Spółki, które przechodzą z ustawy o rachunkowości na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, w praktyce mogą borykać się z wieloma problemami.
Piotr Waliński, dyrektor ds. Badań Sprawozdań Finansowych w PricewaterhouseCoopers przyznaje, że występują one często w obszarze rzeczowych aktywów trwałych. Jednym z problemów jest ustale- nie zakładanego kosztu (ceny nabycia) na dzień przejścia na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).
- Jeżeli w jednostce występują rzeczowe aktywa trwałe nabyte przed 1997 rokiem, a suma ich wartości netto na dzień zastosowania MSSF jest istotna, konieczne jest ustalenie ich nowej ceny nabycia, uwzględniającej skutki hiperinflacji. Przy czym przyjmuje się, że hiperinflacja w Polsce występowała do 1996 roku - twierdzi nasz rozmówca.
Wyjaśnia, że nową cenę nabycia zwaną zakładanym kosztem można ustalić na podstawie wyceny wg wartości godziwej lub przeszacowania odzwierciedlającego zmiany w indeksie cen. W przedsiębiorst- wach o dużej liczbie środków trwałych (na przykład dystrybucja energii) ustalenie zakładanego kosztu może być bardzo pracochłonne.
Problemy przy wdrażaniu MSSF dotyczą również prowadzenia działalności w specjalnych strefach ekonomicznych.
Tomasz Zielke, biegły rewident z PricewaterhouseCoopers podkreśla, że spółki, które działają w takich strefach, wdrażając MSSF, powinny między innymi dokonać wyceny przyznanego im zwolnienia podatkowego, pozostającego do wykorzystania w przyszłości.
- Wynika to bezpośrednio z postanowień MSR 12, zgodnie z którym aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się na ujemne różnice przejściowe między wartością księgową a podatkową aktywów i pasywów, możliwe do odliczenia straty podatkowe oraz niewykorzystane ulgi podatkowe - twierdzi nasz rozmówca.
Wyjaśnia również, że wysokość ulg podatkowych z tytułu działalności w specjalnych strefach ekonomicznych przede wszystkim uzależniona jest od wysokości poniesionych nakładów inwestycyjnych, określonych odpowiednią umową. Limit odliczeń tych nakładów od podstawy opodatkowania stanowi przyznany kredyt podatkowy.
- Na jego niewykorzystaną część tworzone powinny być aktywa w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że będzie dostępny przyszły dochód do opodatkowania, od którego będzie można w przyszłości odpisać niewykorzystane ulgi podatkowe - dodaje Tomasz Zielke.
Jak twierdzi ekspert dla odmiany, zgodnie z ustawą o rachunkowości, uwzględniając zasadę ostrożnej wyceny, aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się wyłącznie na ujemne różnice przejściowe oraz straty.
Warto zwrócić uwagę na problemy ujmowania prawa wieczystego użytkowania gruntów.
Według Piotra Serbińskiego, biegłego rewidenta z PricewaterhouseCoopers, wdrażając MSSF należy zwrócić uwagę na inne niż w polskich zasadach rachunkowości uregulowania w odniesieniu do prawa wieczystego użytkowania gruntów.
- Zgodnie z ustawą o rachunkowości ujmuje się je analogicznie jak grunty własne, niepodlegające amortyzacji, prezentowane jako środki trwałe lub inwestycje w nieruchomości - wyjaśnia nasz rozmówca.
Zgodnie z międzynarodowymi standardami, biorąc pod uwagę treść ekonomiczną oraz postanowienia MSR 17 i MSR 40, prawo wieczystego użytkowania powinno być prezentowane jako leasing.
- Operacyjny - gdy przedmiotem prawa jest grunt użytkowany na własne potrzeby - twierdzi ekspert.
Dodaje, że w takiej sytuacji koszt historyczny nabycia ujmuje się jako rozliczenie międzyokresowe czynne, rozliczane przez okres, na jaki prawo to zostało przyznane; opłaty za użytkowanie stanowią zaś koszt okresu, którego dotyczą.
Z kolei jako leasing finansowy - gdy przedmiotem prawa jest grunt stanowiący nieruchomość inwestycyjną.
Piotr Serbiński podkreśla, że w takim przypadku prawo początkowo ujmuje się w korespondencji ze zobowiązaniem leasingowym w wartości godziwej gruntu bądź też w bieżącej wartości sumy opłat z tytułu użytkowania, zależnie od tego, która z nich jest niższa. W kolejnych okresach prawo wycenia się analogicznie jak nieruchomości inwestycyjne, najczęściej przeszacowując do wartości godziwej.
Ważne!
Prawo wieczystego użytkowania gruntu zgodnie z MSSF powinno być prezentowane jako leasing: operacyjny - gdy przedmiotem prawa jest grunt użytkowany na własne potrzeby lub finansowy - gdy przedmiotem prawa jest grunt stanowiący nieruchomość inwestycyjną
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl