Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Odpisy powinny być naliczone na podstawie rzeczywistego średniorocznego zatrudnienia. Do 31 grudnia należy dokonać ich korekty do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych. Tym samym trzeba przeprowadzić ostateczną korektę przekazanych środków pieniężnych.
Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o ZFŚS na dany rok kalendarzowy pracodawca przekazuje na rachunek bankowy funduszu w terminie do 30 września tego roku, z tym że w terminie do 31 maja tego roku przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości odpisów podstawowych (art. 6 ust. 2 ustawy o ZFŚS). Całoroczny odpis podstawowy, oszacowany według średniorocznego stanu zatrudnienia, firmy korygują ostatecznie 31 grudnia na podstawie faktycznej przeciętnej liczby pracowników w roku kalendarzowym.
Dofinansowanie wycieczki z ZFŚS bez PIT po stronie pracownika
Przy obliczaniu przeciętnej faktycznej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) pracodawca może posługiwać się znaną i rzetelną ewidencją kadrową. Powinien policzyć więc osoby zatrudnione w poszczególnych miesiącach i przeliczyć na pełne etaty. Posługuje się przy tym jedną z trzech metod statystycznych: uproszczoną, średnią chronologiczną lub arytmetyczną.
Porównując wysokość odpisu dokonanego na podstawie planowanego zatrudnienia z odpisem ustalonym według rzeczywistego stanu zatrudnienia otrzymuje się informację o nadwyżce lub niedoborze środków na rachunku ZFŚS. W przypadku gdy zaplanowana liczba zatrudnionych była niższa niż stan zatrudnienia w rzeczywistości, na 31 grudnia należy dokonać uzupełnienia odpisu, a także uzupełnienia środków przekazywanych na wyodrębniony rachunek bankowy. Pracodawca powinien wpłacić brakującą kwotę na rachunek funduszu do 31 grudnia 2015 r. Natomiast jeśli na koniec roku kalendarzowego faktyczna liczba zatrudnionych była niższa od planowanej, to należy dokonać korekty. Jeżeli wskutek korekty powstanie nadwyżka, pracodawca może wycofać ją z rachunku lub przeznaczyć na działalność socjalną w następnym roku.
Monitor Księgowego – prenumerata
Potrzebny wzór dokumentu
Zasada przyjmowania średniorocznego zatrudnienia do naliczenia corocznego odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dotyczy wszystkich pracodawców tworzących ten fundusz, wymienionych w art. 3 ustawy o ZFŚS. Wyjątkiem od tej zasady są publiczne szkoły wyższe oraz pracodawcy zatrudniający nauczycieli objętych przepisami Karty nauczyciela, na których odpis na fundusz nalicza się według odrębnych zasad.
W instrukcji obiegu i kontroli dowodów księgowych powinien zostać ustalony wzór dokumentu, jaki powinien być stosowany w celu ustalenia planowanego i faktycznego odpisu na ZFŚS. Należy także wskazać stanowiska odpowiedzialne za jego sporządzanie i kontrolowanie prawidłowości zawartych w nim danych. Takie zestawienie powinny wypełnić osoby odpowiedzialne za poszczególne czynności. Przykładowo pracownik odpowiedzialny za prowadzenie spraw kadrowych wypełnia część załącznika dotyczącą liczby zatrudnionych pracowników i emerytów objętych opieką. Natomiast wyznaczony pracownik księgowości powinien wypełnić części dotyczące wyliczenia planowanej i faktycznej wielkości odpisu na fundusz.
Oprócz osób sporządzających na obu ww. dokumentach powinny złożyć podpisy osoby odpowiedzialne za ich skontrolowanie pod względem merytorycznym i formalnorachunkowym oraz za ich zatwierdzenie do realizacji. Dokument z wyliczeniem faktycznej wielkości odpisów na fundusz za dany rok powinien być sporządzony i przekazany do księgowości w terminie umożliwiającym dokonanie ewentualnych przelewów korygujących przed 31 grudnia danego roku.
Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Ewidencja
W księgach rachunkowych na dzień bilansowy, tj. 31 grudnia, należy ująć zwiększenie lub zmniejszenie kosztów operacyjnych. Dodatkowe koszty z tego tytułu należy zaksięgować zapisem: strona Wn konta 440 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, strona Ma konta 831 – Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Z kolei przelew odpowiedniej kwoty na rachunek bankowy ZFŚS należy zaksięgować następująco: strona Wn konta 135 – Rachunek bankowy środków ZFŚS, strona Ma konta 130 – Rachunek bankowy.
W przypadku zmniejszenia zatrudnienia dokonuje się z kolei odwrotnych zapisów (tj. strona Wn konta 831, strona Ma konta 440 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, a także strona Wn konta 130 – Rachunek bankowy, strona Ma konta 135 – Rachunek bankowy środków ZFŚS.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
W księgach rachunkowych odpis ujmuje się w ciężar kosztów operacyjnych. Jednak samo zaliczanie w koszty naliczonego odpisu miesięcznego nie będzie równoznaczne z uznaniem tego kosztu za koszt uzyskania przychodu. Dopiero w chwili dokonania wpłaty na wyodrębniony rachunek funduszu odpis można uznać za koszt uzyskania przychodu. ©?
Magdalena Sobczak
Podstawa prawna:
- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
- Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.).