Fundacja na koniec roku wykazała stratę. Jak należy tę stratę pokryć: z funduszu statutowego czy np. z jakiegoś innego funduszu specjalnego, który tworzymy?
Jak sama nazwa wskazuje, w organizacjach non profit nie możemy mówić o zysku. Przez pojęcie zysku należy rozumieć nadwyżkę przychodów nad kosztami, którą zgodnie z celem tych organizacji należy przeznaczyć na wykonanie działalności statutowej. Analogicznie, przez stratę należy rozumieć nadwyżkę kosztów nad przychodami. Jeżeli na koniec roku jednostka wykazuje nadwyżkę kosztów nad przychodami, w roku następnym ta nadwyżka zwiększa koszty statutowe. W przypadku nadwyżki przychodów nad kosztami możliwe są dwa rozwiązania: jednostka może tę nadwyżkę zaliczyć do przychodów statutowych roku następnego lub zwiększyć fundusz statutowy.
Rozliczenie wyniku finansowego jest chyba najpowszechniejszym problemem w organizacjach non profit, w tym w fundacjach. Wątpliwości wynikają przede wszystkim z przyzwyczajeń księgowych do procedur ustalania i rozliczania wyniku finansowego stosowanych w spółkach. Dlatego zamykając rok w organizacjach pozarządowych, lepiej zapomnieć o procedurach stosowanych w spółkach, w szczególności w przypadku jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.
Możliwość „pokrycia straty”, tj. rozliczenia wyniku finansowego bez zwiększenia kosztów roku następnego, pojawi się w jednostkach, które oprócz działalności statutowej prowadzą również działalność gospodarczą. Te jednostki zysk wypracowany w ramach gospodarczej działalności powinny przeznaczyć na działalność statutową, co może eliminować „stratę” na działalności statutowej.
PRZYKŁAD
Fundacja na działalności statutowej wykazuje nadwyżkę kosztów nad przychodami w wysokości 12 000 zł. Jednostka dla celów statutowych prowadzi działalność gospodarczą, na której w roku obrotowym wykazuje zysk 15 000 zł.
Rachunek wyników kształtuje się więc następująco:
- Wynik finansowy na działalności statutowej: - 12 000 zł
- Wynik finansowy na działalności gospodarczej: + 15 000 zł
- Wynik finansowy ogółem: + 3 000 zł
Różnica zwiększająca przychody roku następnego: 3000 zł.
Rozliczenie wyniku finansowego w fundacji może się wydawać sprzeczne z ogólnymi celami przedsiębiorstw. I w zasadzie są one sprzeczne, ponieważ zamiast wykazać wynik w rocznych cyklach, „rolujemy” koszty lub przychody. Może się więc pojawić pytanie, jak długo ten proces powinien trwać - trwa on po prostu do momentu wyczerpania majątku fundacji, która po wyczerpaniu się środków nie może dalej wykonywać swojej działalności. Dlatego większość fundacji - w celu zabezpieczenia długookresowej strategii finansowej - podejmuje działalność gospodarczą. Jest ona niewątpliwie bezpieczniejszym źródłem finansowania niż np. dotacje, których otrzymanie w dużej mierze zależy od sytuacji finansowej fundatora.
Podsumowując:
• Działalność organizacji non profit nie może być dochodowa.
• Działalność organizacji non profit musi spełnić cele społeczne, a nie może służyć celom prywatnym.
• Zasady rozliczania wyniku finansowego w fundacjach różnią się od zasad rozliczeń w przedsiębiorstwach.
Gyöngyvér Takáts
PODSTAWY PRAWNE:
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej - Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117