Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Terminy, w których należy rozpocząć ewidencjonowanie, precyzyjnie określają przepisy rozporządzenia ministra finansów z 27 czerwca 2008 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. nr 113, poz. 720).
Terminy te ustalone są na dwa sposoby. Część podatników ma ściśle określony termin utraty zwolnienia z obowiązku instalacji kas, np. 1 listopada 2008 r. musieli taką ewidencję rozpocząć podatnicy sprzedający wyroby tytoniowe. Część podatników, np. rozpoczynających dopiero sprzedaż, traci prawo do zwolnienia z obowiązku instalacji kasy po przekroczeniu określonego limitu obrotów, np. gdy sprzedaż na rzecz osób fizycznych przekroczy 40 tys. zł. Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób termin ten został dla danej grupy podatników określony, wszystkie terminy mają jedną cechę wspólną.
Terminy nieprzywracalne
Terminy określone w rozporządzeniu w sprawie kas mają charakter tzw. terminów zawitych, a więc nie podlegają przywróceniu na podstawie art. 162-164 Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że podatnik, który uchybił temu terminowi, podlega odpowiedzialności określonej w przepisach o VAT oraz przepisach kodeksu karnego skarbowego. Dziś jest to utrata prawa do odliczenia 30 proc. podatku naliczonego od tego, co powinno być w kasie zaewidencjonowane. Po 1 grudnia będzie to dodatkowe zobowiązanie podatkowe wymierzane dokładnie w tej samej wysokości.
Możliwe są jednak sytuacje, kiedy podatnik nie może rozpocząć ewidencjonowania za pośrednictwem kasy w określonym przez przepisy terminie. Na szczęście możliwość uniknięcia przykrych konsekwencji uchybienia tym terminom dają podatnikom przepisy Ordynacji podatkowej.
Ordynacja podatkowa upoważnia w przepisie art. 48 par. 1 pkt 3 organy podatkowe do odraczania w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika i na jego wyraźny wniosek, innych niż termin płatności podatku terminów przewidzianych przez przepisy prawa podatkowego. Takim terminem jest właśnie termin rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej.
Odroczenie terminu oznacza przesunięcie daty, w której powinno nastąpić rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży za pośrednictwem kas rejestrujących, na inny termin, który powinien być określony w decyzji organu podatkowego. Czas, na jaki termin rozpoczęcia ewidencjonowania może być odłożony, jest w zasadzie nieograniczony i uzależniony wyłącznie od decyzji organu.
Odroczenie terminu możliwe jest tylko w stosunku do tych terminów, które jeszcze nie minęły. Po upływie terminu zaprowadzenia ewidencji za pośrednictwem kas nie będzie już możliwe ani odroczenie tego terminu, ani jego przywrócenie. Obowiązuje w tym przypadku zasada, że odracza się terminy, które jeszcze nie upłynęły, a przywraca terminy, które już upłynęły. Tym samym nie jest możliwe ani przywrócenie terminu, który nie upłynął, ani też odroczenie terminu, który już upłynął. Jeśli zatem podatnik miał obowiązek rozpocząć ewidencję 1 listopada 2008 roku, a wniosku takiego nie złożył do końca października, o odroczeniu terminu instalacji kasy mowy być nie może.
Warunki odroczenia
Określając warunki odroczenia terminu, ustawodawca użył zwrotu niedookreślonego. Organ podatkowy (w tym przypadku jest nim naczelnik urzędu skarbowego) może na wniosek podatnika odroczyć termin wynikający z prawa podatkowego, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem podatnika.
Co do zasady, udzielenie tego rodzaju ulgi będzie zasadne wówczas, gdy w wyniku postępowania dowodowego organ podatkowy stwierdzi, że w danym przypadku, ze względu na ważny interes podatnika, należy takiemu podatnikowi dać więcej czasu na wywiązanie się z obowiązku wprowadzenia ewidencjonowania za pośrednictwem kas (gdy np. ze względu na trudną sytuację ekonomiczną nie może jednorazowo zakupić wymaganej liczby kas rejestrujących).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wzór wniosku o odroczenie wprowadzenia kasy
Krystyna Górczak
gp@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 48 par 1 pkt. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).