JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ MINISTER
Podatnik po ukończeniu studiów wyjechał do Austrii w 2004 roku na praktykę w Międzynarodowym Koncernie Półprzewodnikowym. Po odbyciu praktyki firma austriacka zaproponowała mu ciekawą ścieżkę kariery, której częścią są studia doktoranckie w Instytucie Fizyki. Jednocześnie podatnik jest zatrudniony w tym Instytucie jako pracownik naukowy. Podatnik posiada austriacki certyfikat rezydencji podatkowej i tu płaci podatki oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Zamierza pozostać w Austrii na stałe, gdyż w tym kraju znajduje się centrum jego interesów życiowych. W Polsce nie jest zatrudniony, nie prowadzi własnej firmy, nie ma żadnych dochodów z lokat, akcji, wynajmu nieruchomości ani z innych źródeł. Jest kawalerem - nie ma żony ani dzieci. Czy podatnik może być zwolniony z podatku w Polsce?
ODPOWIEDŹ MINISTRA
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm. - w brzmieniu obowiązującym w 2006 roku), osoby fizyczne podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski (nieograniczony obowiązek podatkowy). Natomiast osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium RP miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej w Polsce na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
Zgodnie z art. 4 ust. 1 polsko-austriackiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, określenie osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze, i obejmuje również to państwo, jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Określenie to jednak nie obejmuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym państwie w zakresie dochodu osiąganego tylko ze źródeł w tym państwie lub z tytułu majątku położonego w tym państwie.
Definicja ta odnosi się zatem bezpośrednio do określenia miejsca zamieszkania przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.
W przepisach polskiego prawa podatkowego w 2006 roku pojęcie miejsca zamieszkania nie było zdefiniowane. Jak stanowi art. 25 kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Warunek przebywania w danym miejscu ma charakter obiektywny i nie ma problemów dowodowych w wykazaniu, że dana osoba przebywa lub nie w danej miejscowości. Zamiar stałego pobytu w danej miejscowości ma natomiast charakter subiektywny, ponieważ odnosi się do woli osoby. Należy jednak zauważyć, że istnieją kryteria obiektywizujące zamiar stałego pobytu. Uznaje się, np. że podatnik wykazuje zamiar stałego pobytu w danej miejscowości, jeżeli miejscowość ta stanowi dla niego centrum jego życiowej działalności, ocenianej w aspekcie jego powiązań osobistych i gospodarczych.
Odnosząc wskazane zasady do przypadku podatnika należy stwierdzić, że w 2006 roku i w latach następnych (o ile zmianie nie ulegnie stan faktyczny), podatnik nie posiada miejsca zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski.
Oznacza to, że podatnik podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. podlega opodatkowaniu jedynie od dochodów osiąganych na terytorium Polski zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Postanowienie ministra finansów z 18 lipca 2007 r. nr DD4-033-0217/ZKK/07/MB7-2407
EWA MATYSZEWSKA