Wobec płatnika składek albo osoby zobowiązanej do działania w jego imieniu, którzy nie wywiążą się z obowiązku sprawdzenia dokumentów rozliczeniowych za cały rok w terminie do końca kwietnia następnego roku i - jeśli zachodzi taka potrzeba - nie poprawią tych dokumentów, ZUS może wnioskować do sądu grodzkiego o wymierzenie kary grzywny w wysokości do 5000 zł. Taka sama kara może być nałożona na płatnika, który nie zgłasza wymaganych ustawą danych (w tym danych korygujących) lub zgłasza nieprawdziwe dane (art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Ogólne zasady sporządzania korekt
Płatnik składek ma obowiązek złożenia korekty dokumentów rozliczeniowych w każdym przypadku, gdy wystąpiła konieczność korekty danych w tych dokumentach, stwierdzona przez niego we własnym zakresie lub przez ZUS. Oznacza to, że sporządza dokumenty korygujące na bieżąco, gdy okażą się nieprawidłowe (art. 41 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
PRZYKŁAD
We wrześniu 2009 r. pracownik otrzymał wynagrodzenie za pracę oraz nagrodę za dobre wyniki w pracy. W raporcie ZUS RCA za tego ubezpieczonego, sporządzonym za wrzesień 2009 r. z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00, płatnik składek popełnił błąd. Jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wykazał tylko kwotę wynagrodzenia zasadniczego. Płatnik zauważył swój błąd w styczniu 2010 r., przygotowując dane do rocznego rozliczenia podatkowego. W związku z tym przekazał do ZUS korygujący raport ZUS RCA za tego pracownika za wrzesień 2009 r., z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00, w którym wpisał m.in. prawidłową podstawę wymiaru składek, czyli sumę przychodu z umowy o pracę i nagrody za dobre wyniki. Raport złożył wraz z deklaracją rozliczeniową korygującą za wrzesień 2009 r., w której uwzględnił dane ze wszystkich innych raportów złożonych prawidłowo za ten miesiąc.
Jeśli błąd w raporcie polega na tym, że zaniżono albo zawyżono podstawę wymiaru składek, raport ten należy skorygować, gdy różnica przekracza 2,20 zł. Wyjątkowo mimo mniejszej różnicy w podstawie wymiaru składek raport należy skorygować w przypadku, gdy podstawa wymiaru jest kwotą zadeklarowaną - np. raport złożony za zleceniobiorcę, za którego składki są opłacane od podstawy wymiaru w wysokości minimalnego wynagrodzenia (art. 41 ust. 6a i 6b w związku z art. 18 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
WAŻNE!
Nie należy korygować raportu, gdy różnica między prawidłową a błędną podstawą wymiaru składek nie przekracza 2,20 zł, chyba że podstawą jest kwota zadeklarowana.
Termin na sporządzenie i przekazanie do ZUS korekty dokumentów rozliczeniowych to 7 dni liczone od dnia następnego po dniu stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez ZUS (art. 41 ust. 7a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
PRZYKŁAD
Płatnik składek otrzymał 16 lutego 2010 r. zawiadomienie z ZUS o błędach stwierdzonych w dokumentach rozliczeniowych za grudzień 2009 r. Płatnik musi sporządzić korekty dokumentów i przesłać je do ZUS nie później niż 23 lutego 2010 r.
Jeśli konieczność korekty dokumentów rozliczeniowych jest wynikiem stwierdzenia nieprawidłowości przez ZUS w drodze decyzji, to płatnik składek ma obowiązek złożenia korekt nie później niż w terminie 7 dni liczonym od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się decyzji. Natomiast w sytuacji, gdy nieprawidłowości w dokumentach rozliczeniowych zostały stwierdzone przez kontrolę ZUS, to korektę trzeba złożyć nie później niż w terminie 30 dni od otrzymania protokołu kontroli (art. 41 ust. 7b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Termin 30 kwietnia każdego roku to termin dodatkowy, w którym trzeba zweryfikować wszystkie raporty rozliczeniowe za poprzedni rok i poprawić powstałe w nich błędy (art. 41 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W tym przypadku komplety dokumentów korygujących powinny być złożone w ZUS w terminie 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości, tj. najpóźniej 7 maja 2010 r.
W programie Płatnik dokumenty korygujące można sporządzić na podstawie dokumentów przekazanych wcześniej do ZUS. W ten sposób można uniknąć wielu błędów.
Korekty tylko na nowych drukach
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Od 1 stycznia 2010 r. obowiązują nowe wzory dokumentów ubezpieczeniowych, w tym dokumentów rozliczeniowych, stanowiące załączniki do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. Wszystkie dokumenty składane po 31 grudnia 2009 r., również korekty raportów i deklaracji za 2009 r., należy sporządzać na nowych drukach. Jeśli np. korygowany jest raport ZUS RSA, to nowy wzór tego dokumentu zobowiązuje obecnie do wpisywania nie tylko dnia i miesiąca, w których zaczęła i zakończyła się niezdolność do pracy, ale i roku, w którym trwała ta niezdolność.
