Badanie sprawozdań finansowych w spółce, która korzysta z usług prowadzenia ksiąg rachunkowych przez firmę zewnętrzną nie różni się zasadniczo od badania w spółce z wewnętrznym działem księgowym. Różnice mogą dotyczyć z reguły kwestii organizacyjnych.
Najważniejsza jest dobra organizacja
Kwestie związane z przygotowywaniem i udostępnianiem dokumentów podczas badania oraz dostarczania informacji biegłemu podczas badania sprawozdań finansowych powinny być ujęte w umowie w zakresie obowiązków biura księgowego; niezależnie od tego czy badanie jest obowiązkowe czy nie. O tym jak będzie przebiegać współpraca zależy w równej mierze od biegłego i od księgowego.
Zewnętrzny księgowy nie różni się absolutnie niczym od księgowego, który pracuje w strukturach spółki. Jeśli zachowana jest właściwa komunikacja i odpowiednio wcześniej zostanie przygotowana lista dokumentów i informacji, o które biegły będzie występował podczas badania to zarówno przygotowanie jak i przeprowadzenie badania będzie przebiegać płynnie. W przypadku posiłkowania się księgowością zewnętrzną, pewne czynności mogą zająć więcej czasu -często wymagają one po prostu konsultacji z klientem - czyli spółką podlegającą badaniu. Zdarza się, że biuro księgowe zlokalizowane jest blisko siedziby spółki podlegającej badaniu - bo tak jest dla niej wygodne. Nie jest to jednak regułą - dlatego też w takim przypadku bardzo istotne jest wcześniejsze zaplanowanie wizyt - gdyż pewne informacje podczas badania uzyskane mogą być wyłącznie od księgowego, a inne wyłącznie od pracowników operacyjnych czy zarządu, a ustalanie spotkań w dwóch różnych - i odległych - lokalizacjach jest po prostu bardziej problematyczne.
Odpowiedzialność
Należy pamiętać, że w przypadku biura księgowego, istnieje silny rozdział obowiązków pomiędzy funkcje związane z realizacją poszczególnych transakcji, uzyskiwania dokumentów księgowych, ich autoryzacji a księgowaniem transakcji i przygotowaniem sprawozdań. Pomimo tego rozdziału i mimo odpowiedzialności jaka na mocy umowy ciąży na księgowym, należy pamiętać, że za sprawozdania finansowe ostatecznie podlegające badaniu, ostatecznie odpowiedzialny jest Zarząd spółki.
Ta odpowiedzialność ciąży na Zarządzie niezależenie od tego czy Spółka ma pracownika, którego obowiązkiem jest prowadzenie ksiąg rachunkowych czy też korzysta z biura rachunkowego. Niestety często się spotykamy, że oddanie prowadzenia ksiąg w ręce zewnętrznego księgowego jest traktowane jako równoznaczne ze zdjęciem tej odpowiedzialności z Zarządu, a podczas badania Zarząd w całości deleguje obowiązek dostarczania informacji na księgowych. Tymczasem, księgowi dysponują tylko ograniczonymi informacjami i o spółce wiedzą tylko tyle ile przekazali im jej pracownicy oraz co wynika z księgowanych dokumentów. W rzeczywistości jednak dla spółki poza dokumentami księgowymi i informacjami ujawnianymi w sprawozdaniach jest wiele istotnych obszarów, a informacji o nich może udzielić jedynie kierownictwo spółki lub wskazani przez kierownictwo pracownicy.
Jak się przygotować
Nie ma specjalnej listy zadań do wykonania w ramach przygotowania do badania sprawozdań finansowych, a już na pewno nie jest to lista opracowana do zastosowania przez biura rachunkowe.
O ile w przypadku spółek, których sprawozdania podlegają badaniu przez biegłego po raz pierwszy, może być ono związane z pewnym stresem czy niepewnością, to w przypadku spółek, które podlegają mu po raz kolejny, cały proces jest po prostu wpleciony w plan zajęć i kalendarz. Przy badaniu, które wykonywane jest po raz pierwszy, biegły zwykle (z własnej inicjatywy lub też na prośbę spółki) spotyka się z osobami, które w największym stopniu zaangażowane będą w badanie - w tym z księgowym, i wyjaśnia jak ono oraz związane z nim procedury będą przebiegać.
Agnieszka Koperska
menedżer w Baker Tilly Polans