Celem wprowadzonych zmian jest przede wszystkim wzrost jakości usług audytorskich. Decyzja o przyjęciu Międzynarodowych Standardów Badania, Międzynarodowych Standardów Usług Przeglądu, Międzynarodowych Standardów Usług Atestacyjnych Innych niż Badania i Przeglądy Historycznych Informacji Finansowych oraz Międzynarodowego Standardu Kontroli Jakości, to odpowiedź na wielostronne oczekiwania wynikające m.in. z napięć na światowych rynkach finansowych spowodowanych ostatnim kryzysem.
Międzynarodowe standardy promują przede wszystkim bardziej rygorystyczne i wymagające rewizje finansowe. Najważniejsza zmiana, to badanie sprawozdania finansowego oparte na ryzyku. A to wymaga od biegłych rewidentów zrozumienia jednostki i otoczenia, w jakim funkcjonuje. Proces badania przeprowadzany zgodnie z międzynarodowymi standardami badania poprzedzać powinno oszacowanie ryzyka wystąpienia istotnych nieprawidłowości w sprawozdaniu finansowym i to na tych czynnikach powinien skoncentrować się biegły rewident w trakcie późniejszego badania. Audytor będzie musiał więc w większym stopniu kierować się zasadami profesjonalnego osądu, a także profesjonalnego sceptycyzmu.
Na nowych standardach zyskają klienci
Ale zmianę odczują nie tylko audytorzy. Dla przedsiębiorców może to oznaczać wydłużenie procesu badania. Należy jednak pamiętać, że bardziej rozbudowane badanie, to przede wszystkim krok w kierunku pełniejszego zaspokojenia potrzeb poszczególnych klientów – ostatecznie złożony i przemyślany audyt to zysk dla właściciela badanej firmy. Przyjęte standardy przewidują, że należy kierować się zasadą proporcjonalności, a więc brać pod uwagę konieczność prowadzenia rewizji „szytej na miarę” danego klienta.
Zaletą MSRF-ów jest też to, że pozwalają na umiędzynarodowienie praktyki audytorskiej – w czasach globalnych rynków jest to zaleta nie do przecenienia.
– Nie można lekceważyć faktu, że jednostki dominujące wielu znaczących na rynku światowym grup kapitałowych chcą mieć przekonanie, że sprawozdania finansowe jednostek należących do tych grup, w tym mających siedziby w Polsce, są badane zgodnie ze standardami najwyższej jakości. Przestrzeganie tych standardów ma zapewnić m.in. dokładność i porównywalność skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych i obniżyć koszty konsolidacji. Podmioty przeprowadzające rewizję finansową w tych jednostkach chcą dać to przekonanie jednostkom dominującym – wyjaśnia Antoni Kwasiborski, przewodniczący Komisji ds. standaryzacji usług świadczonych przez biegłych rewidentów.
Biegli rewidenci muszą się przygotować
Polscy biegli rewidenci będą musieli przestawić się z krajowych na międzynarodowe standardy rewizji finansowej w przeciągu niecałych trzech lat. Nowe standardy będą obowiązywać podmioty badające sprawozdania finansowe jednostek zainteresowania publicznego sporządzone za okresy kończące się 31 grudnia 2016. Dla reszty podmiotów obowiązek dotyczyć będzie badania sprawozdań sporządzonych za okresy kończące się 31 grudnia 2017. Mimo to firmy audytorskie już teraz powinny myśleć o dostosowaniu się do wykonywania usług wg nowych standardów.
Projektowana zmiana nie ma charakteru tylko formalnego. Jej cel, to głębokie przeobrażenie jakościowe, a takie jest zawsze uciążliwym i długotrwałym procesem.
– KIBR od kilku lat prowadzi działania wspierające biegłych rewidentów w przejściu na nowe standardy. MSRF wchodzą w zakres obligatoryjnego doskonalenia zawodowego. Już w 2011 r. rozpoczął się cykl szkoleń dotyczących przyjęcia i wdrożenia MSRF, organizowanych w ramach współpracy KIBR z Ministerstwem Finansów oraz Bankiem Światowym w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy – mówi Józef Król, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Wprowadzone standardy są też od wielu lat dostępne w publikacjach, a ostatnio także w wersji polskiej na stronie internetowej KIBR.
Mniejsze firmy audytorskie otrzymają wsparcie
W wydanym na początku kwietnia komunikacie KNA wyraziła oczekiwanie dalszego wsparcia we wdrażaniu nowych standardów rewizji finansowej zarówno dla biegłych rewidentów jak i podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.
– Większość audytorów dobrze zna te zasady, a część już nawet je stosuje, ponieważ w przypadku jednostek zaufania publicznego badania czy w sprawach nieuregulowanych w krajowych standardach rewizji finansowej prowadzone były właśnie w oparciu o międzynarodowe standardy. Wsparcie potrzebne jest przede wszystkim mniejszym jednostkom – dodaje prezes KRBR.
Stąd też decyzja samorządu o nawiązaniu na początku 2015 roku współpracy z firmą oferującą oprogramowanie do badania zgodne z międzynarodowymi standardami rewizji finansowej. Dzięki temu firmy audytorskie będą mogły nabyć program na preferencyjnych warunkach, co jest zwłaszcza istotne dla małych i średnich podmiotów. Pomoc w zrozumieniu MSB była też głównym celem uruchomienia pod koniec ubiegłego roku działu „Konsultacji KIBR”, w ramach którego biegli rewidenci mają możliwość skorzystania z bezpłatnych konsultacji merytorycznych z zakresu stosowania krajowych i międzynarodowych standardów rewizji finansowej oraz standardów etycznych obowiązujących biegłych rewidentów.
Zwieńczenie wieloletniego procesu
Zatwierdzenie 1 kwietnia 2015 r. przez Komisję Nadzoru Audytowego uchwały Krajowej Rady kończy złożony proces przyjęcia Międzynarodowych Standardów Badania do polskiego prawa, który rozpoczął się jeszcze w 2011 roku. Warto przypomnieć, że jednym z obowiązków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów w ramach członkostwa w Międzynarodowej Federacji Księgowych są działania w celu wprowadzenia do polskiego systemu prawnego międzynarodowych standardów wydawanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych.