Taka forma pracy stosowana jest w sytuacji, gdy istotny jest tylko efekt pracy, a osoba wykonująca pracę nie jest podporządkowana poleceniom co do rodzaju, miejsca, czasu i sposobu jej wykonywania osobie zlecającej pracę. Zgodnie z art. 734 Kodeksu cywilnego umowa zlecenia jest umową o dokonanie czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy albo o wykonanie określonej czynności faktycznej. Jest to umowa starannego działania i przyjmujący zlecenie nie odpowiada za nieosiągnięcie efektu swojego działania, a jedynie za niedołożenie należytej staranności.
Istotnym czynnikiem powodującym wybór takiej formy świadczenia pracy jest możliwość uniknięcia dodatkowych kosztów, zwłaszcza w postaci obciążeń składkami ZUS.
Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia stanowi podstawę naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne w trzech przypadkach:
- zleceniobiorca jest zatrudniony u zleceniodawcy na podstawie umowy o pracę,
- zleceniodawca nie posiada żadnego innego tytułu do ubezpieczeń społecznych,
- zleceniodawca posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, ale podstawa naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu jest niższa od najniższego wynagrodzenia w gospodarce.
W pozostałych przypadkach ubezpieczenia społeczne są dobrowolne.
Ponadto należy pamiętać, że w przypadku gdy umowa zlecenia rodzi obowiązek naliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna. Gdy nie występuje obowiązek ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, a zleceniodawca przystępuje do tych ubezpieczeń dobrowolnie, ubezpieczenie chorobowe nie występuje w ogóle.
Trzeba podkreślić, że przystąpienie przez zleceniobiorcę do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ma sens tylko w przypadku umowy zawieranej na długi okres (powyżej 6 miesięcy), gdyż prawo do zasiłku chorobowego w przypadku umowy zlecenia nabywa się dopiero po 180 dniach.
Przystąpienie przez zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych, zarówno obowiązkowych, jak i dobrowolnych, powoduje powstanie obowiązku naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniodawcę. Obowiązek ten dotyczy bezwzględnie składki na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.
Składka na ubezpieczenie wypadkowe jest naliczana tylko w sytuacji, gdy praca w ramach umowy zlecenia jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy.
Każda umowa zlecenia rodzi obowiązek naliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, niezależnie od tego, czy jest ona objęta obowiązkiem naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, czy też nie.
Ewidencja księgowa wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia może przebiegać następująco:
1. Zaksięgowanie w ciężar kosztów wynagrodzenia brutto w kwocie 3000 zł
Wn konto 400 „Koszty według rodzajów” (w analityce „Wynagrodzenia”) 3000,00 zł
Ma konto 230 „Rozrachunki ze zleceniobiorcami” (w analityce „Konto imienne zleceniobiorcy”) 3000,00 zł
2. Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniobiorcę w kwocie 487,80 zł
Wn konto 230 „Rozrachunki ze zleceniobiorcami” (w analityce „Konto imienne zleceniobiorcy”) 487,80 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z ZUS”) 487,80 zł
3. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 226,10 zł
Wn konto 230 „Rozrachunki ze zleceniobiorcami” (w analityce „Konto imienne zleceniobiorcy”) 226,10 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z ZUS”) 226,10 zł
4. Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 169,00 zł
Wn konto 230 „Rozrachunki ze zleceniobiorcami” (w analityce „Konto imienne zleceniobiorcy”) 169,00 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym”) 169,00 zł
5. Zarachowanie w ciężar kosztów składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez zleceniodawcę 541,80 zł
Wn konto 400 „Koszty według rodzajów” (w analityce „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”) 541,80 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z ZUS”) 541,80 zł
6. Wypłata pracownikom wynagrodzenia w kwocie netto 2117,10 zł
Wn konto 230 „Rozrachunki ze zleceniobiorcami” 2117,10 zł (w analityce „Konto imienne zleceniobiorcy”)
Ma konto 100 „Kasa” lub konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 2117,10 zł
7. Zapłata do ZUS łącznej kwoty składek zgodnie z deklaracją DRA w kwocie 1255,70 zł
Wn konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z ZUS”) 1255,70 zł
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 1255,70 zł
8. Zapłata do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 169,00 zł
Wn konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce „Rozrachunki z urzędem skarbowym”) 169,00 zł
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 169,00 zł
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Anna Kędziora
księgowa, konsultant podatkowy