Według MSR 10 zdarzenia następujące po dniu bilansowym są to zdarzenia korzystne i niekorzystne dla jednostki, które następują między dniem bilansowym a datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego1. Mogą one:
• dostarczyć dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy albo
• wskazać na stan zaistniały po dniu bilansowym, który nie miał miejsca na dzień bilansowy.
Te pierwsze (ujawniające dodatkowe informacje występujące do dnia bilansowego) wpływają na prawidłowe ustalenie wartości aktywów i pasywów na dzień bilansowy oraz wyniku finansowego za rok obrotowy.
Dlatego wymagają one dokonywania korekt (odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych pod datą bilansu).
Natomiast zdarzenia następujące dopiero po dniu bilansowym nie wymagają dokonywania korekt, a jeżeli są istotne - to należy je ujawnić w informacji dodatkowej.
Dotyczy to jednak sytuacji powodujących znaczne zmiany wartości składników majątkowych jednostki czy źródeł ich pochodzenia na dzień bilansowy.
Rodzaje zdarzeń po dacie bilansu
Zdarzenia po dacie bilansu można podzielić na dwie grupy:
• zdarzenia pojawiające się w następnym roku obrotowym, a dotyczące spraw i sytuacji zaistniałych w poprzednim roku obrotowym,
• zdarzenia nowe, niedotyczące spraw i sytuacji zaistniałych w poprzednim roku obrotowym, ale istotne dla bieżącej oceny funkcjonowania jednostki; ich utajnienie może wprowadzić w błąd użytkowników sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy.
Przykłady obu grup zdarzeń po dniu bilansowym prezentuje tabela 1.
Zdarzenia po dniu bilansowym mogą zarówno pogorszyć, jak i poprawić wizerunek jednostki non profit.
Warto dodać, że nie każde zdarzenie po dniu bilansowym może być zaprezentowane w jednostkach pieniężnych w odpowiednich pozycjach sprawozdania finansowego. Niektóre z nich są prezentowane w sposób opisowy w informacji dodatkowej.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zdarzenia po dacie bilansu według ustawy o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości obliguje jednostkę do odpowiedniego zareagowania na tego typu zdarzenia, przy czym sposób reakcji jest zależny od wpływu tych zdarzeń na kształt sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy.
Sposób ujęcia zdarzeń po zamknięciu ksiąg rachunkowych roku obrotowego (po dacie bilansu), które dotyczą poprzedniego roku obrotowego, został uregulowany w art. 54 uor.
Przepisy tego artykułu zawierają następujące zasady postepowania:
1. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie lub powodują, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, to powinna ona odpowiednio zmienić (skorygować) to sprawozdanie finansowe. W tym celu należy:
a) wprowadzić odpowiednie zapisy w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy,
b) powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub badał (przy założeniu, że jednostka zgodnie z art. 64 uor jest zobowiązana do badania i ogłaszania sprawozdań finansowych).
2. Jeżeli zdarzenia, które wystąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.
3. Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach dotyczących poprzedniego roku obrotowego, które mają istotny wpływ na sprawozdanie finansowe, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, to skutki tych zdarzeń ujmuje się w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym te informacje otrzymała (art. 54 ust. 2 uor).
Podejmując decyzję w zakresie ujęcia zdarzeń po zamknięciu ksiąg rachunkowych, jednostka non profit powinna się kierować zasadą istotności. Przy czym w uor brak jest precyzyjnych wskazówek, które zdarzenia należy uznać za istotne.
Dlatego jednostka non profit musi sama ocenić, czy zdarzenie jest istotne dla wiernego i rzetelnego obrazu jednostki, i podjąć określone działanie, które, jak już powiedziano, zależy od momentu pozyskania informacji na temat zdarzenia.
W wypadku zdarzeń nieistotnych, mających miejsce po dniu bilansowym, a dotyczących roku ubiegłego, należy ich skutki ująć w księgach roku, w którym to zdarzenie zaistniało.
Sposób ujęcia skutków zdarzeń po dacie bilansu przedstawia tabela 2.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zdarzenia po dacie bilansu wymagające korekt
Do zdarzeń po dacie bilansu wymagających ujęcia w księgach rachunkowych roku obrotowego, za który sporządza się sprawozdanie finansowe, można zaliczyć informacje o operacjach gospodarczych wpływających na zachowanie zasady współmierności kosztów i przychodów oraz przypisanie ich do właściwego okresu sprawozdawczego, jak też nowe dane o stanach występujących na dzień bilansowy.
W ustawie o rachunkowości brak jest wskazania, chociażby przykładowego, zdarzeń po dacie bilansu wymagających korekt. Zostały one podane w MSR 10 „Zdarzenia następujące po dniu bilansowym”. Ich przykłady zawiera poniższa ramka 3.
Zdarzenia po dniu bilansowym niewymagające korekt
Zdarzenia po dacie bilansu ujawnione po sporządzeniu sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, mogą nie wymagać dokonywania korekt sprawozdania finansowego. Może to mieć miejsce wtedy, gdy nie wpływają one na stan aktywów i pasywów na dzień bilansowy. Jednocześnie zdarzenia te mogą wpływać na rzetelność i użyteczność sprawozdania finansowego i dlatego powinny być ujawnione w informacji dodatkowej.
Do zdarzeń po dniu bilansowym wymagających ujawnienia w informacji dodatkowej zalicza się takie, których ujawnienie utrudni prawidłową ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki non profit.
