AGNIESZKA ADAMCZYK
senior konsultant, departament doradztwa podatkowego HLB Frąckowiak i Wspólnicy
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mają możliwość wyboru danej metody ujmowania kosztów. Ustawodawca jednak zastrzegł, że stosowanie metody memoriałowej jest możliwe jedynie pod warunkiem, że stale w każdym roku podatkowym sposób prowadzenia ksiąg będzie umożliwiał wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do danego roku podatkowego. Jeśli podatnik nie będzie stosować metody memoriałowej, to koszty podatkowe będą rozliczane na zasadach ogólnych, czyli metodą kasową.
Z uwagi na to, że przepisy ustawy o PIT nie określają zasad rozliczania kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do poszczególnych miesięcy bądź kwartałów, podatnik, obliczając zaliczki miesięczne lub kwartalne, powinien poprzez analogię stosować zasady rozliczania kosztów odnoszące się do lat podatkowych.
Ustawodawca zdefiniował pojęcie dnia poniesienia kosztu. Zgodnie z art. 22 ust. 6b ustawy o PIT dniem poniesienia kosztów w przypadku podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. Z przepisu tego, w powiązaniu z art. 22 ust. 6 ustawy o PIT, wynika, że definicja ta dotyczy podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów, stosujących zasady potrącania wydatków w powiązaniu z odpowiadającymi im przychodami i stale w każdym roku podatkowym w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do tego roku podatkowego (metoda memoriałowa).
Jednak w świetle interpretacji organów podatkowych oraz interpretacji ministra finansów (wydawanych przez właściwych dyrektorów izb skarbowych), z uwagi na to, że przepisy ustawy o PIT nie zawierają innej definicji dnia poniesienia kosztu uzyskania przychodów w odniesieniu do podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, definicja momentu poniesienia kosztu określona w art. 22 ust. 6b ustawy dotyczy wszystkich podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów niezależnie od przyjętej metody ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych (memoriałowej czy kasowej).
Wbrew przedstawionej interpretacji, moim zdaniem nie ma podstaw, aby definicję tę odnosić również do podatników stosujących metodę kasową, skoro z przepisów ustawy o PIT bezpośrednio wynika, że definicja ta dotyczy jedynie podatników dokonujących rozliczenia kosztów podatkowych z zastosowaniem metody memoriałowej. W przypadku podatników stosujących metodą kasową pozostaje niepewność co do określenia momentu poniesienia kosztu. Z pewnością o momencie poniesienia kosztu decyduje zapłata lub potrącenie wierzytelności podatnika z wierzytelnością kontrahenta.
Jednak biorąc pod uwagę obecnie prezentowaną linię interpretacyjną organów podatkowych, stanowisko podatnika prowadzącego księgę przychodów i rozchodów przy zastosowaniu metody kasowej, że dniem poniesienia kosztu jest dzień wystawienia faktury, prawdopodobnie zostanie uznane za prawidłowe. Ponieważ dotychczasowe stanowisko organów podatkowych nie wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o PIT, najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla podatnika będzie uzyskania indywidualnej interpretacji potwierdzającej to stanowisko.
(MGM)