Za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, obejmującej m.in. zaciąganie zobowiązań i dokonywanie wydatków oraz określenie i zapewnienie przestrzegania procedur kontroli, mających na celu zapewnienie zgodnego z prawem przebiegu ww. procesów, odpowiada jej kierownik (art. 44 ust. 1 i 2 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych).
ZAPAMIĘTAJ!
Określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej mogą być powierzone przez kierownika jednostki pracownikom tej jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym jednostki.
W przypadku szkół, dla których organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, za wykonywanie całości obowiązków w zakresie gospodarki finansowej jednostki odpowiada dyrektor szkoły, który kieruje działalnością szkoły, reprezentuje ją na zewnątrz oraz dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły (art. 39 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty).
Dyrektor szkoły wykonuje swoje obowiązki przy pomocy głównego księgowego szkoły, czyli pracownika, któremu powierzył obowiązki i odpowiedzialność w zakresie wskazanym w art. 45 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, obejmujące m.in.:
• wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi,
• dokonywanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.
Kierownik jednostki organizacyjnej sektora finansów publicznych - w tym przypadku dyrektor szkoły - powinien określić na piśmie procedury kontroli finansowej, obejmujące m.in. procesy zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków ze środków publicznych i zapewnić ich przestrzeganie przez pracowników, biorąc pod uwagę zasady określone w komunikacie nr 13 Ministra Finansów z 30 czerwca 2006 r. w sprawie określenia standardów kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych.
Kontrola dokumentów księgowych pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym (której wykonanie potwierdzane jest przez złożenie podpisu na dokumentach) to element kontroli wewnętrznej, wykonywanej na bieżąco jeszcze w trakcie realizacji operacji gospodarczych i mającej na celu niezwłoczną eliminację błędów i nieprawidłowości.
Natomiast zatwierdzenie dokumentów do wypłaty oznacza ostateczne zatwierdzenie wykonania operacji finansowych i gospodarczych wskazanych w tych dokumentach. O tym, kto w danej jednostce organizacyjnej będzie wykonywał poszczególne czynności w tym zakresie, decyduje kierownik tej jednostki.
W zależności od wielkości jednostki i podziału pracy pomiędzy poszczególne komórki organizacyjne możliwe są zgodne z prawem rozwiązania zaprezentowane w tabeli.
Obowiązki poszczególnych pracowników w zakresie kontrolowania dokumentów księgowych pod względem merytorycznym, formalno-rachunkowym oraz w zakresie ich zatwierdzania do wypłaty regulowane są przez kierownika jednostki w przepisach wewnętrznych, zazwyczaj w instrukcji obiegu i kontroli dokumentów i/lub w zakresach czynności pracowników.
ZAPAMIĘTAJ!
Obowiązki poszczególnych pracowników w zakresie kontrolowania dokumentów księgowych pod względem merytorycznym, formalno-rachunkowym oraz w zakresie ich zatwierdzania do wypłaty powinny być ustalone w sposób jasny, czytelny i spójny, tak aby w strukturze danej jednostki organizacyjnej można było w sposób niebudzący wątpliwości ustalić, na którym pracowniku ciążą obowiązki we wskazanym zakresie.
Wyznaczając pracowników odpowiedzialnych za wykonywanie poszczególnych czynności kontrolnych, należy wziąć pod uwagę wynikającą ze Standardów kontroli konieczność rozdzielenia obowiązków w zakresie zatwierdzania (autoryzacji), realizacji i rejestrowania (księgowania) operacji finansowych, gospodarczych i innych zdarzeń pomiędzy różnych pracowników jednostki.
Tabela. Uregulowania wewnętrzne w jednostkach organizacyjnych sektora finansów publicznych w zakresie wskazania osób uprawnionych do kontroli dokumentów księgowych pod względem merytorycznym, formalno- -rachunkowym i do zatwierdzania ich do wypłaty
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Izabela Motowilczuk
Podstawy prawne
• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 984)
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1292)
• Komunikat nr 13 Ministra Finansów z 30 czerwca 2006 r. w sprawie określenia standardów kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF Nr 7, poz. 58)