Kontrola podatkowa może być przeprowadzona na podstawie imiennego upoważnienia udzielonego przez właściwy organ określonej osobie. Upoważnienia udzielane są przez naczelnika urzędu skarbowego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu skarbowego pracownikom tego urzędu albo przez naczelnika urzędu celnego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu celnego funkcjonariuszom celnym oraz pracownikom tego urzędu. Upoważnienia może również udzielić wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa lub osoba zastępująca wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa pracownikom urzędu gminy (miasta), starostwa lub urzędu marszałkowskiego.
Wbrew pozorom ustalenie, kto i komu wystawił upoważnienie, ma istotne znaczenie dla losów całej kontroli. Źle wystawione upoważnienie może okazać się bowiem nieważne, a kontrolę przeprowadzoną na podstawie nieważnego dokumentu łatwo będzie podważyć.
Wszczęcie kontroli następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub osobie wybranej wcześniej do reprezentowania na czas kontroli upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej.
Urzędnik ma także możliwość podjęcia kontroli od razu tylko na podstawie legitymacji. Jest to jednak wyjątkowa sytuacja i możliwa tylko wtedy, gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli. Będzie tak zwłaszcza wtedy, gdy istnieje ryzyko utraty materiału dowodowego lub istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa skarbowego czy wykroczenia skarbowego.
Po podjęciu kontroli na legitymację należy bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie trzech dni od dnia wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Organ ma więc tylko trzy dni na uzupełnienie braku upoważnienia do kontroli.
W razie niedopełnienia tego obowiązku, w tym przekroczenia terminu, dokumenty z czynności kontrolnych nie będą dowodem w postępowaniu podatkowym. Dowody będą ważne tylko wtedy, gdy nie można ustalić danych identyfikujących kontrolowanego. Wtedy upoważnienie doręczane jest po ustaleniu tych danych.
CZAS TRWANIA KONTROLI
Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością. Kontrola może się odbywać w godzinach prowadzenia działalności, a w przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie.
UPOWAŻNIENIE DO KONTROLI
W upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli powinno znaleźć się:
- oznaczenie organu, data i miejsce wystawienia,
- wskazanie podstawy prawnej,
- imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących),
- numer legitymacji służbowej kontrolującego (kontrolujących),
- oznaczenie kontrolowanego,
- określenie zakresu kontroli,
- data rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli,
- podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji,
- pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z przepisów niniejszego działu.
ANNA WOJDA