Chociaż przepisy odnoszące się do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych wchodzą w życie 1 stycznia 2009 r., jednak jest kilka wyjątków. Powinny one zainteresować osoby, które:
- chcą otrzymać certyfikat księgowego bez konieczności zdawania egzaminu,
- chcą zdawać egzamin na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych według „starych zasad”, tj. według rozporządzenia w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
W pierwszym przypadku (osoby chcące otrzymać certyfikat księgowego bez konieczności zdawania egzaminu) ostatecznym terminem jest 30 czerwca 2010 r. Dzień ten jest wskazany przez przepisy przejściowe do zmiany ustawy o rachunkowości jako data graniczna składania wniosków przez osoby chcące uzyskać certyfikat księgowego bez konieczności zdawania egzaminu. O warunkach uzyskania w ten sposób certyfikatu pisaliśmy obszernie w „MONITORZE księgowego” nr 9/2008.
W drugim przypadku (osoby, które chcą zdać egzamin na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych według „starych zasad”) datą graniczną jest 30 września 2008 r. Przepisy przejściowe (art. 2 ust. 2-3) do zmiany ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r. wskazują, że osoby, które złożą wnioski do 30 września 2008 r., są kwalifikowane do egzaminu i przystępują do niego na podstawie „starych przepisów”, tj. według rozporządzenia z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Jakie dokumenty trzeba złożyć do 30 września 2008 r., by zdać egzamin na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych według „starych zasad”
Zgodnie z § 5 ww. rozporządzenia osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu składają do Departamentu Rachunkowości Ministerstwa Finansów (ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa) następujące dokumenty:
1. Własnoręcznie podpisane podanie o wydanie certyfikatu księgowego lub o zakwalifikowanie do egzaminu (brak druków urzędowych podań), zawierające następujące dane osobowe: numer PESEL, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość, oraz imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania.
2. Dokumenty potwierdzające praktykę w księgowości (np. oryginały bądź uwierzytelnione przez notariusza kopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy) - w razie gdy ze stanowiska pracy lub formy prawnej przedsiębiorstwa nie wynika praktyka wymagana przez przepisy ww. rozporządzenia. Dodatkowym dokumentem potwierdzającym staż pracy jest np. zakres obowiązków. W przypadku zatrudnienia w jednostce prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych należy udokumentować rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostka ta prowadzi powyższą działalność, a także szczegółowy okres i zakres faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę czynności w ramach przydzielonych obowiązków służbowych.
3. Dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie (odpisy dyplomów i/lub świadectw ukończenia bądź ich uwierzytelnione przez notariusza kopie).
4. Własnoręcznie podpisane oraz opatrzone datą wystawienia oświadczenie - zgodne ze stanem faktycznym - osoby ubiegającej się o certyfikat lub zakwalifikowanie do egzaminu, że posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych, nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa popełnione umyślnie oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Przykładowe podanie o wydanie certyfikatu księgowego lub o zakwalifikowanie do egzaminu
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykładowe oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych, korzystaniu z pełni praw publicznych i o nieskazaniu prawomocnym wyrokiem sądu
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykładowy dokument potwierdzający praktykę w księgowości
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kiedy jest najbliższy termin egzaminu sprawdzającego kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy
W 2008 r. egzamin odbędzie się w dniach:
• 26-27 września 2008 r.
• 3-4 października 2008 r.
w Ośrodku Doskonalenia Zawodowego Kadr Celnych i Skarbowych w Otwocku, ul. Kolorowa 13, tel.: (0 prefix 22) 779 20 40, wew. 4021, w godz. 8.00-15.30.
W związku z określonym w § 5 ust. 5 rozporządzenia limitem wynoszącym 90 osób na każdy dzień egzaminacyjny o zakwalifikowaniu na poszczególne terminy będzie decydowała kolejność wpływu podań.
Ile kosztuje złożenie podania o zakwalifikowanie do egzaminu i dołączonych do niego załączników
Podania o zakwalifikowanie do egzaminu i dołączone do nich załączniki, składane od 1 stycznia 2007 r., nie podlegają opłacie skarbowej.
Ile kosztuje egzamin
Osoba zakwalifikowana do egzaminu uiszcza opłatę egzaminacyjną w wysokości 480 zł na rachunek bankowy (podany przez organizatora egzaminu w odrębnym piśmie po zakwalifikowaniu do egzaminu) Ośrodka Doskonalenia Zawodowego Kadr Celnych i Skarbowych: PKO BP SA O/Otwock, konto nr 58 10201127 0000 1302 0013 3934, ODZKCiS Otwock-Świder k. Warszawy, ul. Kolorowa 13, z dopiskiem „opłata za egzamin na certyfikat księgowy”.
