Kiedy nieodpłatne przekazanie towarów podlega VAT
Stosowanie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT w praktyce powoduje powstawanie wątpliwości, czy przekazywanie towarów na cele promocyjne (np. wydawanie towarów w ramach akcji promocyjnych) może podlegać opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów. Przepis ten przewiduje opodatkowanie nieodpłatnego wydania towarów, gdy są spełnione następujące warunki:
• nieodpłatne przekazanie towarów przez podatnika następuje na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności: przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny,
• podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.
Jakie stanowisko zajmują sądy
W ocenie ekspertów przekazanie towarów w akcjach promocyjnych nie może podlegać VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, ponieważ jest niewątpliwie związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Brak opodatkowania tych czynności nie pozbawia przekazującego towary prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów przekazywanych na cele promocji, jeśli promocja ta dotyczy działalności opodatkowanej podatnika.
Co istotne, stanowisko takie reprezentują również sądy administracyjne (przy czym orzeczeń ukazało się dotychczas tak wiele, że można już mówić o ugruntowanej linii orzecznictwa w tej kwestii).
Tytułem przykładu wskazać można na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 listopada 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 1268/07, publ. M.Podat. 2008/1/2), w którym czytamy, że: „Jeżeli podatnik w celu promocji i reklamy swojej działalności przekazuje nieodpłatnie towary swoim klientom, to takie przekazanie ma związek z prowadzonym przezeń przedsiębiorstwem. A zatem nieodpłatne wydanie nagród klientom firmy w ramach programu lojalnościowego nie podlega VAT”.
Podobne stanowisko sądy administracyjne zajmowały wielokrotnie. Tytułem przykładu wskazać można na:
1) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 5 października 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 1255/07, niepubl.),
2) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 20 marca 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 1432/07, niepubl.),
3) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 29 maja 2008 r. (sygn. akt I SA/Sz 52/08, niepubl.),
4) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 sierpnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 539/08, niepubl.).
Jak należy opodatkowywać przekazanie towarów według organów podatkowych
Organy podatkowe odrzucają jednak to stanowisko i uznają, że przekazanie towarów na cele promocji (oraz reklamy) nie podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy przekazywanymi towarami są drukowane materiały reklamowe i informacyjne, prezenty o małej wartości i próbki (towary wymienione w art. 7 ust. 3 ustawy o VAT).
Tytułem przykładu wskazać można na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2008 r. (nr IPPP1/443-1027/08- -2/GD), w której organ podatkowy odpowiadał na pytanie spółki wydającej klientom nagrody w ramach akcji promocyjnych. W przedmiotowej interpretacji czytamy, że: „Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru, z wyjątkiem przekazania towarów stanowiących drukowane materiały reklamowe i informacyjne bądź spełniających warunki do uznania je za prezenty o małej wartości lub próbki. Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania)”.
Dodać należy, że powyższe stanowisko organy podatkowe zajmują świadome istnienia odmiennego orzecznictwa sądów administracyjnych w omawianym zakresie. Orzecznictwo to organy podatkowe odrzucają, argumentując, że stanowią one rozstrzygnięcia w konkretnych, indywidualnych sprawach podatników i w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 sierpnia 2008 r. - nr IP-PP2-443-893/08-2/ASi).
Taki stan rzeczy powoduje, że podatnicy wydający towary w ramach akcji promocyjnych muszą wybierać między korzystniejszym, lecz odrzucanym przez organy podatkowe stanowiskiem, a stanowiskiem mniej korzystnym, lecz reprezentowanym przez te organy.
Oczywiście przyjęcie stanowiska przeciwnego stanowisku urzędu skarbowego może spowodować, że będziemy musieli bronić swoich praw przed sądem. Jednak ze względu na ugruntowaną linię orzeczniczą możemy być pewni wygranej. Dlatego radzimy postępować według stanowiska prezentowanego przez sądy.
Poniżej przedstawiamy, jakie skutki dla rozliczeń VAT ma przyjęcie danego stanowiska.
Czy wydatki na akcje promocyjne można zaliczyć do kosztów
Koszty uatrakcyjniania sprzedaży prowadzonej przez podatnika, w tym koszty organizacji akcji promocyjnych, w ramach których klientom są wydawane towary, niewątpliwie są kosztami ponoszonymi w celu osiągnięcia przychodów. Jednocześnie przepisy art. 16 ust. 1 updop oraz art. 23 ust. 1 updof nie ograniczają możliwości zaliczania tego typu kosztów do kosztów uzyskania przychodów. Powoduje to, że podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatki na zakup towarów wydawanych klientom w ramach akcji promocyjnych (oraz inne wydatki związane z organizacją tych akcji, np. koszty reklamy tych akcji).
