Jakich spraw może dotyczyć pozew zbiorowy
Pozew zbiorowy nie może być wniesiony przez każdego. Ustawa ogranicza krąg osób uprawnionych do następujących grup osób:
a) konsumentów,
b) osób podnoszących roszczenia z tytułu odpowiedzialności za produkt niebezpieczny,
c) osób podnoszących roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych.
Wynika to z art. 1 ust. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „ustawa”).
WAŻNE!
Pozwów grupowych nie mogą wnosić pracownicy przeciwko swoim pracodawcom.
W praktyce prawdopodobnie najczęściej obiektem pozwów grupowych będą:
• banki,
• biura podróży,
• koncerny farmaceutyczne,
• podmioty świadczące usługi masowe dla konsumentów,
• producenci sprzętu RTV i AGD,
• producenci oprogramowania,
• producenci żywności,
• stacje benzynowe.
Postępowanie zbiorowe może dotyczyć:
a) roszczenia o zapłatę (odszkodowania/zadośćuczynienia),
b) roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego (w przypadku ustalenia odpowiedzialności pozwanego poszczególni członkowie grupy wnoszącej pozew zbiorowy będą mogli dochodzić roszczeń majątkowych w odrębnych postępowaniach).
Jakie warunki są niezbędne do złożenia pozwu zbiorowego
Pozew zbiorowy może zostać wniesiony przez grupę osób liczącą nie mniej niż 10 osób, które dochodzą roszczenia jednego rodzaju:
• opartego na tej samej podstawie faktycznej (np. zatrucie lodami gości weselnych podczas uroczystości weselnej) albo
• opartego na tej samej podstawie prawnej, jeżeli istotne okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie są wspólne dla wszystkich roszczeń (np. żądanie klientów banku dotyczące zwrotu nadpłaconego oprocentowania, zgłaszane przez tych klientów, którzy podpisali identyczne umowy kredytowe, choć same umowy zostały podpisane w różnym czasie i każdy z klientów banku spłacał odsetki w innej wysokości i w innym dniu miesiąca).
WAŻNE!
Aby można mówić o pozwie zbiorowym, pozew musi zostać złożony przez grupę co najmniej 10 osób.
W przypadku dochodzenia roszczeń pieniężnych konieczne jest ujednolicenie wysokości dochodzonych roszczeń (art. 2 ust. 1 ustawy). Oznacza to, że konieczne będzie ustalenie kwoty, która w przypadku wygranej zostanie przyznana każdemu z członków grupy. Nie oznacza to, że wszyscy członkowie grupy otrzymają równe części zasądzonej kwoty. Ustawa nakazuje jedynie stworzenie podgrup liczących co najmniej dwie osoby, których wysokość roszczenia będzie identyczna (art. 2 ust. 2 ustawy).
PRZYKŁAD
Autobusem podróżowało 40 hostess zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło. Autobus jechał na imprezę plenerową, jednak uczestniczył w wypadku komunikacyjnym z winy kierowcy innego pojazdu. Każda z hostess miała inną stawkę wynagrodzenia. Z powodu wypadku nie dotarły na miejsce na czas i nie otrzymały wynagrodzenia. Wszystkie złożyły pozew zbiorowy przeciwko sprawcy wypadku o zapłatę odszkodowania w wysokości utraconego wynagrodzenia. Wysokość roszczeń odszkodowawczych została ujednolicona w ten sposób, że hostessy utworzyły spośród siebie 2-osobowe podgrupy osób, które miały wynagrodzenie ustalone na najbardziej zbliżonym poziomie.
Powództwo zbiorowe nie jest wnoszone przez wszystkich członków grupy, a jedynie przez tzw. reprezentanta grupy (art. 4 ust. 1 ustawy). Wniesienie powództwa zbiorowego wymaga więc odpowiedniego zorganizowania się osób, które chcą taką sprawę zainicjować. Reprezentantem może być jeden z członków grupy lub miejski rzecznik konsumentów (art. 4 ust. 2 ustawy). Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy (art. 4 ust. 3 ustawy). W postępowaniu zbiorowym grupa musi być reprezentowana przed sądem przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym (art. 4 ust. 4 ustawy).
Wniesienie pozwu zbiorowego jest związane z uiszczeniem opłaty sądowej w wysokości tylko 2% wartości przedmiotu sporu (w sprawach wnoszonych indywidualnie jest to 5% wartości przedmiotu sporu) - art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Jak "krok po kroku" złożyć pozew zbiorowy przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Czy pozwy zbiorowe są zagrożeniem dla firm
• art. 1-25 ustawy z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym - Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44
• art. 13 ust. 2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594
Maurycy Organa
radca prawny