Podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów może zastosować stawkę 0% VAT wyłącznie wtedy, gdy zgromadzi komplet dokumentów potwierdzających dokonanie tej dostawy (potwierdzenie wywozu towarów z terytorium kraju oraz dostarczenia towaru do nabywcy z innego kraju UE). Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 grudnia 2008 r. dokumentację podatnik powinien zgromadzić przed upływem terminu złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy (poprzednio „przed złożeniem deklaracji podatkowej”). Tak więc nie ma już wątpliwości, że podatnik, który zgromadzi dokumentację, zanim upłynie ostateczny termin złożenia deklaracji, wykazuje WDT ze stawką 0%. Poprzednie sformułowanie stwarzało problemy interpretacyjne, ponieważ było nieprecyzyjne (sformułowanie to sugerowało, że chodzi o faktyczny termin złożenia deklaracji przed podatnika; terminy te wówczas mogły się różnić w każdym indywidualnym przypadku). Niemniej jednak wprowadzenie precyzyjnego terminu może spowodować sytuację, w której podatnicy będą czekać do ostatniego dnia ze sporządzeniem i przekazaniem deklaracji VAT. Dopiero z upływem tego terminu mogą bowiem stwierdzić z pewnością, że zgromadzili stosowną dokumentację lub jej nie zgromadzili. Złożenie deklaracji przed ostatecznym upływem terminu może się wiązać z obowiązkiem korekty VAT.
Przykład
Podatnik sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w grudniu 2008 r. Termin zgromadzenia dokumentacji potwierdzającej WDT upływa 25 stycznia 2009 r. 20 stycznia 2009 r. podatnik złożył deklarację VAT-7. W terminie złożenia deklaracji nie posiadał kompletu dokumentów potwierdzających WDT, dlatego nie wykazał dostawy w deklaracji za grudzień 2008 r. Komplet dokumentów potwierdzających dostawę uzyskał jednak 24 stycznia 2009 r. Z literalnego brzmienia przepisów wynika, że podatnik powinien złożyć korektę deklaracji VAT-7 za grudzień i wykazać w niej WDT. Nie powinien natomiast tego WDT wykazywać w deklaracji za następny okres rozliczeniowy, czyli styczeń 2009 r., ponieważ możliwość wykazania WDT w deklaracji za następny okres rozliczeniowy powstaje tylko wtedy, gdy podatnik nie zgromadzi dokumentacji przed upływem terminu złożenia deklaracji.
Rozliczanie WDT przez podatników rozliczających się miesięcznie
Przed 1 grudnia 2008 r., jeżeli podatnik nie zgromadził stosownej dokumentacji potwierdzającej dokonanie WDT przed terminem złożenia deklaracji, miał obowiązek wykazać tę dostawę jako dostawę krajową (stosował krajową stawkę VAT zamiast stawki 0% obowiązującej dla WDT). Po zmianach w ustawie podatnik rozliczający się miesięcznie powinien postępować następująco:
• jeżeli dokonał WDT w pierwszym miesiącu kwartału:
a) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za pierwszy miesiąc kwartału ze stawką 0%, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za ten miesiąc lub nie wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za pierwszy miesiąc kwartału, gdy nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
b) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za drugi miesiąc kwartału ze stawką 0%, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za drugi miesiąc kwartału lub nie wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za drugi miesiąc kwartału, gdy nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
c) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za trzeci miesiąc kwartału ze stawką 0%, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za trzeci miesiąc kwartału lub wykazuje dostawę ze stawką krajową, jeżeli nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie.
Przykład
Podatnik sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w styczniu 2009 r. Do 25 lutego 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Dokumentację zebrał 15 marca 2009 r. Nie wykazuje WDT w deklaracji za styczeń. WDT (stawka 0%) wykazuje w ewidencji i deklaracji VAT za luty, ponieważ dokumentację potwierdzającą WDT zebrał przed upływem terminu złożenia deklaracji za luty, czyli do 25 lutego 2009 r.