Przykłady zdarzeń po dacie bilansu w jednostkach non profit, wymagające korekty wpisów
• Otrzymanie obcych dowodów źródłowych dotyczących operacji gospodarczych mających miejsce w okresie sprawozdawczym (np. dokumenty sprzedaży).
• Ujawnienie wewnętrznych dowodów źródłowych o operacjach gospodarczych roku sprawozdawczego nieujętych w księgach (np. dokumenty inwentaryzacyjne dotyczące niedoborów zapasów).
• Zerwanie umowy dotyczącej sprzedaży usług stowarzyszenia.
• Sprzedaż środków trwałych przeznaczonych do likwidacji poniżej ustalonej uprzednio ceny sprzedaży netto na dzień bilansowy.
• Wpłata należności objętej uprzednio na dzień bilansowy odpisem aktualizującym.
• Sprzedaż należności za cenę poniżej ustalonej uprzednio wartości netto na dzień bilansowy.
• Ujawnienie lub otrzymanie informacji o rzeczywistych kosztach usunięcia skutków zdarzeń losowych, np. pożaru.
• Błędy powodujące nieprawidłowe sporządzenie sprawozdań finansowych.
Przykłady zdarzeń po dacie bilansu w jednostkach non profit, niewymagające korekt
• Zaniechanie określonego rodzaju działalności jednostki non profit, w wypadku gdy nie była uprzednio prezentowana na dzień bilansowy.
• Istotne rozszerzenie zakresu działalności jednostki po dniu bilansowym.
• Wystąpienie zdarzeń losowych po dniu bilansowym (np. kradzież, pożar).
• Zaciągnięcie znaczących pożyczek lub udzielenie wysokich gwarancji.
• Zakup lub sprzedaż istotnych składników majątkowych.
• Znaczący spadek ceny rynkowej posiadanych akcji.
• Zakończenie ważnego dla jednostki postępowania sądowego, dotyczącego roszczeń wynikających ze zdarzeń po dniu bilansowym.
Aby zakwalifikować zdarzenia po dacie bilansu do wymagających korekty lub tylko ujawnienia w informacji dodatkowej, konieczne jest dokonanie analizy każdego konkretnego przypadku.
PRZYKŁAD 1
Po dniu bilansowym miało miejsce włamanie do biura fundacji. Straty spowodowane kradzieżą komputerów wynosiły 15 000 zł, których umorzenie wynosiło 5000 zł.
Mienie fundacji nie było ubezpieczone.
Ponieważ włamanie miało miejsce po dniu bilansowym, zdarzenie to nie wymaga korekty aktywów i pasywów, a jedynie ujęcia, ze względu na znaczenie, w informacji dodatkowej.
PRZYKŁAD 2
Zdarzenie z przykładu 1 miało miejsce przed dniem bilansowym.
Zdarzenie to wymaga korekty zasobów majątkowych fundacji (in minus) i wpłynie na sumę bilansową i rachunek wyników. W tym celu należy:
• Przeksięgować dotychczasowe umorzenie skradzionego środka trwałego na kwotę 5000 zł (Wn: Umorzenie środków trwałych, Ma: Środki trwałe).
• Przeksięgować wartości netto środka trwałego skradzionego 15 000 zł (Wn: Pozostałe koszty (operacyjne), Ma: Środki trwałe).
• Skorygować wynik finansowy (Ma: Pozostałe koszty, Wn: Wynik finansowy).
PRZYKŁAD 3
31 stycznia, przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, stowarzyszenie udzieliło poręczenia majątkowego jednostce „X” w celu zaciągnięcia kredytu bankowego. Udzielone poręczenie opiewało na kwotę 50 000 zł.
Zdarzenie wymaga ujęcia w informacji dodatkowej.
PRZYKŁAD 4
31 stycznia 2008 r. jednostka non profit przegrała proces sądowy o odszkodowanie na 30 000 zł, które musi zapłacić. Na dzień bilansowy, tj. 31 grudnia 2007 r., jednostka wiedziała o wysokim prawdopodobieństwie przegrania procesu.
Ujawniony przez zdarzenie po dniu bilansowym stan wymaga korekty aktywów i pasywów na dzień bilansowy.
PRZYKŁAD 5
Na 31.12.2007 r. fundacja posiadała należności wykazane w bilansie w kwocie 150 000 zł. Przed zatwierdzeniem bilansu fundacja otrzymała informację o postawieniu dłużnika w stan upadłości.
Zdarzenie to wymaga dokonania korekty sprawozdania finansowego, bo potwierdza stan na dzień bilansowy.
Reasumując:
• Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie lub powodują, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, to powinna ona odpowiednio zmienić (skorygować) to sprawozdanie finansowe.
• Jeżeli zdarzenia, które wystąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.
• Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach dotyczących poprzedniego roku obrotowego, które mają istotny wpływ na sprawozdanie finansowe, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, to skutki tych zdarzeń ujmuje się w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym te informacje otrzymała.
Podstawy prawne:
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• MSR nr 10 „Zdarzenia następujące po dacie bilansu”, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 2007, tom I, SKwP, Warszawa 2007
|
|
1 Zakres czasowy tych zdarzeń ustawa o rachunkowości rozszerza na zdarzenia występujące przed i po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Oznacza to, że jest on szerszy niż określony w MSR 10.