Dotyczy to również podatku naliczonego przy zakupie tych towarów, jeśli podatek ten nie podlega odliczeniu (np. dlatego, że akcja promocyjna dotyczy sprzedaży zwolnionej podatnika lub podatnik jest podatnikiem zwolnionym podmiotowo). Możliwość uwzględniania w kosztach uzyskania przychodu niepodlegającego odliczeniu podatku naliczonego przewidują przepisy art. 16 ust. 1 pkt 46 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 43 updof.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Czy VAT należny od przekazania towarów może być kosztem
Gdy przyjmiemy stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe i opodatkujemy przekazanie towarów, to istnieje wątpliwość, czy podatek taki może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy pozwalają bowiem na zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów podatku należnego tylko w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, nie przewidują zaś takiej możliwości w przypadku przekazania lub zużycia towarów na cele promocji.
Należy jednak uznać, że względy celowościowe powodują, że podatek taki może jednak zostać uznany za koszt uzyskania przychodów (skoro promocja i reklama służą w zasadzie realizacji tego samego celu, czyli zwiększeniu sprzedaży). Przyjęcie takiego stanowiska jest jednak ryzykowne, gdyż przynajmniej niektóre organy podatkowe w przypadku opodatkowania przekazania towarów na cele promocji nie zgadzają się na zaliczanie VAT należnego z tytułu przekazania towarów do kosztów uzyskania przychodów (zob. przykładowo pismo Naczelnika I Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 29 grudnia 2006 r., nr I US.VII/423/1705/8/06).
Jakie skutki dla obdarowanego wywołuje przekazanie towarów
Otrzymanie przez obdarowanego prezentu nie wywołuje żadnych skutków w rozliczeniu VAT.
Może natomiast spowodować obowiązki w podatku dochodowym. Wartość otrzymywanych w ramach akcji promocyjnych towarów (nagród) stanowi dla otrzymujących je osób przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten jest jednak stosunkowo często zwolniony z podatku - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof. Zwolnienie to obowiązuje, jeżeli jednorazowa wartość tych nagród nie przekracza kwoty 760 zł. Zwolnienie nie dotyczy nagród otrzymywanych przez podatników w związku z prowadzoną przez nich pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Takie brzmienie przepisu powoduje, że przekazywanie przez sprzedawców towarów w ramach akcji promocyjnych można podzielić na trzy grupy:
1) towary o jednorazowej wartości nieprzekraczającej 760 zł przyznawane klientom niebędącym przedsiębiorcami lub w związku z zakupami prywatnymi klientów będących przedsiębiorcami - w takich przypadkach wartość nagrody stanowi dla klientów zwolniony z podatku przychód z 'innych źródeł'; oznacza to, że w tych przypadkach sprzedawcy nie muszą sporządzać i przekazywać informacji PIT-8C (gdyż nie sporządza się jej w stosunku do dochodów i przychodów zwolnionych z podatku - art. 42a updof);
2) towary o jednorazowej wartości przekraczającej 760 zł przyznawane klientom niebędącym przedsiębiorcami lub w związku z zakupami prywatnymi klientów będących przedsiębiorcami - w takich przypadkach wartość towarów stanowi dla klientów opodatkowany przychód z „innych źródeł” i informacja PIT-8C musi być sporządzona i przekazana (klientowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje właściwy dla klienta naczelnik urzędu skarbowego) do końca lutego następnego roku podatkowego (art. 42a updof);
3) towary przekazywane klientom będącym przedsiębiorcami, w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą - w takich przypadkach wartość nagrody stanowi dla tych klientów przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej i informacja PIT-8C nie musi być sporządzana, niezależnie od wartości nagrody (informacja PIT-8C dotyczy przychodów z tzw. innych źródeł - art. 42a w zw. z art. 20 ust. 1 updof).
• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2, art. 7 ust. 3, art. 29 ust. 10 oraz art. 106 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888
• § 2 pkt 1 w zw. z poz. 45 załącznika do rozporządzenia oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 czerwca 2008 r. w sprawie kas rejestrujących - Dz.U. Nr 113, poz. 720
• art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888
• art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 68, art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 43 oraz art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy