieniężnych i zmniejszenie zobowiązań.
- art. 54 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Teresa Fołta
biegły rewident