MAŁGORZATA SZANIAWSKA
biegły rewident Ruciński i Wspólnicy Kancelaria Audytorów i Doradców
Nie, koszty ubezpieczenia nie mogą po dniu sprzedaży samochodu pozostawać w pozycji - Rozliczenia międzyokresowe kosztów i być rozliczane w czasie, gdyż stałoby to w sprzeczności z zasadą współmierności kosztów i przychodów, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tą zasadą, w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Rozliczanie kosztów ubezpieczenia po dniu sprzedaży ubezpieczonego przedmiotu powodowałoby również ujęcie w aktywach jednostki składnika, który nie spełnia definicji aktywów określonej w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości. Przez aktywa bowiem rozumie się kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Po sprzedaży samochodu, który był wykorzystywany w celu osiągania przez jednostkę przychodów z działalności, opłacone z góry koszty zawarcia polisy ubezpieczeniowej nie mają żadnego związku z uzyskiwanymi w przyszłości przez jednostkę korzyściami ekonomicznymi.
Sposób rozliczenia uzależniony jest od rodzaju ubezpieczenia. Inne rozwiązanie będzie w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC), a inne w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia autocasco (AC). Różnice w ujęciu księgowym wynikają z różnych konsekwencji prawnych, mających swoją podstawę w kodeksie cywilnym oraz ustawie z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Zgodnie z art. 31 ust 1. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta. W świetle powyższego przejęte przez nabywcę samochodu ubezpieczenie OC powinno być uwzględnione w cenie sprzedaży pojazdu. W związku z tym w dniu sprzedaży powinno obciążyć rachunek zysków i strat jako koszt współmierny do uzyskanych przychodów ze sprzedaży samochodu.
W przypadku ubezpieczenia dobrowolnego AC, zgodnie z art. 823 kodeksu cywilnego, prawa z umowy ubezpieczenia mogą być przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia. Przeniesienie tych praw wymaga zgody ubezpieczyciela, chyba że umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej. W przypadku gdy umowa zostaje rozwiązana automatycznie, zakład ubezpieczeń, na wniosek ubezpieczającego, dokonuje zwrotu nadpłaconej składki proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ubezpieczenia. Staje się ona należnością od zakładu ubezpieczeń. Rozliczenie należności nastąpi z wpłatą dokonaną przez zakład ubezpieczeń na rachunek bankowy. W przypadku gdy zgodnie z warunkami umowy polisa AC nie wygasa, postępujemy analogicznie jak w przypadku polisy OC.
(AP)