Wszystkie spółki, niezależnie od tego, czy mają charakter wytwórczy czy usługowy, w mniejszym lub większym stopniu dla celów prowadzonej działalność wykorzystują materiały, np. półfabrykaty, paliwo opakowania oraz części zamienne. Najważniejszą kwestią związaną z ewidencją tych aktywów obrotowych jest ich odpowiednia wycena zarówno przy przyjęciu do magazynu, jak i wydaniu. Spółka w tym celu może przyjąć zasady oparte na zmiennych lub stałych cenach ewidencyjnych.
Koszt bezpośredni
Warto jednak pamiętać, że art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowości daje możliwość odpisywania materiałów bezpośrednio w koszty.
Zgodnie z tym przepisem kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, może podjąć decyzję o jednorazowym odpisywania w koszty materiałów na dzień ich zakupu. Jeżeli zostanie powzięta taka decyzja, konieczne będzie nie później niż na dzień bilansowy ustalanie ich stanu, oraz wycena a następnie korekta kosztów o wartość tego stanu.
Odpisując więc w koszty materiały kupowane w ciągu roku obrotowego spółki mają obowiązek dokonania ich inwentaryzacji i wyceny najpóźniej na dzień bilansowy. Po stwierdzeniu ilości materiałów i wpisaniu ich do arkuszy spisowych należy dokonać wyceny ustalonego w ten sposób zapasu. Przyjmuje się w tym celu ceny zakupu wynikające z ostatnich faktur od dostawców. O ustaloną wartość należy skorygować koszty zużycia materiałów, dokonując równocześnie ujawnienia zapasu materiałów na koncie 310 - Materiały. W przypadku ewidencji kosztów na kontach zespołu cztery, ewidencja tego zdarzenia wygląda następująco: strona Wn konta 310 - Materiały, strona Ma konta 411 - Zużycie materiałów.
Następnie przyjęty bilansem otwarcia stan materiałów księgujemy pod datą pierwszego dnia roku obrotowego w koszty, zapisem: strona Wn konta 411 - Zużycie materiałów, strona Ma konta 310 - Materiały.
Jeżeli odpisane w koszty materiały zostaną sprzedane, należy to zaewidencjonować na koncie 740 - Sprzedaż materiałów. Temu zapisowi musi towarzyszyć ujęcie materiałów według wartości ceny nabycia zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości na koncie 741 - Wartość sprzedanych materiałów w cenie nabycia. Dzięki temu w rachunku zysków i strat wykazane są zarówno przychody netto ze sprzedaży materiałów, jak i wartość sprzedanych materiałów.
Cena nabycia
Przypomnijmy, że cena nabycia, według art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości, to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
W związku z tym ewidencja takiego zdarzenia gospodarczego będzie przebiegała w poniższy sposób:
1. Sprzedaż materiałów: strona Wn konta 201 - Rozrachunki z odbiorcami - wartość brutto, strona Ma konta 224 - Rozliczenie VAT należnego - należny VAT, strona Ma konta 74 - Sprzedaż materiałów - wartość netto.
2. Wyksięgowanie wartości sprzedanych materiałów według ceny nabycia: strona Wn konta 741 - Wartość sprzedanych materiałów w cenie nabycia, strona Ma konta 400 - Koszty według rodzajów.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ewidencja materiałów księgowanych bezpośrednio w koszty
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 17 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).