Środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych ewidencjonowane są na kontach zespołu 1. Analityka uzależniona jest od potrzeb jednostki, czyli od występujących zdarzeń.
Jaka wielkość płatności za dostarczone usługi musi być dokonana za pomocą rachunku bankowego? Jak zaksięgować otrzymany kredyt długoterminowy? Gdzie ujawnić błędy, jakie znalazły się w wyciągu bankowym? W jaki sposób dokonuje się inwentaryzacji posiadanych środków na rachunkach bankowych?
Zgodnie z art. 63 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn.zm.) rozliczenia pieniężne przeprowadza się m.in. bezgotówkowo za pomocą papierowych lub elektronicznych nośników informacji. Mając natomiast na uwadze treść art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej trzeba pamiętać, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro. Wartość tę należy przeliczyć na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Ewidencja na kontach zespołu 1
Środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych ewidencjonowane są na kontach zespołu 1. Analityka uzależniona jest od potrzeb jednostki, czyli od występujących zdarzeń. Większość jednostek wyodrębnia w ramach zespołu 1 następujące konta syntetyczne: „Bieżący rachunek bankowy”, „Rachunki bankowe lokat”, „Rachunki bankowe środków wyodrębnionych”, „Akredytywy”, „Rachunki bankowe środków pieniężnych w walutach obcych”, „Inne rachunki bankowe”, „Długoterminowe kredyty bankowe”, „Krótkoterminowe kredyty bankowe”.
Rachunek bieżący to taki rodzaj rachunku, który służy do gromadzenia środków pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń z kontrahentami oraz z tytułów publicznoprawnych (jak np. podatki).
Konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”, za pomocą którego prowadzi się ewidencję operacji dokonywanych na tym rachunku bankowym, może wykazywać saldo Wn lub Ma. Saldo Wn wskazuje na stan środków pieniężnych, a saldo Ma oznacza zadłużenie jednostki występujące na rachunku bieżącym wobec banku.
Podstawę zapisów księgowych na tym koncie stanowią wyciągi bankowe. Po stronie Wn konta 131 księgowane są wszelkie wpływy na ten rachunek, a po stronie Ma – wszelkie rozchody.
Tab. 1. Typowe operacje na koncie 131 „Bieżący rachunek bankowy”
Tab. 2. Ewidencja księgowa różnic inwentaryzacyjnych w środkach pieniężnych na rachunku bankowym
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Inwentaryzacja środków pieniężnych na rachunku bankowym
Inwentaryzacja środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych odbywa się poprzez potwierdzenie przez bank stanu tych środków ulokowanych przez jednostkę na rachunkach bankowych. Bank na koniec roku wysyła do swoich kontrahentów pisma informujące o wysokości posiadanych środków na rachunkach bankowych i ewentualnie wysokości zaciągniętych kredytów. W przypadku gdy w wykazanych na rachunku bankowym operacjach stwierdzono błędy, wówczas jednostka niezwłocznie zawiadamia o zaistniałej sytuacji bank. Bank po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego przesyła dokument, na podstawie którego jednostka dokonuje korekty księgowań (patrz tabela 2).
Koszty usług bankowych
Koszty świadczonych przez banki usług zaliczane są do kosztów rodzajowych. Do ewidencji opłat za usługi bankowe służy konto zespołu 4 „Usługi bankowe” lub konto „Usługi obce”. W szczególności ujmuje się na tym koncie opłaty za:
– prowadzenie rachunków bankowych,
– przelewy bankowe,
– potwierdzenie czeków rozrachunkowych,
– realizację czeków gotówkowych,
– udostępnienie systemów komputerowych do obsługi rachunków bankowych,
– wydanie książeczek czekowych i wszelkich zaświadczeń,
– wypłaty gotówki z bankomatu,
– opłaty za prowadzenie rachunku bankowego, także rachunku funduszu zakładowego świadczeń socjalnych.
Opłaty bankowe z tytułu prowadzenia rachunku bankowego potrącane są zazwyczaj na bieżąco z tego rachunku (patrz tabela 3).
Tab. 3. Ewidencja kosztów obsługi rachunku bankowego
PRZYKŁAD
Firma ABC posiada rachunek bankowy, na którym stan środków pieniężnych wynosi 30 000 zł. Oto operacje gospodarcze, które miały miejsce w firmie:
1) opłacono przelewem bankowym VAT do urzędu skarbowego – 2400 zł,
2) bank pobrał prowizję za przelewy bankowe – 100 zł,
3) odbiorcy uiścili należność za dokonane zakupy – 10 000 zł,
4) bank pobrał należne odsetki od kredytu – 2000 zł,
5) bank naliczył odsetki od środków znajdujących się na rachunku firmy – 1000 zł.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna:
• ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn.zm.),
• ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 z późn.zm.),
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).
Aneta Mazur