Podstawą zapisów w pkpir są dowody księgowe, którymi są:
1) faktury VAT, w szczególności faktury VAT marża, faktury VAT RR, faktury VAT MP, dokumenty celne, rachunki oraz faktury korygujące i noty korygujące, lub
2) inne dowody, stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej, zawierające co najmniej:
• wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej,
• datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
• przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
• podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych
- oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie (§ 12 ust. 3 rozporządzenia w sprawie pkpir).
Innymi dowodami stwierdzającymi fakt dokonania operacji gospodarczej, stanowiącymi dowody księgowe, są:
• dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zaksięgowania ich zbiorczym zapisem,
• noty księgowe sporządzone w celu skorygowania zapisu dotyczącego operacji gospodarczej, wynikającej z dowodu obcego lub własnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub przekazane kontrahentowi,
• dowody przesunięć,
• dowody opłat pocztowych i bankowych,
• inne dowody opłat, w tym dokonywanych na podstawie książeczek opłat,
• dokumenty zawierające dane, o których była wyżej mowa.
W celu udokumentowania niektórych wydatków podatnicy mogą tworzyć dowody wewnętrzne. Powinny być one zawsze zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków.
Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Jego treść musi być pełna i zrozumiała. Dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik obowiązany jest przeliczyć walutę obcą na złote po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej (§ 12 ust. 4 rozporządzenia w sprawie pkpir).
Rozliczenie przychodów
Zapisy w pkpir dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług powinny być dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nieudokumentowanej fakturami - na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego. W dowodzie tym podatnik w jednej kwocie wykazuje wartość przychodów za dany dzień. Dowód dzienny wystawiany jest, jeżeli nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub ewidencja z zastosowaniem kas rejestrujących. Zapisów przychodu na podstawie dowodu wewnętrznego dokonuje się jeden raz dziennie po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym (§ 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie pkpir).
PRZYKŁAD
Jan Nowak prowadzi zakład szklarski. Nie jest podatnikiem VAT. Nie jest zobowiązany do ewidencji obrotu za pomocą kasy rejestrującej. W zakładzie nie prowadzi również ewidencji sprzedaży, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie pkpir. Nieudokumentowany utarg dzienny zapisuje w pkpir na podstawie dowodu wewnętrznego.
Większość podatników ma prawo dokonywać zapisów w porządku chronologicznym, nie później niż do dnia 20. każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. W tym terminie prawo dokonywania rozliczeń mają podatnicy, którzy:
• w miejscu wykonywania działalności prowadzą ewidencję sprzedaży,
• prowadzą ewidencję obrotów za pomocą kasy rejestrującej,
• dokonują sprzedaży wyłącznie na podstawie wystawianych faktur,
• mają podpisaną umowę z biurem rachunkowym (§ 30 rozporządzenia w sprawie pkpir).
Więcej na ten temat przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Dowody księgowe - podstawa zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów
• § 12, 13, 14, 16, 17, 19, 20 i 30 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 252, poz. 1691
Grzegorz Ziółkowski - doradca podatkowy