W nowej wersji programu Płatnik można tworzyć dokumenty korygujące w ten sposób, by jako bazę do utworzenia dokumentu przyjąć kopię dokumentu utworzonego według starego wzoru, a program Płatnik sam zrobi korektę dokumentu na nowym druku. Nowo powstały dokument ma nową strukturę, ale zawiera te same dane co dokument źródłowy.
W przypadku gdy tworzona jest korekta dokumentu ZUS RSA, w korekcie utworzonej według nowego wzoru program Płatnik automatycznie uzupełni rok, w którym wystąpiła niezdolność do pracy.
Komplety korygujące
Dokumenty rozliczeniowe to:
• ZUS RCA - imienny raport miesięczny o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach,
• ZUS RZA - imienny raport miesięczny o należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne,
• ZUS RSA - imienny raport miesięczny o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek,
• ZUS DRA - deklaracja rozliczeniowa.
Płatnik, który musi skorygować dokumenty rozliczeniowe, ma obowiązek złożyć w ZUS nie tylko dokument, w którym wystąpił błąd, ale wszystkie druki stanowiące komplet dokumentów korygujących. Jeśli błąd powstał w raporcie, nie można przesłać korekty samego raportu, bo raport jest załącznikiem do deklaracji. Dokument ten zostanie poprawiony pod warunkiem, że płatnik przekaże do ZUS komplet dokumentów korygujących - poprawiony raport i deklarację ZUS DRA (art. 47 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
WAŻNE!
Aby skorygować raport, należy złożyć w ZUS korektę tego raportu i korektę deklaracji rozliczeniowej.
W komplecie dokumentów korygujących należy złożyć imienne raporty miesięczne korygujące tylko za te osoby, za które zostały przekazane błędne dane. Natomiast w deklaracji rozliczeniowej korygującej zawsze należy umieścić zbiorcze dane dotyczące wszystkich ubezpieczonych - zarówno tych, za których zostały prawidłowo rozliczone składki i świadczenia w poprzednim komplecie dokumentów, jak i tych, za których zostały sporządzone korekty raportów (§ 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawie rozliczania składek...).
PRZYKŁAD
W komplecie dokumentów rozliczeniowych za grudzień 2009 r. płatnik składek złożył deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne za 2575 ubezpieczonych. Okazało się, że musi skorygować imienne raporty miesięczne za 7 ubezpieczonych. W takiej sytuacji płatnik składek w komplecie dokumentów korygujących powinien złożyć korektę deklaracji rozliczeniowej, w której rozliczy składki za wszystkich 2575 ubezpieczonych i dołączyć do niej imienne raporty miesięczne korygujące za 7 ubezpieczonych.
PRZYKŁAD
W komplecie dokumentów rozliczeniowych płatnik składek przekazał do ZUS deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne za 250 ubezpieczonych. Po stwierdzeniu nieprawidłowości dotyczących podstawy wymiaru składek skorygował imienne raporty miesięczne za 50 ubezpieczonych i na podstawie tych 50 raportów sporządził deklarację rozliczeniową korygującą.
Deklaracja uwzględniająca składki tylko za 50 osób jest nieprawidłowa, dlatego płatnik musi ponownie przesłać komplet dokumentów korygujących składający się z deklaracji rozliczeniowej zawierającej dane (składki) za wszystkich 250 ubezpieczonych i dołączonych do niej imiennych raportów miesięcznych za 50 osób.
W przypadku gdy korekta dotyczy danych wykazanych wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej, do ZUS należy przesłać jedynie korektę deklaracji (art. 47 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
PRZYKŁAD
Płatnik składał w ZUS komplety dokumentów rozliczeniowych (deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty miesięczne) za poszczególne miesiące 2009 r. Okazało się, że przez cały rok naliczał składkę na Fundusz Pracy za wszystkich ubezpieczonych, także za pracownice powracające z urlopów macierzyńskich. Składek na Fundusz Pracy nie wykazuje się w raportach, a jedynie w deklaracji. W związku z tym płatnik ma obowiązek złożyć za wszystkie miesiące 2009 r. jedynie korekty deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA. Do deklaracji nie musi dołączać żadnych imiennych raportów korygujących.
Więcej na ten temat przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Do 30 kwietnia 2010 r. trzeba sprawdzić i skorygować dokumenty rozliczeniowe złożone w ZUS za 2009 r.
• art. 18 ust. 7, art. 41 ust. 1-7b, art. 46 ust. 4, art. 47 ust. 1-3c, art. 47a, art. 48b ust. 2, art. 98 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• § 2 ust. 6, § 3 ust. 3, § 4, § 21 ust. 1, ust. 3 i ust. 6, § 24 ust. 1 i ust. 3, § 25 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 78, poz. 465 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444).
Joanna Goliniewska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych