RADA
Odmiennie niż w przypadku opłat notarialnych czy prowizji biura maklerskiego, odsetki z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup akcji nie pozostają w bezpośrednim związku z ich nabyciem. Dlatego tego typu wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji. Szczegóły wraz z przykładem liczbowym - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16 ust. 1 pkt 8) wskazuje, że wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych nie są kosztami uzyskania przychodu. Wydatki takie należy jednak uznać za koszt uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia (sprzedaży) tych papierów wartościowych. Typowymi wydatkami na nabycie akcji są w szczególności (oprócz ceny nabycia akcji) prowizje biura maklerskiego, opłaty notarialne, skarbowe czy podatek od czynności cywilnoprawnych.
Czy odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup akcji są wydatkami na nabycie akcji
W przypadku odsetek od kredytu zaciągniętego na zakup akcji powstaje wątpliwość, czy tego typu koszty należy zaliczać do kategorii wydatków na zakup akcji, czy raczej uznać, że zaciągnięty kredyt (a więc równocześnie wiążące się z nim odsetki) stanowi źródło finansowania tego zakupu. Niepewność jest tym większa, że przepisy podatkowe nie określają tu żadnych szczególnych warunków dotyczących rozliczania kosztu odsetek (odmiennie niż w przypadku środków trwałych).
Wyroki sądowe i interpretacje organów podatkowych również nie wypracowały jednolitego stanowiska. W większości przypadków stanowią jednak, że odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup akcji powinny stanowić koszt uzyskania przychodu w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji. Potwierdzenie takiego stanowiska możemy znaleźć np. w wyroku NSA w Warszawie z 13 stycznia 2006 r., sygn. akt II FSK 229/05, jak również w jednej z tegorocznych interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 maja 2008 r. (sygn. IP-PB3-423-232/08-2/JG). Dyrektor stwierdza w niej:
(...) Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 updop kosztami uzyskania przychodów nie są wydatki na spłatę kredytów, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od kredytów. Odsetki od takiego kredytu nie stanowią wydatków na nabycie akcji, jednakże pozostają w związku z przychodami Spółki - są zapłatą za uzyskany kredyt. Poniesiony wydatek - zapłata odsetek od kredytu - spełnia warunek określony w art. 15 ust. 1 updop, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. (...) Stanowisko to jest zgodne z pismem Ministra Finansów z dnia 7 sierpnia 2002 r., nr PB4/AK-8214-6905-192/02: „Zdaniem Ministra Finansów należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie udziałów. Odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji), niewątpliwie jednak pozostają w związku z przychodami podatnika. Dlatego też odsetki od tego rodzaju pożyczek i kredytów, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są kosztem w momencie zapłaty lub kapitalizacji” (...).
Należy jednak podkreślić, że niektóre organy podatkowe zajmowały odmienne stanowiska w omawianej kwestii (Izba Skarbowa w Katowicach z 11 grudnia 2006 r., sygn. PBB2-4117/3-0045/2006).
PRZYKŁAD
Spółka dokonała zakupu akcji spółki „A” w cenie nabycia wynoszącej łącznie 120 000 zł. Dodatkowe koszty związane z nabyciem akcji (prowizja biura maklerskiego) wyniosły 500 zł. W celu sfinansowania zakupu spółka zaciągnęła w banku krótkoterminowy kredyt w wysokości 130 000 zł. Zapłacone odsetki od kredytu wyniosły 3000 zł. Zakupione akcje spółka wycenia w cenie nabycia.
Księgowania:
1. Wpływ na rachunek środków z tytułu zaciągniętego kredytu:
Wn konto 131„Bieżący rachunek bankowy” 130 000 zł
Ma konto 134„Krótkoterminowy kredyt bankowy” 130 000 zł
2. Przekazanie środków na wyodrębniony rachunek giełdowy:
Wn konto 135„Inne rachunki bankowe” (w analityce: rachunek giełdowy) 130 000 zł
Ma konto 131„Bieżący rachunek bankowy” 130 000 zł
3. Zakup akcji spółki „A”:
Wn konto 140„Krótkoterminowe aktywa finansowe” 120 000 zł
Wn konto 135„Inne rachunki bankowe” (w analityce: rachunek giełdowy) 120 000 zł
4. Koszty prowizji biura maklerskiego:
Wn konto 140„Krótkoterminowe aktywa finansowe” (w analityce: akcje spółki „A”) 500 zł
Wn konto 135„Inne rachunki bankowe” (w analityce: rachunek giełdowy) 500 zł
5. Zapłata odsetek z tytułu zaciągniętego kredytu:
Wn konto 755„Koszty finansowe” 3 000 zł
Ma konto 131„Bieżący rachunek bankowy” 3 000 zł
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 8, art. 16 ust. 1 pkt 10 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Izabela Grochola
główna księgowa w spółce z o.o.