RADA
Jeśli prowadzi Pan księgę przychodów i rozchodów metodą memoriałową, to opłata manipulacyjna jako wydatek pośrednio związany z przychodami podlega zaliczeniu do kosztów proporcjonalnie do okresu trwania umowy leasingu. Jeśli natomiast księguje Pan koszty metodą kasową, to opłatę tę powinien Pan ująć w księdze w całości jako koszt w dacie jego poniesienia. Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie dotyczy samochodów używanych na podstawie umowy leasingu operacyjnego.
UZASADNIENIE
Opłata manipulacyjna obok czynszu inicjalnego wchodzi w skład tzw. opłat wstępnych, których poniesienie warunkuje zawarcie umowy leasingu operacyjnego. Opłaty te wraz z opłatami ustalonymi w zawartej umowie stanowią koszt uzyskania przychodu u korzystającego, jeśli umowa ta spełnia warunki określone dla umowy leasingu operacyjnego, tj. została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome oraz suma ustalonych w umowie opłat pomniejszona o należny podatek od towarów i usług odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Opłaty wynikające z umowy leasingu są kosztem, jeśli umowa spełnia określone przepisami warunki.
Od 1 stycznia 2007 r. znowelizowano przepisy dotyczące kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wprowadził w nich podział kosztów na bezpośrednio i pośrednio związane z przychodem. Na podstawie art. 22 ust. 5 updof u podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Natomiast koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia (art. 22 ust. 5c updof). Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Zasady te są zobowiązani stosować również podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, jeśli prowadzą księgę tzw. metodą memoriałową, tj. w taki sposób, aby stale, w każdym roku podatkowym, było możliwe wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do tego roku podatkowego.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Od 2007 r. koszty pośrednio związane z przychodami, a dotyczące okresu przekraczającego rok podatkowy, należy rozliczać proporcjonalnie do okresu, którego dotyczą, jeśli podstawę rozliczeń z fiskusem stanowią księgi rachunkowe bądź podatkowa księga przychodów i rozchodów prowadzona metodą memoriałową.
Ponieważ opłata manipulacyjna jest jedną z opłat warunkujących zawarcie umowy leasingu, to podobnie jak czynsz inicjalny ma charakter kosztu pośrednio związanego z przychodami. Należy ją zatem rozliczyć na analogicznych zasadach. Ponieważ okres, na który zawierana jest umowa leasingu, przekracza rok, to podatnik prowadzący księgę metodą memoriałową powinien rozliczyć ją proporcjonalnie do okresu trwania tej umowy (tj. okresu, którego ta opłata dotyczy). Zatem jeśli prowadzi Pan księgę tę właśnie metodą, powinien Pan ująć zapłaconą na wstępie opłatę manipulacyjną nie jednorazowo, lecz zaliczać ją do kosztów proporcjonalnie do okresu trwania zawartej przez Pana umowy leasingu.
Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe. Przykładem jest pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Chodzieży z 30 lipca 2007 r. nr PB415-8/07. Organ podatkowy, odpowiadając na pytanie podatnika o zasady ujęcia w księgach rachunkowych czynszu inicjalnego zapłaconego w związku z zawarciem umowy leasingu zawartej w 2007 r., stwierdził, że:
Czynsz inicjalny jest opłatą wstępną wnoszoną przy zawieraniu umowy bądź w momencie wydania przedmiotu leasingu. Jest on ściśle związany z umową leasingu i odnosi się do pełnego okresu jej trwania. Nie ma przy tym bezpośredniego odzwierciedlenia w osiągniętych przychodach, jednak uiszczenie go warunkuje ich uzyskanie. Mając powyższe na uwadze, podatnik prawidłowo zakwalifikował ów koszt jako koszt pośredni, nieprawidłowe natomiast jest stanowisko dotyczące rozliczenia tego wydatku w całości w momencie poniesienia. Przedmiotowa umowa leasingu zawarta została na okres 3 lat, a zatem dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy. W związku z powyższym podatnik powinien rozliczyć wydatek na czynsz inicjalny proporcjonalnie do długości okresu trwania umowy (okresu którego dotyczy).
Inaczej będzie, jeśli koszty ujmuje Pan w księdze według tzw. metody kasowej, czyli w dacie ich poniesienia (bez względu na okres, którego dotyczą).
