Przy świadczeniu usług turystyki ustawa o VAT (art. 119) przewiduje szczególne procedury opodatkowania. Polegają one na opodatkowaniu marży, która stanowi różnicę między kwotą należności, jaką ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika (firmę turystyczną) towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
W przypadku gdy na potrzeby świadczonej usługi turystyki jednostka tylko nabywa usługi dla bezpośredniej korzyści turysty, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku. Jeśli natomiast oprócz usług nabywanych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty część świadczeń w ramach tej usługi jednostka wykonuje we własnym zakresie (tzw. usługi własne), odrębnie należy ustalić podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie w odniesieniu do usług nabytych od innych podatników. Marżą podlegającą opodatkowaniu będzie tu różnica między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
Co do zasady usługi turystyki opodatkowane są stawką podstawową, tj. 22%. Stawkę tę należy stosować również do usług własnych świadczonych w ramach usługi turystyki.
W ewidencji prowadzonej dla celów VAT spółka świadcząca usługi turystyki zobowiązana jest wykazać, jaka część należności przypada na usługi nabyte od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, a jaka na usługi własne.
Obowiązek podatkowy w VAT w przypadku świadczenia usług turystyki opodatkowanych według szczególnej procedury powstaje z chwilą ustalenia marży, nie później jednak niż 15 dnia od wykonania usługi.
UWAGA
Podatnicy dokonujący zakupu towarów i usług dla bezpośredniej korzyści turysty są zobowiązani gromadzić dokumenty, z których wynikają wydatkowane kwoty.
W sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym usług turystyki rozliczanych na zasadzie VAT marży wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w jednej z nowszych interpretacji (nr IBPB1/415-326/07/MW z 7 marca 2008 r.):
(...) nie jest możliwe ewidencjonowanie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wyłącznie marży. Ze złożonego wniosku wynika bowiem, iż wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług turystycznych rozliczaną fakturami VAT marża, zgodnie z wymogami ustawy o podatku od towarów i usług. Dlatego też, zapisy dotyczące przychodów ze sprzedaży usług turystycznych winny być dokonywane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów na podstawie prawidłowych dowodów księgowych, a następnie pomniejszone zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o należny (wyliczony od marży) podatek od towarów i usług. Natomiast zapisy dotyczące wydatków stanowiących zgodnie z art. 22 ust. 1 tejże ustawy, koszty uzyskania przychodów winny być ewidencjonowane w wartościach brutto.
Zgodnie z tą interpretacją dochodem z usługi turystyki u podatnika stosującego procedurę VAT marża jest różnica między przychodami należnymi z tytułu świadczenia usług turystyki (należnościami od klientów pomniejszonymi o należny VAT) a kosztami uzyskania przychodu (w tym kosztami kupionych usług wchodzących w skład usługi turystycznej).
Przykład 1
Spółka A jest organizatorem wycieczki szkolnej. Jednostka korzysta z możliwości rozliczania na zasadzie VAT marży. Cena sprzedaży miejsca na wycieczce wynosi 2000 zł za osobę. Sprzedano 25 miejsc. Płatność nastąpiła przelewem.
Organizując wycieczkę, spółka kupiła usługi obce poniesione dla bezpośredniej korzyści turysty na kwotę brutto 30 000 zł oraz zatrudniła na umowę zlecenia czterech opiekunów (usługi własne), których łączne wynagrodzenie brutto wyniosło 12 000 zł.
Ewidencja księgowa
1. Zakup usługi obcej:
Wn „Usługi obce” 30 000,00
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 30 000,00
2. Usługi własne - umowa zlecenia:
Wn „Wynagrodzenia” 12 000,00
- w analityce „Umowy zlecenia”
Ma „Rozrachunki z tytułu umów zleceń” 12 000,00
3. Faktura VAT marża za sprzedaż miejsc na wycieczce szkolnej: 2000 zł x 25 miejsc = 50 000 zł
Tabela. Zestawienie danych dla celów ewidencyjnych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Sposób podziału należności na część przypadającą na usługi nabyte od innych podatników i na usługi własne zależy od ustaleń danej jednostki. Podany w tabeli sposób podziału jest przykładowy. Równie dobrze jednostka może ustalić, że z należności w wysokości 50 000 zł, 15 000 zł przypada na usługi własne, a 35 000 zł na usługi nabyte od innych podatników. Nie wpływa to na ogólną wartość VAT, która zawsze wyniesie tyle samo (tu: 3606,55 zł).
• przychód podatkowy: 50 000 zł - 1442,62 zł - 2163,93 = 46 393,45 zł,
• koszty uzyskania przychodu: 30 000 zł + 12 000 zł = 42 000 zł,
• dochód podatkowy: 46 393,45 zł - 42 000 zł = 4393,45 zł.
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000,00
Ma „VAT należny” 3 606,55
Ma „Sprzedaż usług” 46 393,45
4. Wpływ należności na rachunek bankowy:
Wn „Rachunek bankowy” 50 000,00
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 50 000,00
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 2
Spółka A posiada w ofercie sprzedaży miejsca na wycieczkę szkolną. Cena sprzedaży wynosi 2500 zł. Spółka kupiła usługi obce (dla bezpośredniej korzyści turysty) o wartości 16 000 zł. Sprzedano osiem miejsc.
Ewidencja księgowa
1. Zakup usług obcych:
Wn „Usługi obce” 16 000,00
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 16 000,00
2. Faktura VAT marża za sprzedaż ośmiu miejsc na wycieczce szkolnej - płatność przelewem:
• cena sprzedaży: 8 x 2500 zł = 20 000 zł,
• koszt usługi: 16 000 zł,
• marża: 20 000 zł - 16 000 zł = 4000 zł,
• VAT należny ustalony od marży: 4000 zł × 22 : 122 = 721,31 zł,
• przychód: 20 000 zł - 721,31 zł = 19 278,69 zł,
• dochód do opodatkowania: 4000 zł - 721,31 zł = 3278,69 zł.
Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000,00
Ma „VAT należny” 721,31
Ma „Przychody ze sprzedaży usług” 19 278,69
3. Wpływ należności na rachunek bankowy:
Wn „Rachunek bankowy” 20 000,00
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000,00
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 30 i 119 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11
• art. 220 i 306 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz.U. UE.L. 347.1
Małgorzata Kawczyńska
główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005