Komitet Standardów Rachunkowości wydał piąty Krajowy Standard Rachunkowości (KSR) Leasing najem dzierżawa. Mimo że jego tekst dopiero zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym ministra finansów, z jego treścią można się już zapoznać na stronie internetowej resortu www.mf.gov.pl.
Jednym z problemów, które rozwiązuje KSR nr 5, jest kwestia związana z ewidencją księgową opłat ponoszonych w leasingu operacyjnym.
Warto przypomnieć, że zgodnie z prawem bilansowym z tego typu leasingiem mamy do czynienia, gdy zawarta między kontrahentami umowa nie spełni żadnego z warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości.
W przypadku leasingu operacyjnego przedmiot umowy pozostaje w księgach rachunkowych finansującego i nie jest wykazywany w bilansie leasingobiorcy. Z chwilą rozpoczęcia umowy korzystający ujmuje leasingowany składnik majątku w ewidencji pozabilansowej na koncie 092 Środki trwałe przyjęte w leasing operacyjny. W związku z tym odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca.
Opłaty leasingowe
Opłaty leasingowe z tytułu umowy leasingu operacyjnego (opłatę za zawarcie umowy, opłatę wstępna, opłatę podstawową) - zgodnie z pkt IV.1 KSR nr 5 - w księgach rachunkowych korzystającego zaliczane są w zależności od celu użytkowania przedmiotu leasingu do kosztów działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej ogólnego zarządu lub kosztów sprzedaży. Opłaty te ustala się metodą liniową, w jednakowej wysokości i zalicza równomiernie do kosztów poszczególnych miesięcy lub kwartałów objętych okresem leasingu (patrz przykład). Standard pozwala skorzystać z innego sposobu rozłożenia opłat leasingowych, jeżeli lepiej odzwierciedla ona rozkład w czasie korzyści czerpanych przez korzystającego z przedmiotu umowy.
W praktyce może się zdarzyć, że umowa leasingu zostanie wypowiedziana lub wygaśnie na skutek kradzieży przedmiotu leasingu przed końcem terminu zawartego w umowie.
Takie właśnie sytuacje przewiduje pkt IV.11 krajowego standardu rachunkowości nr 5.
Zgodnie z jego wyjaśnieniami w razie wygaśnięcia umowy na skutek utraty przedmiotu leasingu korzystający (o ile umowa to przewiduje) musi zapłacić przewidziane w umowie opłaty oraz wartość utraconego przedmiotu leasingu. Kwota tych płatności stanowi dla leasingobiorcy zobowiązanie wobec finansującego, obciążające drugostronnie pozostałe koszty operacyjne.
W przypadku gdy umowa zawarta między kontrahentami przewidywała obowiązkowe ubezpieczenie z cesją odszkodowania na rzecz finansującego, to korzystający pomniejsza zobowiązanie o odszkodowanie należne finansującemu od zakładu ubezpieczeń, odnosząc je na pozostałe przychody operacyjne.
Wygaśnięcie umowy
Natomiast w sytuacji gdy jedna ze stron wypowie umowę, pozostałe do zapłaty opłaty leasingowe (przewidziane w umowie lub porozumieniu) stanowią zobowiązanie korzystającego ujmowane w księgach na moment zakończenia leasingu. W księgach leasingobiorcy obciążają one pozostałe koszty operacyjne. Jeżeli korzystający nie uznaje tego roszczenia (do czasu uprawomocnienia się wyroku sądowego), stanowi ono zobowiązanie warunkowe lub (w zależności od okoliczności) rezerwę.
Ponadto KSR stanowi, że jeżeli po wypowiedzeniu umowy leasingu następuje zwrot przedmiotu leasingu, a finansujący umarza całość lub część naliczonych a niezapłaconych opłat podstawowych, to odnosi się je na pozostałe przychody operacyjne jako przychód z umorzenia zobowiązania.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład opłaty w leasingu operacyjnym
SŁOWNICZEK
Opłata za zawarcie umowy (opłata manipulacyjna) - jest to opłata uiszczana przez korzystającego na rzecz finansującego przed rozpoczęciem okresu leasingu, mająca charakter prowizji przysługującej finansującemu za zawarcie umowy. Opłata za zawarcie umowy z zasady uiszczana jest w momencie rozpoczęcia leasingu.
Opłata wstępna (opłata inicjalna) - jest to opłata uiszczana przez korzystającego na rzecz finansującego w momencie rozpoczęcia leasingu, służąca pokryciu określonej części wartości przedmiotu leasingu. Jeżeli opłata za zawarcie umowy i opłata wstępna są pobierane łącznie, a z faktury nie wynika ich podział, to przyjmuje się, że jest to opłata wstępna.
Opłaty podstawowe - są to opłaty wnoszone przez korzystającego na rzecz finansującego w okresie leasingu za prawo do używania lub używania i pobierania pożytków z przedmiotu umowy.
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 3 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).