Konsekwencją niezamykania ksiąg rachunkowych będzie nie tylko brak obowiązku przeprowadzenia inwentaryzacji, lecz również brak obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego za ten rok, a co za tym idzie, zwolnienie z obowiązku jego badania, składania w rejestrze sądowym i opublikowania.
Możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych
Wprowadzenie tego typu zapisów do ustawy o rachunkowości jest dostosowaniem jej do uregulowań ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Skoro jednostki mogą w trakcie zawieszenia działalności „odpocząć” od rozliczania podatku dochodowego i nie składać w tym czasie deklaracji VAT, to oczywiste staje się także wprowadzenie podobnych udogodnień w księgach rachunkowych. Uchwalone przez Sejm przepisy pozwalają, by nie zamykać ksiąg rachunkowych (a w konsekwencji nie sporządzać sprawozdania finansowego) za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona. Należy jednak zwrócić uwagę, że możliwość niezamykania ksiąg:
• jest wyłączona w przypadku, gdy w trakcie takiego roku jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych albo wystąpią inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym wymagające ujęcia w księdze rachunkowej (zatem w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek zdarzenia o charakterze majątkowym lub finansowym przedsiębiorca jest zmuszony do ujawnienia tych zdarzeń w księgach, a tym samym zamknięcia ksiąg),
• nie ma zastosowania do emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku.
Należy sądzić, że zmienione przepisy w ustawie o rachunkowości dotyczące możliwości niezamykania ksiąg rachunkowych będą miały bardzo wąskie zastosowanie. Wynika to nie tylko z faktu, że zawieszanie działalności dotyczy przedsiębiorców niezatrudniających pracowników (art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), ale przede wszystkim z wprowadzenia w ustawie o rachunkowości wymienionego warunku braku wystąpienia podczas całego roku obrotowego zdarzenia o charakterze majątkowym lub finansowym. Trudno sobie bowiem wyobrazić, że podczas zawieszenia działalności przez cały rok obrotowy nie wystąpi ani jedno zdarzenie wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym wymagające ujęcia w księdze rachunkowej.
Obecnie ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw czeka na publikację w Dzienniku Ustaw.
Więcej na ten temat przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego artykule Przerwa w prowadzeniu ksiąg rachunkowych w trakcie zawieszenia działalności - zmiana ustawy o rachunkowości
• art. 14a ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - j.t Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 239, poz. 1593
Paweł Muż
ekonomista, księgowy