Transport międzynarodowy wykonywany autobusami zarejestrowanymi w UE
Od 1 stycznia 2012 r. podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczą usługi transportu międzynarodowego, na terytorium innego państwa członkowskiego, gdy świadczą na terytorium Polski usługi międzynarodowego przewozu drogowego, polegającego na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium innego państwa członkowskiego, mają wybór co do sposobu opodatkowania (art. 96a ustawy o VAT ), tj.:
• zasady ogólne przewidziane dla wszystkich podatników VAT,
• szczególne regulacje określone w art. 134a-134c ustawy o VAT.
Działalność polegająca na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi poza terytorium kraju podlega opodatkowaniu VAT, jeśli jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej określonej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.
Jak wynika z wyjaśnień zamieszczonych na stronie IS w Warszawie, nieodpłatne przewozy osób autokarami należącymi do zagranicznych stowarzyszeń, zespołów kulturalnych, klubów sportowych lub szkół nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli są związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Wymienione podmioty, świadczące wyłącznie nieodpłatne przewozy osób związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, nie są obowiązane do zarejestrowania się jako podatnicy VAT i do rozliczania tego podatku w Polsce.
W takiej sytuacji kierujący pojazdem w trakcie wykonywania tych przewozów powinien posiadać dokumenty, które wskazywałyby, że nie ma obowiązku rejestracji (np. dokument rejestracyjny autokaru wskazujący na właściciela pojazdu: szkołę, klub sportowy, zespół kulturalny, ewentualnie umowę najmu autokaru przez szkołę, klub sportowy, zespół kulturalny itp.).
Podatnik, który wybiera zasady ogólne i nie korzysta ze zwolnienia z obowiązku rejestracji, musi złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. Przepisy zobowiązują podmiot kierujący pojazdem (gdy podatnik wybrał ogólne zasady rozliczeń) do posiadania potwierdzenia zarejestrowania jako podatnik VAT czynny lub kopii takiego potwierdzenia. Taki podatnik rozlicza VAT na zasadach ogólnych, gdyż nie przysługuje mu prawo do stosowania zwolnienia podmiotowego (art. 113 ust. 13 ustawy o VAT). W takiej sytuacji naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany do wydania kopii potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego w liczbie wskazanej we wniosku (art. 96 ust. 14 ustawy o VAT).
Podatnik, który złożył zgłoszenie rejestracyjne, musi rozliczyć VAT od świadczonej usługi transportowej proporcjonalnie, gdyż miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych kilometrów (art. 28f ustawy o VAT). W deklaracji VAT-7 będzie rozliczał VAT z uwzględnieniem kilometrów pokonanych w Polsce.
Gdy podatnik nie ma siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, właściwym dla niego organem podatkowym do rozliczeń VAT jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
W przypadku wyboru specjalnej procedury rozliczeń osoba kierująca pojazdem będzie zobowiązana posiadać wydruk potwierdzenia, że zostało złożone takie zgłoszenie (art. 96a w zw. z art. 134a ust. 4 ustawy o VAT). Ze specjalnej procedury będą mogli korzystać (na podstawie art. 134a ust. 1 ustawy o VAT) podatnicy, gdy spełnią łącznie następujące warunki:
• świadczą wyłącznie usługi międzynarodowego przewozu drogowego,
• przewozy polegają na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium Polski,
• posiadają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczą te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium Polski,
• nie korzystają z możliwości odliczania podatku naliczonego, otrzymania zwrotu tego podatku lub zwrotu różnicy podatku.
W takim przypadku mogą złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania ze szczególnej procedury rozliczania podatku wobec tych usług. Zgłoszenie to podatnicy składają również do naczelnika drugiego urzędu skarbowego, ale drogą elektroniczną. Zgłoszenia będą dokonywane za pomocą aplikacji informatycznej udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Zgłoszenie powinno zawierać:
• nazwę podatnika,
• adres podatnika opatrzony kodem pocztowym, adres poczty elektronicznej,
• numer identyfikacji podatkowej dla celów podatku od wartości dodanej przyznany podatnikowi w państwie członkowskim siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczy te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - przyznany mu w państwie członkowskim stałego miejsca zamieszkania albo zwykłego miejsca pobytu, oraz
• informację, że podatnik ten nie został zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Obecnie nie ma jeszcze dostępnej aplikacji.
Naczelnik drugiego urzędu skarbowego będzie nadawał podatnikowi, który złożył zgłoszenie, numer identyfikacyjny na potrzeby wykonywanych przez niego na terytorium kraju usług i będzie potwierdzał jego zidentyfikowanie jako „podatnika VAT - przewozy okazjonalne” z wykorzystaniem drogi elektronicznej. Podatnik zidentyfikowany jako podatnik VAT - przewozy okazjonalne będzie obowiązany do zawiadomienia naczelnika drugiego urzędu skarbowego o wszelkich zmianach danych objętych zgłoszeniem, w terminie siedmiu dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana.
W przypadku gdy podatnik zidentyfikowany jako podatnik VAT - przewozy okazjonalne:
• zawiadomi naczelnika drugiego urzędu skarbowego o zaprzestaniu wykonywania usług lub
• nie zawiadamiając naczelnika drugiego urzędu skarbowego o zaprzestaniu albo zawieszeniu wykonywania usług, nie składa deklaracji przez kolejne cztery kwartały, lub
• przestaje spełniać warunki niezbędne do korzystania z procedury szczególnej
- naczelnik drugiego urzędu skarbowego będzie zawiadamiał podatnika o wygaśnięciu jego identyfikacji na potrzeby wykonywanych przez niego na terytorium kraju usług.
Podatnicy, którzy wybrali ten sposób rozliczeń, będą kontaktować się z urzędem skarbowym wyłącznie elektronicznie, co dla podatników zagranicznych jest dużym ułatwieniem. Podatnicy, którzy wybiorą ten sposób rozliczeń, będą obowiązani składać drogą elektroniczną do drugiego urzędu skarbowego deklaracje podatkowe na potrzeby rozliczenia podatku z tytułu wykonywania usług do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Zmiana stawek VAT
Od 1 stycznia 2012 r. stawka VAT na odzież i dodatki odzieżowe dla niemowląt, obuwie dla dzieci wynosi 23%, zamiast dotychczasowej stawki 8%.
Od 1 stycznia 2012 r. kończy się również okres przejściowy na:
1) zwolnienie z VAT dla prowadzenia prac konserwatorskich i restauratorskich dotyczących (§ 43 rozporządzenia wykonawczego):
• zabytków wpisanych do rejestru zabytków, wpisanych do inwentarza muzeum albo wchodzących w skład narodowego zasobu bibliotecznego,
• materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego;
2) zwolnienie z VAT dla usług świadczonych przez instytucje gospodarki budżetowej - wyłącznie na rzecz jednostki, która je utworzyła, z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy oraz usług komunikacji miejskiej (§ 44 rozporządzenia wykonawczego);
3) stawkę 8% dla dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu wyrobów medycznych, o których mowa w art. 132 ustawy z 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. Nr 107, poz. 679), z wyłączeniem systemów i zestawów zabiegowych złożonych z wyrobów medycznych, innych niż wymienione w załączniku nr 3 do ustawy. Stawka VAT będzie wynosić 23% (§ 45 rozporządzenia wykonawczego).
Więcej na temat zmian w VAT w 2012 roku przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Co zmieni się w VAT w 2012 r.
Joanna Dmowska
ekspert w zakresie VAT