Zgodnie z ustawą o rachunkowości cena nabycia środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych do dnia przyjęcia składnika do używania, przy uwzględnieniu ewentualnych rabatów i innych podobnych zmniejszeń. W omawianym przypadku informacja o korekcie minusowej ceny zakupu samochodu pojawiła się już po przyjęciu składnika do używania, ale w tym samym roku obrotowym. Ustawa nie zawiera wprost przepisu nakazującego skorygowanie raz ustalonej wartości początkowej środków trwałych. Jednak regulacje dotyczące błędu podstawowego wskazują, iż konieczne jest ujmowanie zdarzeń (np. zmniejszeń ceny zakupu) mających (istotny) wpływ na sprawozdanie finansowe, które zostały ujawnione w okresach następnych.
Moim zdaniem korektę można potraktować jako istotną z punktu widzenia danego obiektu inwentarzowego - stanowi bowiem aż 20 proc. ceny zakupu samochodu. Zwracam też uwagę, że brak korekty wartości samochodu powoduje zawyżenie wartości środków trwałych w księgach rachunkowych i bilansie, co z kolei prowadzi do naruszenia zasady ostrożnej wyceny. Biorąc pod uwagę powyższe, proponuję zmniejszenie wartości początkowej środka trwałego, czego konsekwencją będzie korekta dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych (podstawą ich naliczenia była zawyżona wartość samochodu).
Nieco bardziej skomplikowane jest ustalenie wartości początkowej samochodu na gruncie podatku dochodowego. Przepisy nie przewidują wprost możliwości skorygowania wartości początkowej środka trwałego. Zwracam jednak uwagę, iż podstawą do dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest cena nabycia rozumiana jako kwota należna zbywcy. W lipcu - w wyniku wystawienia faktury korygującej - doszło do zmniejszenia kwoty należnej zbywcy, co z kolei spowodowało faktyczne zawyżenie wartości samochodu wykazanej w ewidencji. Moim zdaniem słuszne wydaje się skorygowanie podstawy amortyzacji, aby doprowadzić ją do poziomu kwoty należnej zbywcy. Również krótki okres między dniem wprowadzenia składnika do ewidencji i ustalenia pierwotnej wartości początkowej a dniem otrzymania informacji o korekcie uzasadnia skorygowanie wartości samochodu.
Korekta amortyzacji za miesiące poprzednie co do zasady wpłynie na wysokość podatku dochodowego za miesiąc bieżący.
Przykładowo, zakupiono samochód za cenę 100,00 netto (122,00 z VAT), który został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w marcu 2007 r. W lipcu otrzymano fakturę korygującą na 20 proc. wartości samochodu (20,00 netto, tj. 24,40 z VAT).
Zdarzenie należy zaksięgować w następujący sposób: 1) Księgowanie faktury korygującej: Wn 24,40 Zobowiązania wobec kontrahenta, Ma 20,00 Samochody - wartość brutto, Ma 4,40 VAT naliczony, 2) Naliczenie amortyzacji za lipiec: Wn 1,33 Amortyzacja, Ma 1,33 Umorzenie samochodów 80,00 x 20 proc. x 1/12 = 1,33, 3) Korekta amortyzacji od kwietnia do czerwca: Wn 1,00 Umorzenie samochodów, Ma 1,00 Amortyzacja. Umorzenie dotychczasowe wynosi 5,00 (100,00 x 20 proc. x 3/12), a umorzenie skorygowane 4,00 (80,00 x 20 proc. x 3/12), stąd różnica 1,00 (5,00-4,00).
Anna Harasimowicz
biegły rewident, Rödl & Partner
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 7, art. 8, art. 28 oraz art. 54 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).