Na gruncie przepisów podatku od czynności cywilnoprawnych zawarcie umowy pożyczki co do zasady obliguje pożyczkobiorcę do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).
Jak wskazują eksperci z Grant Thornton Frąckowiak, w przypadku umowy pożyczki obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli z datą podpisania umowy. Ustawodawca nakłada na podatnika, bez wezwania organu podatkowego, obowiązek złożenia deklaracji dotyczącej czynności cywilnoprawnej oraz kalkulacji i wpłaty kwoty należnej w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Podstawa opodatkowania
Podstawę opodatkowania przy umowie pożyczki pieniężnej stanowi wartość pożyczki. Jak podkreśla Katarzyna Gierej, konsultant w Grant Thornton Frąckowiak, przepisy nie definiują pojęcia wartość pożyczki. W przypadku gdy wartość pożyczki jest wyrażona w złotych, nie ma problemu z ustaleniem podstawy opodatkowania.
- Jeżeli natomiast strony określiły przedmiot pożyczki w walucie obcej, powstaje problem, jak przeliczyć tę wartość na złote polskie (według jakiego kursu). W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wskazano zasad przeliczania wartości pożyczki z waluty obcej na walutę krajową - sygnalizuje Katarzyna Gierej.
Przeliczenie transakcji
Przy zawieraniu pożyczki w walucie obcej kluczową kwestią staje się więc prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania PCC. Irmina Fleszar, konsultant w Grant Thornton Frąckowiak, wskazuje, że w przepisach dotyczących podatków dochodowych przyjęto do przeliczania kwot wyrażonych w walutach obcych kursy faktycznie zastosowane lub kurs średni NBP. Podobne regulacje są zawarte w ustawie o rachunkowości.
- Można, przyjmując zasady określone w tych przepisach, uznać, że wartość pożyczki wyrażona w walucie powinna być przeliczona według średniego kursu NBP z dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. z dnia zawarcia umowy pożyczki - twierdzi Irmina Fleszar.
Podpowiada, że zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy pożyczki, niezależnie od terminu przekazania środków pieniężnych. Jeżeli podstawa opodatkowania jest wyrażona w walucie obcej, dla której NBP nie ustala kursu, to oblicza się go w relacji do waluty odniesienia, której kurs jest ustalony przez NBP.
Eksperci podsumowują, że brak odpowiednich regulacji w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przeliczania kwot wyrażonych w walucie może stwarzać problemy wielu podatnikom.
- Zasadne byłoby więc wprowadzenie przez ustawodawcę zapisów, które pozwolą na prawidłowe określenie kwoty podatku od czynności cywilnoprawnych przy zawarciu umowy pożyczki - podpowiadają nasze rozmówczynie z Grant Thornton Frąckowiak.
Ważne!
W przypadku umowy pożyczki obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli z datą podpisania umowy. Podatnik bez wezwania fiskusa musi złożyć deklarację PCC w terminie 14 dni od dnia powstania tego obowiązku