Kiedy złożyć podanie o zakwalifikowanie do egzaminu
Podanie o zakwalifikowanie do egzaminu należy złożyć nie później niż 14 dnia przed egzaminem. Podania składane po upływie tego terminu są kwalifikowane na kolejny egzamin. Możliwe jest jednak zakwalifikowanie na egzamin podań złożonych po terminie (tj. między 13 dniem przed egzaminem a, teoretycznie, dniem egzaminu), jeśli do egzaminu zostało zakwalifikowanych mniej niż 90 osób (§ 5 ust. 4 i § 5 ust. 6 rozporządzenia).
Ile trwa egzamin, zakres zagadnień objętych egzaminem oraz zasady oceny
Egzamin trwa 5 godzin. Jest pisemny i składa się ze 160 pytań w formie testu jednokrotnego wyboru (tylko jedna z podanych odpowiedzi jest prawidłowa) oraz z 3 zadań sytuacyjnych. Każde pytanie testu jest oceniane według następujących zasad:
• odpowiedź prawidłowa: 2 punkty,
• odpowiedź nieprawidłowa: -1 punkt,
• brak odpowiedzi: 0 punktów.
Wynik testu stanowi sumę punktów dodatnich, uzyskanych za odpowiedzi prawidłowe, pomniejszoną o punkty ujemne za odpowiedzi nieprawidłowe. Natomiast każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w skali od 0 do 10 punktów. Ocena zadania sytuacyjnego uwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomość przepisów prawa.
Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 192 punktów z testu (z 320 możliwych do uzyskania) oraz co najmniej 18 punktów za rozwiązanie zadań sytuacyjnych (z 30 możliwych do uzyskania). Odpowiedzi na pytania udziela się na załączonej do pracy egzaminacyjnej karcie odpowiedzi.
WAŻNE!
Zaliczenie tylko jednego z elementów egzaminu (testu lub części zadaniowej) oznacza, że nie został zaliczony cały egzamin.
Zakres zagadnień objętych egzaminem jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów (prenumeratorzy Mk znajdą to rozporządzenie w wersji elektronicznej na stronie „MONITORA księgowego”- www.mk.infor.pl - w zakładce „Akty prawne”, w dziale „Rachunkowość”).
Należy dodać, że Ministerstwo Finansów nie udostępnia do wglądu przykładowych pytań i zadań egzaminacyjnych oraz nie organizuje kursów przygotowawczych.
Czego mogą się spodziewać osoby, które zdecydują się na złożenie podania o zakwalifikowanie do egzaminu po 30 września 2008 r.
Niewątpliwą korzyścią złożenia wniosku po 30 września 2008 r. będzie możliwość przystąpienia do egzaminu bez legitymowania się praktyką w księgowości. Drugą korzyścią jest fakt, że osoba taka nie musi mieć „wykształcenia co najmniej średniego”. W momencie składania wniosku poziom wykształcenia podczas zdawania egzaminu nie jest istotny. Poziom wykształcenia „co najmniej średni” i dwuletnia praktyka są wymagane, by otrzymać certyfikat księgowy - art. 76b ust. 1 ustawy o rachunkowości.
Według „nowych zasad” do egzaminu będzie zakwalifikowana osoba, która:
• złoży wniosek o zakwalifikowanie do egzaminu,
• ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
• nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,
• uiści opłatę egzaminacyjną.
Egzamin nadal będzie przeprowadzany w formie pisemnej. Będzie obejmował zagadnienia z następujących dziedzin:
1) rachunkowość,
2) materialne prawo podatkowe i postępowanie podatkowe,
4) podstawy prawa cywilnego i gospodarczego.
Szczegóły dotyczące sposobu organizowania i regulaminu przeprowadzenia egzaminu sprawdzającego kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy, a także szczegółowy zakres tematyczny egzaminu zostaną podane dopiero w drodze rozporządzeń.
• art. 2-4 ustawy z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości - Dz.U. Nr 63, poz. 393; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900
• art. 76b, 76c, 76d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900
• § 3-5 i 12-14 rozporządzenia Ministra Finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych - Dz.U. Nr 120, poz. 1022; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 122, poz. 846
Paweł Muż
ekonomista, księgowy