Nowy Krajowy Standard Rachunkowości - Leasing, najem, dzierżawa (KSR nr 5), którego treść została opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl (standard czeka na publikację w Dzienniku Urzędowym ministra finansów) zakłada uproszczenia w ewidencji umów leasingu finansowego. Dotyczy to zarówno ksiąg korzystającego, jak i finansującego. Z uproszczeń można jednak korzystać, pod warunkiem że nie zniekształcają one obrazu sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.
Przypomnijmy, że leasing finansowy to taki, w którym zawarta umowa między kontrahentami spełnia przynajmniej jeden warunek określony w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. W takiej sytuacji przedmiot umowy leasingu jest zaliczany do środków trwałych w księgach rachunkowych korzystającego. To również on dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Leasing finansowy
W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na ogólne zasady podziału opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową. Standard szczegółowo wyjaśnia tę kwestię. Zgodnie z jego przepisami, w przypadku gdy leasing dla celów podatkowych i rachunkowych ma charakter finansowy, to leasingodawca powinien osobno rozliczyć część kapitałową i odsetkową opłaty podstawowej. Z kolei jeżeli leasing jest podatkowo operacyjny a księgowo finansowy, to zazwyczaj finansujący fakturuje opłatę podstawową w jednej kwocie. Leasingobiorca natomiast dzieli opłatę podstawową na część odsetkową, która stanowi koszt finansowy, i kapitałową, która stanowi spłatę zobowiązania wobec finansującego.
KSR zaleca, aby podział opłaty podstawowej na część kapitałową (wartość przedmiotu leasingu, równa - w zasadzie - sumie opłat leasingowych, podlega amortyzacji) i odsetkową przeprowadzany był za pomocą metody wewnętrznej stopy zwrotu, np. IRR lub XIRR. Oba sposoby są szczegółowo wyjaśnione w standardzie.
Warto pamiętać również o ujmowaniu pozostałych opłat. Opłatę wstępną i końcową zalicza się z reguły do części kapitałowej. Natomiast opłata za zawarcie umowy zwiększa wartość początkową przedmiotu leasingu finansowego.
Ze względu na fakt, że część odsetkowa stanowi stały procent zobowiązania wobec leasingodawcy, proporcje podziału opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową - wobec stopniowej spłaty części kapitałowej - dla celów księgowych ulegają zmianie.
Podział opłat
KSR nr 5 zakłada uproszczenia w podziale opłaty z tytułu leasingu finansowego, dając do dyspozycji metodę równomierną i degresywną tzw. sumy numerów (rozdział 10).
Przykładowo w przypadku stosowania metody równomiernej wartość części odsetkowej przypadającej na poszczególne okresy sprawozdawcze ustala się za pomocą podanego w standardzie wzoru (patrz ramka).
Zgodnie z KSR nr 5, jeżeli leasingobiorca stosuje liniową metodę amortyzacji środków trwałych przez okres leasingu - to w przypadku umów, w których nie jest wymagana opłata za zawarcie umowy i opłata wstępna, kwota zobowiązania wobec finansującego jest równa wartości netto objętych leasingiem środków trwałych na koniec danego okresu sprawozdawczego.
Waluty obce
Warto zwrócić uwagę, że KSR przewiduje również uproszczone rozliczanie zmian opłat z tytułu leasingu finansowego opartych na kursie waluty obcej lub stopie procentowej. Skutki zmian kursów waluty oraz zmiany stopy procentowej wpływają na część odsetkową opłaty leasingowej (koszty finansowe) i na część kapitałową (zobowiązanie wobec finansującego).
Dopuszczone przez krajowy standard uproszczenie w tym zakresie polega na tym, że różnica między pierwotnie ustaloną opłatą leasingową (według stopy procentowej lub kursu waluty z dnia zawarcia umowy) a opłatą faktycznie poniesioną wpływa w ciągu roku w całości na wartość części odsetkowej opłaty przypadającej na dany okres. W ciągu okresu sprawozdawczego nie przelicza się wartości zobowiązania ustalonej na podstawie kursu waluty lub stopy procentowej z dnia zawarcia umowy. Zobowiązanie długoterminowe przelicza się dopiero na dzień bilansowy. W tym celu należy zastosować obowiązujący na dzień bilansowy kurs NBP danej waluty lub stopy procentowej. Różnicę między kwotą zobowiązania ustalonego pierwotnie i ustalonego na dzień bilansowy odnosi się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych, jako ich korektę.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Uproszczenia podziału opłat
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zastosowanie uproszczeń - metoda liniowa
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 3 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).