• jeżeli dokonał WDT w drugim miesiącu kwartału:
a) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za drugi miesiąc kwartału ze stawką 0%, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za drugi miesiąc kwartału lub nie wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za drugi miesiąc kwartału, gdy nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
b) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za trzeci miesiąc kwartału ze stawką 0%, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za trzeci miesiąc kwartału lub wykazuje dostawę ze stawką krajową, jeżeli nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
Przykład
Podatnik sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w lutym 2009 r. Do 25 marca 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Dokumentację zebrał 15 kwietnia 2009 r. Podatnik nie wykazuje WDT w deklaracji za luty. WDT (stawka 0%) wykazuje w ewidencji i deklaracji VAT za marzec, ponieważ dokumentację potwierdzającą WDT zebrał przed upływem terminu złożenia deklaracji za marzec, czyli do 25 kwietnia 2009 r.
• jeżeli dokonał WDT w trzecim miesiącu kwartału:
a) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za trzeci miesiąc kwartału, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za trzeci miesiąc kwartału lub nie wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za trzeci miesiąc kwartału, gdy nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
b) wykazuje dostawę ze stawką krajową, jeżeli nie zgromadzi dokumentacji do upływu terminu złożenia deklaracji za następny okres rozliczeniowy.
Przykład
Podatnik sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w marcu 2009 r. Do 25 kwietnia 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Dlatego nie wykazuje WDT w deklaracji za marzec. Podatnik nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT przed upływem terminu złożenia deklaracji za kwiecień, czyli do 25 maja 2009 r. Dlatego też jest zobowiązany do wykazania tej dostawy jako krajowej w deklaracji kwietniowej. Gdyby podatnik zebrał dokumentację przed 25 maja 2009 r., nie wykazywałby dostawy jako krajowej w deklaracji za kwiecień, ale musiałby dokonać korekty deklaracji złożonej za marzec oraz korekty informacji podsumowującej za I kwartał 2009 r. W deklaracji marcowej oraz informacji podsumowującej powinien wykazać WDT.
Taki sposób postępowania wynika z nowego brzmienia art. 42 ust. 12 ustawy o VAT.
Rozliczanie WDT przez podatników rozliczających się kwartalnie
W wyniku nowelizacji od 1 stycznia 2009 r. wszyscy podatnicy mają możliwość składania deklaracji kwartalnych (art. 99 ust. 3). Po raz pierwszy wyboru kwartalnych okresów rozliczeniowych podatnicy mogą dokonać w I kwartale 2009 r. Pisemne zawiadomienie w tej sprawie powinni złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego najpóźniej do 25 dnia drugiego miesiąca kwartału. Zatem podatnik, który chce wybrać rozliczenia kwartalne od I kwartału 2009 r., powinien złożyć stosowne zawiadomienie najpóźniej do 25 lutego 2009 r.
Sposób rozliczenia WDT przez podatników rozliczających się kwartalnie określa art. 42 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT. Jeżeli podatnik rozliczający się kwartalnie dokonał WDT:
a) wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za dany kwartał, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za ten kwartał lub nie wykazuje WDT w ewidencji i deklaracji za dany kwartał, gdy nie zgromadzi dokumentacji w tym terminie;
Przykład
Podatnik rozliczający się kwartalnie sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w I kwartale 2009 r. Do 25 kwietnia 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Podatnik nie wykazuje WDT w deklaracji za I kwartał 2009 r.
b) wykazuje dostawę w ewidencji i deklaracji za następny kwartał ze stawką krajową, jeżeli nie zgromadzi dokumentacji przed upływem terminu złożenia deklaracji za ten kwartał;
Przykład
Podatnik rozliczający się kwartalnie sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w I kwartale 2009 r. Do 25 lipca 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Podatnik wykazuje tę dostawę jako dostawę krajową w deklaracji za II kwartał 2009 r.
c) składa korektę deklaracji VAT oraz korektę informacji podsumowującej, jeżeli zgromadzi dokumentację przed upływem terminu złożenia deklaracji za następny kwartał.
Przykład
Podatnik rozliczający się kwartalnie sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w I kwartale 2009 r. Do 25 lipca 2009 r. zebrał dokumentację potwierdzającą WDT. Podatnik nie wykazuje tej dostawy jako dostawy krajowej w deklaracji za II kwartał 2009 r. Dokonuje korekty deklaracji VAT oraz informacji podsumowującej za I kwartał 2009 r., w których wykazuje WDT (stawka 0%).
