W ocenie Ministerstwa Finansów pozostawienie w ustawach podatkowych regulacji dotyczącej instytucji kredytu podatkowego w obecnym kształcie jest zasadne. Stąd też nie planuje zmian w tym zakresie.
Zdaniem resortu finansów, liberalizacja warunków korzystania z kredytu podatkowego mogłyby wywołać sytuacje, w których przedsiębiorcy rozpoczynaliby prowadzenie działalności tylko po to, aby w początkowym okresie nie płacić podatku. W praktyce kredyt podatkowy mógłby przerodzić się w instytucję prawną udzielenia nieodpłatnych kredytów przez budżet państwa, co stoi w sprzeczności z celem jego wprowadzenia, jak i z zasadą powszechności opodatkowania.
Regulacje prawne normujące tzw. kredyt podatkowy wprowadzone zostały nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dz. U. Nr 169, poz.1384) i zaczęły obowiązywać od dnia 26 października 2002 r.
Celem ich wprowadzenia, jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 23829/11), było wykorzystanie instrumentów podatkowych do stymulacji wzrostu gospodarczego oraz dla aktywizacji zawodowej ludności. Regulacja ta jest jednym z elementów działań państwa w zakresie pobudzania przedsiębiorczości i ograniczenia bezrobocia. Instytucja kredytu podatkowego przewidziana została dla podatników rozpoczynających działalność gospodarczą. Rozwiązania te służyć mają stworzeniu dodatkowego instrumentu stanowiącego zachętę dla przedsiębiorców do zakładania nowych firm tworzących nowe miejsca pracy. Istotne jest, iż jednym z warunków uprawniających do skorzystania z kredytu podatkowego jest utrzymanie zatrudnienia na względnie stałym poziomie (w którymkolwiek z miesięcy w roku lub za rok korzystania ze zwolnienia albo w pięciu następnych latach podatkowych zmniejszenie zatrudnienia nie może przekroczyć 10% w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy).
Z tych też względów unormowania statuujące instytucję kredytu podatkowego są korzystne nie tylko dla przedsiębiorców, ale również są pewną gwarancją dla osób zatrudnionych w tych firmach.
Jednakże chcąc wyeliminować możliwość wykorzystywania instytucji kredytu podatkowego w celach odmiennych od zakładanych zostały wprowadzone odpowiednie regulacje mające zapobiegać takim sytuacjom.
Tracą prawo do kredytu podatkowego podatnicy, którzy w okresie pięciu lat po roku, za który skorzystali ze zwolnienia:
1) zlikwidowali działalność gospodarczą albo została ogłoszona ich upadłość obejmująca likwidację majątku lub upadłość obejmująca likwidację majątku spółki, której są wspólnikami, lub
2) osiągnęli przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro, przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedniego, lub
3) w którymkolwiek z miesięcy w tych latach zmniejszą przeciętne miesięczne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę o więcej niż 10%, w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy, lub
4) mają zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; określenie lub wymierzenie w innej formie - w wyniku postępowania prowadzonego przez właściwy organ (z wyjątkiem, gdy zaległość z wymienionych tytułów wraz z odsetkami za zwłokę zostanie uregulowana w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ostatecznej).
W takiej sytuacji podatnicy zobowiązani są do zapłaty odroczonych zobowiązań podatkowych wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych.
Wynik finansowy z działalności gospodarczej (dochód lub strata) nie stanowi zatem przesłanki uprawniającej do skorzystania z instytucji kredytu podatkowego.
Odnosząc się do kwestii instytucji prawa podatkowego zachęcających do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej, resort zwraca uwagę, iż obowiązujące przepisy prawa podatkowego zawierają wiele korzystnych rozwiązań, z których mogą skorzystać podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności.
Przykładem może być możliwość wpłacania przez takich podatników, w pierwszym roku podatkowym, zaliczek kwartalnych w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie kwartały (art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm., lub art. 44 ust. 3g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.).
Dodatkowo, jak wyjaśnia MF, podatnicy w roku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych, oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych (art. 16k ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub art. 22k ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przy czym podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, o których mowa powyżej, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
oprac. Adam Kuchta