Od 2007 r. ustawodawca, starając się usunąć istniejące dotychczas rozbieżności interpretacyjne, zdefiniował pojęcie dnia poniesienia kosztu. I tak, za dzień poniesienia kosztu u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztów. Ponieważ definicja ta jest wspólna dla wszystkich podatników rozliczających na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ma zastosowanie bez względu na wybraną metodę księgowania kosztów (tj. memoriałową czy kasową). W sytuacji opisanej w pytaniu oznacza to, że prowadząc księgę metodą kasową, powinien Pan ująć opłatę manipulacyjną jako koszt jednorazowo, tj. w momencie otrzymania dowodu potwierdzającego jej zapłatę.
Tak samo rozstrzygają tę kwestię organy podatkowe. W razie ewentualnego sporu można powołać się na pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Gorlicach z 9 maja 2007 r. nr PDOF/415/17/A/07/W738. Organ podatkowy, odpowiadając na pytanie spółki cywilnej (jej wspólników) o zasady ujęcia w księdze prowadzonej metodą kasową jako kosztu zapłaconej w związku z zawarciem umowy leasingu opłaty manipulacyjnej oraz czynszu inicjalnego, zajął następujące stanowisko:
(...) jeżeli spełnione zostały wymienione warunki [tj. kryteria warunkujące uznanie zawartej umowy za umowę leasingu - przyp. aut.], korzystający ma prawo ujęcia w kosztach opłat ustalonych w umowie leasingu, w tym opłat inicjalnych (czynsz inicjalny oraz opłata manipulacyjna).W świetle postanowień art. 22 ust. 4 updof koszty uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6, są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Jest to metoda kasowa, co oznacza, iż wydatki stanowią koszt w dacie ich poniesienia bez względu na fakt jakiego okresu dotyczą. Od 1 stycznia 2007 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 22 ust. 6b, który stanowi, że dla podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztów. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podatnik zdarzenia gospodarcze ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów z zastosowaniem metody kasowej, zatem wydatki powinny być ujęte w dacie ich poniesienia, tj. w momencie otrzymania dowodu potwierdzającego zdarzenie gospodarcze.
Przykład
Pan Nowak zawarł w styczniu 2007 r. umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego na okres 3 lat. W związku z zawarciem umowy poniósł następujące wydatki: opłatę inicjalną w wysokości 12 000 zł oraz opłatę manipulacyjną w wysokości 6000 zł. Pan Nowak rozlicza się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Zakładając, że księgę prowadzi metodą memoriałową, poniesione opłaty wstępne jako koszty pośrednio związane z przychodami, a dotyczące okresu przekraczającego rok podatkowy, powinien rozliczyć proporcjonalnie do okresu, którego dotyczą, tj. w tym przypadku - okresu trwania umowy leasingu. Zatem do kosztów roku 2007 powinien zaliczyć 1/3 poniesionych opłat, tj. 4000 zł z tytułu czynszu inicjalnego i 2000 zł z tytułu opłaty manipulacyjnej. Takie same kwoty powinien ująć w kosztach w roku 2008 i 2009. Natomiast jeśli prowadziłby księgę metodą kasową, całość poniesionych opłat (tj. 12 000 zł z tytułu czynszu inicjalnego oraz 6000 zł z tytułu opłaty manipulacyjnej) ująłby w kosztach roku 2007 na podstawie otrzymanego dowodu potwierdzającego poniesienie tych opłat.
Jeśli chodzi o samochody osobowe niebędące składnikiem majątku podmiotu wykorzystującego je do potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, to ustawodawca uzależnił możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków na ich eksploatację od prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, ograniczając równocześnie ich wysokość do limitu z niej wynikającego. Jednak na mocy odrębnej regulacji zawartej w art. 23 ust. 3b updof obowiązek ten nie dotyczy samochodów osobowych używanych na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Oznacza to, że może Pan zaliczać do kosztów uzyskania przychodu całość wydatków związanych z eksploatacją tego samochodu, bez konieczności prowadzenia dodatkowej ewidencji i stosowania limitu z niej wynikającego.
• art. 22 ust. 1, ust. 5c - 6 i ust. 6b, art. 23 ust. 1 pkt 46 i ust. 3b, art. 23a pkt 1, art. 23b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115 poz. 793
Anna Welsyng
radca prawny, doradca podatkowy