Korekta WDT
Otrzymanie dokumentów potwierdzających WDT po tym, jak podatnik wykaże dostawę jako krajową (z krajową stawką VAT), upoważnia podatnika do dokonania korekty tej deklaracji, przy czym:
• jeżeli dostawa została wykonana w danym kwartale lub w trzecim miesiącu kwartału:
a) podatnik wykazuje dostawę w ewidencji ze stawką 0% za okres rozliczeniowy, w którym dostawa ta została dokonana (kwartał - u podatników rozliczających się kwartalnie lub trzeci miesiąc kwartału - u podatników rozliczających się miesięcznie);
b) podatnik składa korektę deklaracji VAT złożonej za dany kwartał (dot. podatnika rozliczającego się kwartalnie) lub trzeci miesiąc kwartału (dot. podatnika rozliczającego się miesięcznie);
c) podatnik składa korektę informacji podsumowującej za okres, w którym dokonał WDT;
• jeżeli dostawa została wykonana w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału:
a) podatnik wykazuje WDT ze stawką 0% za ostatni miesiąc kwartału,
b) podatnik składa korektę za okres rozliczeniowy, w który wykazał tę dostawę jako krajową,
c) podatnik składa korektę informacji podsumowującej za okres kwartalny, w którym dokonano dostawy.
Przykład
Podatnik sprzedał towary kontrahentowi z Niemiec. Dostawy towarów dokonał w lutym 2009 r. Do 25 marca 2009 r. nie zebrał dokumentacji potwierdzającej WDT. Podatnik nie wykazuje WDT w deklaracji za luty. Podatnik nie zebrał również dokumentacji do upływu terminu złożenia deklaracji za marzec 2009 r., czyli do 25 kwietnia 2009 r. W deklaracji za marzec 2009 r. podatnik wykazał dostawę jako krajową. W maju 2009 r. podatnik zebrał dokumenty potwierdzające WDT. Podatnik dokonuje następującej korekty:
• wykazuje WDT w marcu 2009 r.,
• składa korektę deklaracji za marzec - w deklaracji wykazuje WDT ze stawką 0%,
• składa korektę informacji podsumowującej za I kwartał 2009 r.
Obowiązek podatkowy w WDT
Wewnątrzwspólnotową dostawę towarów podatnik powinien wykazać w informacji podsumowującej za ten kwartał, w którym przypada moment powstania obowiązku podatkowego z tego tytułu. Jest to niezbędne ze względu na system wymiany informacji o przemieszczeniach towarów i wewnątrzwspólnotowych dostawach dokonywanych pomiędzy podatnikami z różnych krajów UE (WDT dokonane przez polskiego podatnika w danym kwartale odzwierciedla WNT dokonane w tym samym kwartale przez podatnika z innego kraju UE). Moment powstania obowiązku podatkowego w WDT określa art. 20 ustawy o VAT, który nie uległ zmianie w wyniku nowelizacji obowiązującej od 1 grudnia 2008 r. Nowelizacja wprowadziła jednak szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku dostaw dokonywanych do magazynów konsygnacyjnych znajdujących się w innych państwach członkowskich (art. 20a ustawy o VAT).
Jeżeli polski podatnik przemieści swoje towary do magazynu konsygnacyjnego znajdującego się na terytorium innego kraju UE w celu ich późniejszej dostawy podatnikowi podatku od wartości dodanej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dostawy towarów, nie później niż z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej tę dostawę podatnikowi podatku od wartości dodanej. Ten szczególny moment powstania obowiązku podatkowego ma jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy w państwie kontrahenta podatnik podatku od wartości dodanej jest obowiązany wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycie w tym samym kwartale, w którym u polskiego podatnika powstał obowiązek podatkowy z tytułu WDT. W innym przypadku podatnik powinien wykazać WDT na zasadach ogólnych, tj. w dacie wystawienia faktury lub 15 dnia miesiąca przypadającego po miesiącu dokonania dostawy (gdy faktura nie została wystawiona).
• art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. ustawa zmieniająca na dzień oddawania materiałów do druku nie została jeszcze opublikowana
Ewa Sławińska
ekspert w zakresie VAT