Sposób ewidencji zbycia samochodu używanego w organizacji będzie uzależniony od tego, czy sprzedaż ta będzie zwolniona od VAT, czy też będzie mu podlegała.
Ewidencja sprzedaży samochodu
Jeżeli przy zakupie samochodu organizacji przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego, jego sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu - bez względu na okres jego używania. Jeżeli natomiast odliczono 60% VAT, możemy mieć do czynienia z dwoma różnymi przypadkami - w zależności od okresu używania tego pojazdu:
a) jeżeli samochód jest sprzedawany po okresie użytkowania przekraczającym pół roku, należy go uznać za towar używany, zwolniony z VAT,
b) jeżeli jest sprzedawany po okresie użytkowania krótszym (lub równym) niż pół roku, sprzedaż ta nie może korzystać ze zwolnienia od VAT. Oznacza to, że dokonując sprzedaży tego pojazdu, należy ją opodatkować podatkiem od towarów i usług.
Ewidencja księgowa sprzedaży samochodu:
1. Wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji bilansowej:
a) dotychczasowe umorzenie:
Wn konto 070 „Umorzenie środków trwałych”,
b) nieumorzona wartość:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”,
c) wartość początkowa:
Ma konto 010 „Środki trwałe”.
2. Sprzedaż środka trwałego:
Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami”
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
W przypadku gdy sprzedaż samochodu będzie opodatkowana VAT, operacja druga będzie przebiegała następująco:
a) kwota brutto:
Wn konto 201 „Rozrachunki z odbiorcami”,
b) kwota netto:
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”,
c) podatek VAT:
Ma konto 221 „Podatek Vat należny i jego rozliczenie”.
Samochody będące własnością organizacji zawsze posiadają ubezpieczenie OC (i najczęściej również AC). Koszty te zwykle są aktywowane na koncie 640 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”. W momencie sprzedaży samochodu należy wyksięgować te koszty. Rozliczanie kosztów ubezpieczenia po sprzedaży ubezpieczonego samochodu powodowałoby bowiem ujęcie w aktywach organizacji składnika, który nie spełnia definicji aktywów zdefiniowanych w ustawie o rachunkowości. Przez aktywa rozumie się bowiem kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Po sprzedaży samochodu opłacone z góry składki nie mają żadnego związku z uzyskiwanymi w przyszłości przez organizację korzyściami ekonomicznymi. Dlatego też z chwilą sprzedaży samochodu powinno się zaprzestać aktywowania tych kosztów i nierozliczoną kwotę odpisać w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych zapisem:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto 64-0 „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów”.
Likwidacja samochodu
Likwidacja jest na ogół spowodowana zużyciem środka trwałego na skutek eksploatacji. Skutki likwidacji należy ująć jako koszty i przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki - na konto „Pozostałe koszty operacyjne” lub „Pozostałe przychody operacyjne”.
Przy likwidacji samochodu często ponoszone są dodatkowe koszty z tym związane (np. koszty transportu, koszty złomowania itp.). Mogą pojawiać się również dodatkowe przychody (np. związane z uzyskaniem zapłaty za sprzedaż złomu).
Dochód lub stratę ze zbycia samochodu należy ustalać jako różnicę pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia samochodu a jego wartością początkową, wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększoną o wartość odpisów amortyzacyjnych dokonanych od wartości tego samochodu.
Ewidencja samochodu postawionego w stan likwidacji:
1. Postawienie środka trwałego w stan likwidacji:
Wn konto 070 „Umorzenie środków trwałych”
Ma konto 010 „Środki trwałe”.
2. Nieumorzona wartość środka trwałego:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto 010 „Środki trwałe”.
3. Równoległe przyjęcie wartości początkowej likwidowanego środka trwałego do ewidencji pozabilansowej:
Wn konto 900 „Środki trwałe w likwidacji”.
4. Przychody związane z likwidacją (np. ze sprzedaży złomu):
a) wartość brutto sprzedaży:
Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki”,
b) VAT należny:
Ma konto 221 „Rozrachunki z US z tytułu VAT należnego”,
c) wartość netto:
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
5. Koszty likwidacji (np. transport):
a) wartość brutto:
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki”,
b) VAT naliczony:
Wn konto 222 „Rozrachunki z US z tytułu VAT”,
c) wartość netto:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”.
Nieodpłatne przekazanie samochodu (darowizna)
Ewidencja w księgach rachunkowych nieodpłatnego przekazania samochodu może przebiegać następująco:
1. Wyksięgowanie samochodu z ewidencji:
a) wartość początkowa samochodu
Ma konto 010 „Środki trwałe”,
b) dotychczasowe umorzenie:
Wn konto 070 „Umorzenie środków trwałych”,
c) nieumorzona wartość:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”.
2. Udokumentowanie darowizny fakturą VAT - VAT należny:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne”
Ma konto 221 „Rozrachunki z US z tytułu VAT należnego”.
ANNA KĘDZIORA
Więcej na ten temat przeczytasz w Poradniku Organizacji Non Profit