RADA
Faktura zaliczkowa nie podlega ujęciu w pkpir, ponieważ wpłacone na poczet przyszłych dostaw lub świadczeń zaliczki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Obciążenie kosztów może nastąpić dopiero wtedy, gdy zaliczkowana dostawa zostanie zrealizowana, czyli w tym przypadku we wrześniu.
UZASADNIENIE
Zaliczka zapłacona na poczet zakupu towaru nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Dlatego w opisanej sytuacji nie należy ujmować w pkpir zaliczki uiszczonej 28 sierpnia. Nie ma znaczenia to, że została ona ujęta na fakturze. Otrzymanie takiego dokumentu, czyli faktury zaliczkowej, nie upoważnia jeszcze podatnika do ujęcia w księdze kosztu. Co do zasady, wpłacone na poczet przyszłych dostaw czy świadczeń zaliczki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Dzieje się tak dopiero w momencie realizacji dostawy lub świadczenia.
Dla księgowania w pkpir zakupu towaru najistotniejszy jest moment jego otrzymania, drugorzędne znaczenie ma natomiast otrzymanie faktury. Tutaj te momenty są zbieżne (tj. otrzymanie towaru i faktury końcowej), nie powstanie więc problem księgowania towaru na podstawie dokumentu, który tymczasowo zastępuje fakturę do czasu jej wpływu, tj. na podstawie opisu przyjęcia towaru.
Jeżeli więc towar został otrzymany we wrześniu, i to wraz z fakturą końcową, to należy go ująć w księdze w tym właśnie miesiącu na podstawie otrzymanej faktury połączonej z fakturą zaliczkową. Nie wolno tego robić już w dacie wystawienia faktury zaliczkowej, czyli w sierpniu, jeżeli towaru faktycznie jeszcze w tym miesiącu nie otrzymano.
Po fizycznym otrzymaniu towaru nie należy sugerować się wartością faktury końcowej otrzymanej wraz z towarem, która została pomniejszona o wcześniej wpłaconą zaliczkę. Towar należy ująć w księdze w cenie zakupu, czyli pełnej wartości, na jaką opiewa, a nie w wartości pozostałej do zapłaty po pomniejszeniu należności o wpłaconą wcześniej zaliczkę. Czym innym są bowiem rozliczenia pomiędzy kontrahentami, a czym innym cena zakupu towaru, która powinna zostać zastosowana do wyceny towaru i zaksięgowania kosztów powstałych z tego tytułu. Na sposób zaksięgowania zakupu towaru nie ma wpływu również to, że na dzień jego przyjęcia nie została uregulowana wobec kontrahenta cała należność. Nawet jeśli zostanie ona uregulowana w następnym miesiącu w stosunku do miesiąca otrzymania towaru.
Dlatego całą wartość zakupionego towaru należy zaksięgować w miesiącu otrzymania towaru, niezależnie od terminu wcześniej czy później dokonanych zapłat za tę dostawę.
PRZYKŁAD
Firma ABC (księgarnia naukowa) we wrześniu wpłaciła zaliczkę na poczet zakupu towarów (książek) w firmie X (wydawca książek naukowych) w wysokości 1200 zł. Firma X wystawiła i przekazała firmie ABC fakturę zaliczkową. Towar został dostarczony do firmy ABC w październiku wraz z fakturą, w której uwzględniono wcześniej wpłaconą zaliczkę. Wartość całego zakupu opiewa na kwotę 7200 zł, w tym 1200 zł to wcześniej zapłacona zaliczka. Pozostała kwota, tj. 6000 zł, ma zostać uiszczona w terminie do 15 listopada.
Firma ABC zaksięgowała zakup wymienionego towaru w październiku w kwocie 7200 zł, natomiast firma X w tym samym miesiącu ujęła tę wartość jako przychód ze sprzedaży towarów. Faktura zaliczkowa wystawiona we wrześniu nie spowodowała ani powstania kosztu w firmie ABC, ani przychodu w firmie X. Dopiero realizacja dostawy spowodowała odpowiednio powstanie kosztu i przychodu podatkowego.
• art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
• § 16-17 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988
Joanna Krawczyk
doradca podatkowy,
właścicielka kancelarii podatkowej