W pytaniu podane zostały dwie konkretne sytuacje związane z ulepszeniem środków trwałych. Ulepszenie - w odróżnieniu od remontu - powoduje zwiększenie wartości użytkowej środka trwałego. Fakt dokonania ulepszenia - niezależnie od tego, w jakiej postaci zostało ono dokonane (modernizacja, rekonstrukcja, adaptacja, przebudowa) - zwiększa wartość początkową środka trwałego, która podlega amortyzacji.
Ulepszenia można dokonać we własnych, ale także w obcych środkach trwałych - o ile zawarto w tym celu umowę z właścicielem środka trwałego. Prawo podatkowe dopuszcza możliwość odnoszenia wydatków na ulepszenie, nieprzekraczających 3500 zł, bezpośrednio w koszty uzyskania przychodów. Rozwiązanie to stosowane jest także najczęściej na gruncie ksiąg rachunkowych.
W przypadku sfinansowania ulepszenia ze środków unijnych do kosztów uzyskania przychodów nie będzie mogła być zaliczona ta proporcjonalna część amortyzacji ulepszenia, która została sfinansowana z dotacji.
Poniżej prezentujemy dwa przykłady ulepszenia w kontekście problemów poruszonych w pytaniach czytelniczki.
PRZYKŁAD 1 W czerwcu 2009 r. fundacja Alfa wykupiła maszynę, która wcześniej była użytkowana na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Cena wykupu wynosiła 10 000 zł. W okresie trwania umowy fundacja dokonała ulepszenia tej maszyny na kwotę 15 000 zł. Zakwalifikowano tę operację jako ulepszenie w obcym środku trwałym. Miesięczny odpis amortyzacyjny ulepszenia to 500 zł. Na koniec czerwca 2009 r. dotychczasowe umorzenie ulepszenia wynosiło 2500 zł. Stawka amortyzacji maszyny to 20%.
1. Wyliczenie wartości początkowej oraz amortyzacji
Wartość początkowa maszyny:
- cena zakupu 10 000 zł
- wartość ulepszenia po uwzględnieniu umorzenia 15000 - 2500 = 12 500 zł
Razem: 22 500 zł
Maszynę wprowadzono do ewidencji w czerwcu, zaś od lipca rozpoczęto dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wartości 22 500 zł. Miesięczny odpis wynosi 375 zł (22 500 zł x 0,2/12).
2. Ewidencja księgowa
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Operacje:
1) wykup maszyny bez uwzględnienia ulepszenia w wartości brutto,
2) VAT naliczony,
3) wartość netto wykupionego środka trwałego bez uwzględnienia umorzenia,
4) wyksięgowanie ulepszenia z ewidencji środków trwałych (wcześniej ulepszenie było już w księgach fundacji),
5) ujęcie wartości netto ulepszenia w wartości początkowej wykupionej maszyny,
6) zaksięgowanie amortyzacji środka trwałego.
PRZYKŁAD 2 Fundacja Beta, używająca maszynę amortyzowaną według stawki 20%, dokonała jej ulepszenia. Ulepszenie w 50% zostało sfinansowane środkami z Unii Europejskiej. W lipcu 2009 r. maszynę zlikwidowano - z wyłączeniem jej ulepszenia. Ulepszenie, w postaci mechanizmu synchronizującego, zamontowano do drugiej maszyny, amortyzowanej przy użyciu stawki 30%.
1. Wyliczenie wartości początkowej oraz amortyzacji
1) Maszyna 1:
a) wartość początkowa 30 000 zł
b) umorzenie 10 000 zł
w tym:
c) wartość początkowa ulepszenia 10 000 zł
d) wartość amortyzacji ulepszenia na dzień likwidacji 2 000 zł
2) Maszyna 2:
a) wartość początkowa 60 000 zł
b) umorzenie 24 000 zł
c) wartość netto ulepszenia 8 000 zł
Wartość początkowa maszyny 2, po przyłączeniu ulepszenia z maszyny 1, to 60 000 + 8000 = 68 000 zł. Amortyzacja miesięczna: 68 000 zł × 30%/12 = 1700 zł.
Wartość amortyzacji ulepszenia pokryta środkami z UE nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów i w takiej wysokości będzie pomniejszać miesięcznie rozliczenia międzyokresowe przychodów powstałe w momencie otrzymania dotacji: 5000 zł (wartość dotacji) × 30%/12 = 125 zł.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Operacje:
1) likwidacja częściowa maszyny 1,
2) zwiększenie o wartość netto ulepszenia wartości początkowej maszyny 2,
3) rozliczenie dotychczasowego umorzenia ulepszenia maszyny 1,
4) naliczenie amortyzacji maszyny 2, po uwzględnieniu ulepszenia,
5) miesięczny odpis rozliczeń międzyokresowych przychodów.
GRZEGORZ PRUS
Podstawa prawna:
- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241