Jeżeli spółka zakupi przedsiębiorstwo po cenie niższej, niż wynosi wartość godziwa przejętych aktywów, różnica w rozumieniu ustawy o rachunkowości stanowi tzw. ujemną wartość firmy. Nie ujmuje się jej w księgach rachunkowych w pozycji: wartości niematerialne i prawne, jak to jest w przypadku dodatniej wartości firmy, lecz rozlicza odpowiednio jako przychód.
Zgodnie z art. 44b ust. 11 ustawy o rachunkowości ujemną wartość firmy, do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej nabytych w wyniku połączenia/przejęcia aktywów trwałych zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów i rozlicza w czasie w okresie będącym średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów. Z kolei w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, zaliczana jest do przychodów na dzień połączenia.
Następnie według art. 44b ust. 12 ustawy o rachunkowości ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałe przychody operacyjne. Należy to czynić do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów, ustalonych przez spółkę przejmującą na dzień połączenia, niestanowiących zobowiązania spółki przejętej, które na dzień połączenia nie były wykazywane w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym. Odpis ten następuje w tym okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy. Jeżeli straty i koszty nie zostały poniesione we wcześniej przewidywanych okresach sprawozdawczych, to dotyczącą ich ujemną wartość firmy odpisuje się przez okres będący średnią ważoną okresu amortyzacji środków trwałych lub zalicza się w całości do przychodów.
W odwrotnej sytuacji, gdy cena nabycia jednostki jest wyższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, mamy do czynienia z wartością firmy.
Ujmuje się ją jako wartość niematerialną i prawną.
Warto pamiętać, że zgodnie z art. 44b ust. 10 ustawy o rachunkowości odpisów amortyzacyjnych tej wartości dokonuje się metodą liniową nie dłużej niż pięć lat i zalicza się je do pozostałych kosztów operacyjnych. Ewidencja dodatniej wartości firmy może przebiegać w następujący sposób:
1. Nabycie firmy: strona Wn konta zespołu 0, 1, 2, 3 (np. 010 - Środki trwałe, 310 - Materiały) - wartość godziwa przejętych aktywów, strona Wn konto 020 - Wartości niematerialne i prawne - nadwyżka ceny nabycia nad wartością godziwą aktywów netto, strona Ma konta zespołu 2 - wartość godziwa przejętych zobowiązań, strona Ma konta - 240 - Pozostałe rozrachunki - wartość w cenie nabycia.
2. Amortyzacja dodatniej wartości firmy: strona Wn konta 766 - Pozostałe koszty operacyjne, strona Ma konta 060 Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych.
AMORTYZACJA WARTOŚCI FIRMY
W księgach rachunkowych odpisów amortyzacyjnych dodatniej wartości firmy dokonuje się metodą liniową nie dłużej niż pięć lat. W szczególnych sytuacjach, jeżeli występują uzasadnione przesłanki, można wydłużyć okres amortyzacji do 20 lat.
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 44b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).