EKSPERT WYJAŚNIA
MARTA TOPIK
ekspert księgowy, dyrektor w dziale audytu, Deloitte
Najpierw odpowiedzmy na tę część pytania, która odnosi się do kosztu mającego nieznaczny wpływu na wynik. Rzeczywiście, zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości, jeżeli koszt reklamy miałby nieistotną, z punktu widzenia rachunku wyników, wartość, można by go ująć od razu w kosztach.
Zasada ogólna, którą powinniśmy stosować w stosunku do wszystkich kosztów (i przychodów), znajduje się jednak w art. 6 ustawy o rachunkowości, który mówi, że ujęcie kosztów i przychodów następuje w roku obrotowym, którego dotyczą niezależnie od terminu płatności. Skoro koszty dotyczą usługi reklamowej, która zostanie faktycznie zrealizowana w 2008 roku, to koszt ten należy ująć w rachunku wyników tego roku. Fakt uiszczenia opłaty z tego tytułu w sierpniu 2007 r. nie wpływa na istotę transakcji, według której wydatek ten należy traktować z ekonomicznego punktu widzenia jako przedpłatę na poczet usług, które wykonane zostaną na rzecz jednostki w roku kolejnym. Przedpłata ta powinna być ujęta w aktywach do momentu, kiedy usługa zostanie zrealizowana. W praktyce aktywa takie ujmowane są bądź jako należności, bądź jako rozliczenia międzyokresowe, przy czym wybór samego modelu prezentacji uzależniony jest od polityki rachunkowości przyjętej w tym zakresie przez poszczególne podmioty. Bezsprzecznym jednak wydaje się, że tego rodzaju składnik aktywów spełnia warunki ujęcia stawiane przez wymogi ustawy, a więc wiarygodność pomiaru, przyszłe korzyści ekonomiczne oraz sprawowanie kontroli (np. gdyby usługa nie została zrealizowana, czyli ogłoszenie nie ukazałoby się w Panoramie Firm w 2008 roku, to można by się domagać zwrotu wpłaconych środków).
Oczywiście może zrodzić się kolejne pytanie - czy koszty usługi reklamowej należy ująć w kosztach w styczniu 2008 r., czy można je ewentualnie dalej rozłożyć w czasie. Tutaj musimy sobie zadać pytanie, jak ustalić przychody współmierne do kosztów reklamy. Nie wydaje się, że jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie przychodów do konkretnego kosztu reklamy. Nawet gdybyśmy wiedzieli, że dany kontrahent zwrócił się do nas, bo znalazł nasze ogłoszenie w Panoramie Firm za 2008 rok, to nie wydaje się możliwym ustalenie czy oszacowanie populacji klientów, którzy zostali pozyskani poprzez ten rodzaj reklamy, innymi słowy wiarygodne ustalenie relacji poniesionego kosztu i uzyskanego przychodu. Poza tym, jak udowodnić, że przychód wygenerowany ze współpracy z danym kontrahentem jest wynikiem reklamy, a nie jakości naszego wyrobu czy warunków kontraktu. Gdyby to było możliwe, to zarówno koszt, jak i bezpośrednio przyporządkowany temu kosztowi przychód ujęlibyśmy w jednym okresie. Skoro nie jest to możliwe, musimy ująć koszty w rachunku wyników tego okresu lub okresów, w którym zostały skonsumowane korzyści płynące z faktu, że jednostka poczyniła określone działania, które miały na celu zwiększenie przychodów. Niezależnie od przyjętego modelu samego rozliczenia ujęcie transakcji powinno jak najwierniej odzwierciedlać zasadę współmierności przychodów i kosztów.
Odpowiedź na powyższe pytanie, w kontekście standardów międzynarodowych, byłaby podobna.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 6 oraz art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).