Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest to przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Udział wynosi 6%. Wskaźnik ten może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Rodzaje tych schorzeń zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 września 1998 r.
Dla niektórych jednostek wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest niższy niż 6%. Dotyczy to państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych - dla których wskaźnik ten wynosi 2%.
UWAGA!
Od początku 2008 r. zmienił się wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, dla instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii. Obecnie wynosi on 6% (w 2007 r. był na poziomie 5%).
Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts
Z wpłat na PFRON zwolnieni są:
• pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%,
• pracodawcy prowadzący zakłady będące w likwidacji, albo co do których ogłoszono upadłość,
• placówki dyplomatyczne, urzędy konsularne, przedstawicielstwa i misje zagraniczne,
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi.
Jak ustalić wysokość wpłat na PFRON
Wysokość przekazywanej kwoty na PFRON stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Oblicza się ją według wzoru:
Kz = 0,4065 × Pw × (Zo × 0,06 - Zn)
gdzie:
Kz - kwota zobowiązania,
0,4065 - wskaźnik określony w art. 21 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
Pw - przeciętne miesięczne wynagrodzenie,
Zo - zatrudnienie ogółem,
Zn - rzeczywista liczba zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie uważa się tu za pracowników osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (o dzieło, zlecenia).
Ponadto do liczby pracowników uwzględnianych przy ustalaniu obowiązku wpłat na PFRON nie wlicza się (jeśli nie są to osoby niepełnosprawne) osób:
• zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
• przebywających na urlopach wychowawczych,
• nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
• będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
• nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
• przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.
Wyliczając zobowiązanie na PFRON, należy zastosować przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Opublikowaną wartość wynagrodzenia stosujemy do wyliczenia zobowiązania począwszy od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS. Komunikat publikowany jest w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Przy wyliczaniu wpłat na PFRON za marzec, kwiecień i maj 2008 r. należy przyjąć kwotę 2899,83 zł.
PRZYKŁAD
Pracodawca na 1 kwietnia 2008 r. zatrudnia 50 osób w przeliczeniu na pełny etat, w tym 2 osoby niepełnosprawne.
1. Ustalenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych:
50 osób × 6% = 3 osoby
Oznacza to, że przy zatrudnieniu 50 osób w przeliczeniu na pełny etat wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 3. Dlatego przy obliczaniu należnej wpłaty trzeba uwzględnić różnicę między obliczonym wskaźnikiem a liczbą osób niepełnosprawnych zatrudnionych w jednostce:
3 osoby - 2 osoby = 1
2. Obliczenie należnej wpłaty:
Kz = 0,4065 × 2899,83 zł × (50 × 0,06 - 2) = 1178,78 zł
Obliczenie można również przeprowadzić, podstawiając do wzoru następujące dane:
Kz = 0,4065 × 2899,83 zł × 1 osoba = 1178,78 zł
Składka na rzecz PFRON za kwiecień 2008 r. przy takim stanie zatrudnienia wyniesie 1178,78 zł.
Ulgi we wpłatach na PFRON
Ulgi we wpłatach na PFRON, co do zasady, przysługują pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne. Jednak jednostki, które nie zatrudniają osób niepełnosprawnych, również mają możliwość obniżenia obowiązkowych wpłat na Fundusz.
Aby skorzystać z obniżenia wpłaty na PFRON, płatnik powinien spełnić następujące warunki:
• kupić usługę (z wyłączeniem handlu i produkcji) od pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%,
• zapłacić za usługę w terminie określonym na fakturze,
• otrzymać od sprzedawcy informację o kwocie obniżenia.
UWAGA!
Sprzedający przekazuje nabywcy informację o wysokości obniżenia niezwłocznie po uregulowaniu należności. Należność powinna zostać uregulowana w terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania należności uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu.
W przypadku gdy kwota obniżenia przewyższa:
• wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze dokumentującej zakup usług uprawnionego sprzedawcy,
• wysokość 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu, różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach.
Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia. Kolejność dokonywania odliczeń ulg ustala sam pracodawca. Ważne, aby nie obniżać zaległych wpłat na PFRON o kwoty obniżenia z okresu, kiedy nie przysługiwało prawo do ulgi.
Aby móc skorzystać z możliwości obniżenia wpłaty, konieczne jest wypełnienie i złożenie deklaracji DEK-I-O, DEK-I-a lub DEK-I-b i wpłacenie pomniejszonej o ulgę kwoty należnej do zapłaty.
Zarówno deklaracje, jak i wpłaty na PFRON należy przekazać w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiły okoliczności zobowiązujące do dokonania wpłat i złożenia deklaracji.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
PFRON w księgach rachunkowych
Wpłaty na PFRON obciążają koszty podstawowej działalności operacyjnej. Wykazywane są na koncie w Zespole 4 jako „Podatki i opłaty” w korespondencji z kontem rozrachunkowym „Rozrachunki publicznoprawne”.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wpłaty na PFRON nie mogą być zaliczone przez pracodawcę do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym wpływają na zwiększenie dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Ponadto według Ministerstwa Finansów obowiązkowe wpłaty na PFRON nie realizują celów statutowych, dlatego nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W piśmie z 16 lutego 2006 r. (nr PB3-IP/WK-060-4/SM6-1336/06) stwierdzono, że wpłaty na PFRON nie mogą być utożsamiane z celami statutowymi podmiotów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 updop. Tym samym równowartość dochodu przeznaczonego na wpłatę na PFRON nie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego.
Podstawy prawne:
• ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92
• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 6 czerwca 2003 r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz - Dz.U. Nr 105, poz. 989
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania - Dz.U. Nr 124, poz. 820